ΕΛΙΑ - ΛΟΡΕΝΤΖΟΣ ΜΑΒΙΛΗΣ

Στην κουφάλα σου εφώλιασε μελίσσι,
Γέρικη ελιά, που γέρνεις με τη λίγη
Πρασινάδα που ακόμα σε τυλίγει
Σα νάθελε να σε νεκροστολίση.

Και το κάθε πουλάκι στο μεθύσι
Της αγάπης πιπίζοντας ανοίγει
Στο κλαρί σαν ερωτιάρικο κυνήγι,
Στο κλαρί σου που δεν θα ξανανθήση.

Ώ πόσο στη θανή θα σε γλυκάνουν,
Με τη μαγευτική βοή που κάνουν,
Ολοζώντανης νιότης ομορφάδες
Που σα θύμησες μέσα σου πληθαίνουν
Ώ να μπορούσαν έτσι να πεθαίνουν
Και άλλες ψυχές της ψυχής σου αδερφάδες.

ΛΟΡΕΝΤΖΟΥ ΜΑΒΙΛΗ
ΤΑ ΕΡΓΑ (ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ)
«ΓΡΑΜΜΑΤΑ»
ΕΚΔΟΤΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΠΑΡΓΑΣ
ΑΛΕΞΑΝΤΡΕΙΑ 1923
http://www.ebooks4greeks.gr/forum/viewtopic.php?p=92#p92

ΟΙ ΠΟΝΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ – ΑΡΘΟΥΡΟΣ ΣΟΠΕΝΧΑΟΥΕΡ

Όταν συλλογιστεί κανείς, έστω και κατά προσέγγιση, το σύνολο των κακών, των βασάνων και των ταλαιπωριών κάθε είδους που ο ήλιος φωτίζει στην καθημερινή του διαδρομή, είναι αναγκασμένος να παραδεχτεί την ευχή να μην είχε το άστρο αυτό για τη γη μεγαλύτερη δύναμη να δίνει ζωές, από κείνη που έχει για το φεγγάρι. Καλύτερα θα ήτανε πράγματι, όπως σ' εκείνον τον πλανήτη, η επιφάνεια της γης να βρισκόταν ακόμα σκεπασμένη με πάγους.

Μπορεί επίσης να θεωρηθεί η ζωή ένα επεισόδιο που διακόπτει χωρίς σκοπό τη μακάρια γαλήνη του μηδενός. Οπωσδήποτε, ακόμα κι ο ευτυχισμένος, που η ύπαρξή του είναι σχεδόν υποφερτή, με το πέρασμα των χρόνων σχηματίζει πάντα ξαστερότερη την πεποίθηση πως η ζωή είναι στο κάτω κάτω a disappointment, may, a cheat (μια διάψευση ελπίδας, κάτι περισσότερο, μια πλάνη), μ' άλλα λόγια, ότι παρουσιάζεται σαν κολοσσιαία απάτη, αν όχι χειρότερα σαν αγυρτεία.

Όποιος έζησε να δει δυο τρεις γενιές, βρίσκεται στην ίδια πνευματική διάθεση με εκείνο το θεατή που αγόρασε εισιτήριο σε παράσταση σαλτιμπάγκων σε κάποια εμποροπανήγυρη και κάθεται να δει δυο τρεις φορές συνέχεια την ίδια παντομίμα. Το αποτέλεσμα, ότνας υπολογισμένο για μια μοναδική παράσταση, δεν κάνει πια καμιά εντύπωση τώρα που κάθε ψευδαίσθηση διαλύθηκε μαζί με την περιέργεια που προκαλεί το καινούργιο στο θέαμα.

Είναι πραγματικά να χάνει κανείς το νου του, όταν συλλογίζεται τη σπατάλη ενέργειας που γίνεται στο σύμπαν. Οι αναρίθμητοι απλανείς αστέρες, παραδείγματος χάρη, λαμποκοπούν στο άπειρο των ουρανών με μόνο τους σκοπό να φωτίζουν κόσμους, όπου, αν δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο, απ' ό,τι ξέρουμε από το ωραίο δείγμα όπου ζούμε, διαιωνίζεται η ανία.

Δεν υπάρχει γέννημα γυναίκας που ν' αξίζει να το ζηλεύουμε. Απεναντίας πόσοι και πόσοι δεν είναι αξιολύπητοι!

Η ζωή είναι ένας προορισμός που πρέπει με κόπο να εκπληρωθεί. Απ' αυτή την άποψη, η λέξη «defunctus» (δηλαδή έχοντας ξοφλήσει με την αγγαρεία της ζωής) είναι μια ωραία λέξη.

Σκεφτείτε για μια στιγμή αν η λειτουργία της τεκνοποιίας δεν ανταποκρινόταν σε μια ανάγκη, ούτε έδινε κάποια ηδονή, αλλ' ότι δεν ήταν τίποτ' άλλο παρά μια πράξη σκέψης και συλλογισμού. Θα εξακολουθούσε τάχα η ανθρωπότητα να ζει πάνω στη γη; Ή μάλλον κάθε ζωντανός δεν θα καταλαμβανόταν από τόση συμπόνια για τη μέλλουσα γενιά, ώστε να την απαλλάξει απ' το βάρος της ύπαρξης ή τουλάχιστον δεν θα δίσταζε πολύ πριν της το επιβάλει με ψύχραιμη σκέψη;

Αυτός ο κόσμος είναι μια κόλαση και σ' αυτήν οι άνθρωποι χωρίζονται σε ψυχές που βασανίζονται και σε δαίμονες που βασανίζουν.

Θα μου πειτε πως η δική μου είναι μια φιλοσοφία θλιβερή – κι αυτό όχι γι' άλλο λόγο παρά μόνο γιατί λέω την αλήθεια, ενώ στις φοβισμένες ψυχές αρέσει ν' ακούν να επαναλαμβάνεται: «Ό,τι έκαμε ο καλός Θεός είναι καλά καμωμένο». Τι να σας πω; Μαζευτείτε στην εκκλησία κι αφήστε ήσυχους τους φιλοσόφους. Ή, αν μη τι άλλο, μην έχετε την απαίτηση να τακτοποιήσουν τις διδασκαλίες τους σύμφωνα με τον κατηχισμό των καρδιών σας, όπως συνηθίζουν μερικοί μισθωτοί ψευτοφιλόσοφοι, που μπορείτε, αν σας αρέσει, να του δώσετε παραγγελίες για συστήματα σύμφωνα με τα γούστα σας. Απεναντίας, για μένα τίποτα δεν είναι ευκολότερο και διασκεδαστικότερο πρά να κάνω άνω κάτω τη φουσκωμένη αισιοδοξία των προφεσόρων της φιλοσοφίας.

Κατά τον Βράχμα, ο κόσμος προέρχεται από ένα είδος αμαρτίας ή παρεκτροπής, και ήρθε αυτός στον κόσμο για να εξαγνίσει την αμαρτία του ως τη σωτηρία. Πολύ ωραία! Κατά τη βουδιστική παράδοση, το σύμπαν είναι το αποτέλεσμα μιας ανεξήγητης αναστάτωσης, που έγινε έπειτα από μια μακρόχρονη περίοδο γαλήνης σ' εκείνη την ξαστεριά του ουρανού, σ' εκείνη τη μακάρια ευτυχία που λέγεται Νιρβάνα και που η μετάνοια μόνο θα την κάνει να ξαναπαρουσιαστεί. Είναι λοιπόν ένα είδος μοιραίου, που ερμηνεύεται με ηθική σημασία, γιατί αυτός ο τρόπος αντίληψης της γένεσης του πρωτόγονου κόσμου ανταποκρίνεται ακριβώς στις επιστημονικές μας θεωρίες για το σχηματισμό του, όπου γίνεται λόγος για ένα απέραντο νεφέλωμα προορισμένο να μεταβληθεί σε ήλιο.

Αλλά οι ηθικές διαστροφές επηρέασαν ακόμα και το φυσικό κόσμο, κάνοντάς τον σιγά σιγά πιο κακό και χειροτερεύοντας τον πάντα, ώσπου να καταντήσει στη σημερινή του αθλιότητα. Ακριβώς! Οι Έλληνες αντιλαμβάνονται τον κόσμο και τους θεούς σαν προϊόν μιας ανεξιχνίαστης ανάγκης. Μπορούμε να δεχτούμε κι αυτήν ακόμα την εξήγηση που, τουλάχιστον προσωρινά μας ικανοποιεί.

Ο Ωρομάσδης πολεμά με τον Αριμάν – μπορούμε να φτάσουμε να παραδεχτούμε κι αυτό ακόμα. Αλλά ένας θεός σαν αυτόν τον Ιεχωβά που, έτσι θέλοντας, γιατί έτσι του άρεσε, και μ' αλαφρή συνείδηση, μας φτιάνει αυτή την κοιλάδα των δακρύων και της δυστυχίας κι έχει επιπλέον το κουράγιο να χαίρεται γι' αυτό και να φωνάζει στον εαυτό του: «Μπράβου! Μ' εκείνο το “Πάντα καλά λίαν”» του, α! αυτό δα ειναι πάρα πολύ! Απ' την άποψη αυτή πρέπει να θεωρούμε την εβραϊκή θρησκεία την κατώτερη απ' τις θρησκευτικές παραδόσεις των πολιτισμένων λαών, κι αυτό συμφωνεί και με το γεγονός πως είναι ακόμα η μόνη που στερείται απολύτως κάθε χαρακτήρα αθανασίας.

Κι αν ακόμα θεαμε να δεχτούμε γι' αληθινή την απόδειξη του Λάιμπνιτς κι αν ακόμα παραδεχόμαστε πως αυτός είναι ο καλύτερος κόσμος που θα μπορούσε να γίνει, και πάλι δεν θα βρίσκαμε καμιά βάση για την ύπαρξη Θείας Δίκης.

Επειδή ο δημιουργός δεν έχει φτιάξει μόνο τον κόσμο, αλλά κι αυτή την ίδια τη δυνατότητα της ύπαρξής του – προκύπτει απ' αυτό πως όφειλε να κάνει δυνατή την ύπαρξη ενός κόσμου καλύτερου.

Η δυστυχία που καταπιέζει τη γη είναι μια πολύ δυνατή διαμαρτυρία ενάντια στην υπόθεση πως ο κόσμος είναι ένα έργο τέλειο, που οφείλεται σ' ένα ον με υπέρτατη σοφία, με υπέρτατη αγάπη και, εκτός απ' αυτό, παντοδύναμο. Από το άλλο μέρος, είναι ολοφάνερη η απόλυτη ατέλεια κι ακόμα η γελοία καρικατούρα του ανθρώπινου πλάσματος, που ωστόσο θα 'πρεπε να βγει το πιο καλοφτιασμένο απ' τα έργα της δημιουργίας. Κι αυτό αποτελεί αντίφαση που δεν μπορεί να συνταιριαστεί.

Πόνοι και δυστυχίες, απεναντίας, είναι άλλα τόσα επιχειρήματα για την υποστήριξη της θεωρίας, που σύμφωνα μ' αυτήν εμείς θεωρούμε τον κόσμο προϊόν των δικών μας σφαλμάτων, επομένως ένα πράμα που δεν θα μπορούσε να 'ναι καλύτερο.

Ενώ, κατά την θεϊστική αντίληψη, η γήινη θλίψη είναι μια τρομακτική κατηγορία κατά του δημιουργού και μπορεί να προκαλέσει πικρές ειρωνείες, σύμφωνα με μια άλλη υπόθεση μας παρουσιάζεται ως μια πολύ εξευτελιστική κατηγορία εναντίον του εαυτού μας και της θέλησής μας. Απ' την υπόθεση αυτή προέρχεται η βαθιά σκέψη ότι ήρθαμε σ' αυτόν τον κόσμο φθαρμένοι κιόλας, σαν παιδιά γονέων εξαντλημένων από κραιπάλη, και πως, αν η ύπαρξή μας είναι τόσο άθλια και βρίσκει τον επίλογό της στο θάνατο, αυτό συμβαίνει γιατί πάνω μας βαραίνει στην αιωνιότητα η αμαρτία αυτή για την οποία πρέπει να εξιλεωθούμε.

Αντιμετωπίζοντας το θέμα με την πλατιά του σημασία, αυτό είναι αναμφισβήτητη αλήθεια – είναι το βαρύ φορτίο των ανθρώπινων αμαρτιών που φορτώνει στην ανθρωπότητα τόσες και τόσες φρικτές δυστυχίες. Και στη σχέση αυτή εμείς αποδίδουμε μια σημασία όχι φυσική ή εμπειρική, αλλά μεταφυσική. Έτσι, η παράδοση του προπατορικού αμαρτήματος με κάνει να συμβιβάζομαι με την Παλαιά Διαθήκη, γιατί κείνη, μολονότι παρουσιασμένη κάτω απ' τον πέπλο της αλληγορίας, μου φαίνεται η μονη μεταφυσική αλήθεια μέσα στα ιερά βιβλία. Και πράγματι, η ζωή μας φαίνεται το άμεσο αποτέλεσμα ενός μεγάλου αμαρτήματος και της αισχρής ικανοποίησης μιας αμαρτωλής επιθυμίας.

Θα σας άρεσε να 'χετε πάντα για οδηγό σας μια πυξίδα τέλεια για να μπορείτε να προσανατολίζεστε στη ζωή χωρίς φόβο γι' απατηλές χίμαιρες; Συνηθίστε να θεωρείτε τη γη έναν τόπο μετάνοιας, μια αποικία καταδίκων, ένα «εργαστήριον» όπως την είχαν κιόλας ονομάσει οι αρχαιότεροι φιλόσοφοι (Κλήμης Αλεξανδρινός, Στρώματα, βιβλίο Γ', κεφ. 3, σελ. 399) και μερικοί απ' τους Πατέρες της Εκκλησίας (Άγιος Αυγουστίνος, De Civitate Dei, βιβλίο 11, κεφ. 23).

Σε κάθε εποχή, η φιλοσοφία, ο βραχμανισμός όποως και ο βουδισμός, ο Εμπεδοκλής όπως και ο Πυθαγόρας, συναντήθηκαν στην ίδια σκέψη. Ο Κικέρων (Fragmenta de Philosophia, τόμος 1, σελ. 316) αναφέρει πως οι αρχαίοι σοφοί στη μύηση των μυστηρίων εδίδασκαν: «Nos ob aliqua scelera suscepta in vita superiore, poenarum luendarum causa natos esse». (Γεννιόμαστε για να ξεπληρώσουμε μια ποινή που μας έχει επιβληθεί για σφάλματα που κάναμε σε κάποιαν άλλη προηγούμενη ζωή μας). Ο Βανίνι – εκείνος ο Βανίνι που βρήκανε πιο εύκολο να τον καταδικάσουν στην πυρά παρά να ελέγξουν τις διδασκαλίες του – εκφράζει την ίδια ιδέα με πιο κατηγορηματικό τρόπο λέγοντας: «Tot, tantisque homo repletur miseriis ut, si Christianae religioni non repugnaret, dicere auderem: si daemones dantur, ipsi in hominum corpora transmigrantes, sceleris poenaw luunt». (Τόσο γεμάτοι είναι από αθλιότητα οι άνθρωποι που, αν δεν ήταν αντίθετο με τη χριστιανική θρησκεία, θα τολμούσε κανείς να πει ότι οι δαίμονες ενσαρκωμένοι ως ανθρώπινα κορμιά πληρώνουνε τα κρίματά τους). (De Admirandis Naturae Arcanis. Διάλογος L, σελ. 353).

Τι περισσότερο; Ακόμα και στον καθαυτό χριστιανισμό, για κείνον που θέλει να τον καταλάβει καλά, η ζωή θεωρείται συνέπεια ενός παραπτώματος, μιας πτώσεως. Όταν εξοικειωθούμε μ' αυτή τη βεβαιότητα, δεν θα περιμένουμε απ' τη ζωή παρά ό,τι αυτή μπορεί να μας δώσει. Κι αντί να θεωρούμε απρόοπτες κι εξαιρετικές συμπτώσεις τις ατυχίες της, τα βάσανά της, τους πόνους της και τα μεγάλα ή μικρά κακά της, θα σκεφτούμε πως έτσι πρέπει να 'ναι, ξέροντας πολύ καλά πως εδώ κάτω καθένας έχει το σταυρό του, που τον μεταφέρει στον ώμο του με το δικό του τρόπο.

Ανάμεσα στα βασανιστήρια της φυλακής, ένα απ' τα σκληρότερα είναι εξάπαντος εκείνο που προκαλείται απ' το περιβάλλον που συναντάει κανείς εκεί μέσα. Το ίδιο συμβαίνει και με την κοινωνία των ανθρώπων, κι ας το πει μόνος του κείνος που θ' άξιζε να ζει σε μια καλύτερη.

Μια ανώτερη ψυχή ή μια διανοητική μεγαλοφυία πολύ συχνά συγκλονίζονται απ' το ίδιο συναίσθημα που δοκιμάζει ένας ευγενικός πολιτικός κατάδικος κλεισμένος στη φυλακή με κοινούς εγκληματίες γύρω του. Σαν κι αυτόν γυρεύουν κι εκείνες ν' απομονωθούν. Αλλά γενικά η τέτοια αντίληψη του κόσμου όπως είναι μας προκαλεί τη συνήεια να θεωρούμε φυσικές, επομένως χωρίς να νιώσουμε καμιά στενοχώρια, εκείνες που λέμε ανθρωπιστικές ατέλειες, δηλαδή την άθλια διάπλαση του πνεύματος και της ψυχής στο σύνολο των ανθρώπων. Κι αυτό σχεδόν πάντα παρουσιάζεται ολοφάνερο στα χαρακτηριστικά της φυσιογνωμίας των περισσοτέρωνω ανθρώπων.

Η πεποίθηση πως ο κόσμος, κι ο άνθρωπος κατ' ανάγκή, είναι τέτοιοι ώστε να μην αξίζουν να υπάρχουν μας κάνει όλους μας επιεικείς. Τι καλύτερο θα μπορούσατε να περιμένετε από μια τέτοια ράτσα; Κατά τη γνώμη μου, στις αμοιβαίες σχέσεις μας δεν θα 'πρεπε να ονομαζόμαστε «Κύριε», «Εξοχότατε» ή τα παρόμοια, αλλά μάλλον «συντροφε στη δυστυχία, συνέταιρε στα κακά, αδελφέ στον πόνο, fellow sufferer».

Μπορεί να φαίνεται αυτή μια παράξενη έκφραση, αλλά στην πραγματικότητα θα ήταν η καταλληλότερη, γιατί θα παρουσίαζε ποιος είναι πραγματικά ο πλησίον μας, θυμίζοντάς μας την ανάγκη της ανοχής, της υπομονής, της συγχώρεσης, της αγάπης προς τους ομοίους, που ο καθένας μας τη χρειάζεται και γι' αυτό δεν έχει το δικαίωμα να την αρνηθεί σε κανένα.

ΑΡΘΟΥΡΟΣ ΣΟΠΕΝΧΑΟΥΕΡ

ΣΚΕΨΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΩΣΤΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΚΟΒΟΣΤΗ 2002

Ματαιότης - ΜΑΡΙΑ ΠΟΛΥΔΟΥΡΗ

Κρυφά, βουβά τα δάκρυα του καημού
στέγνωσαν στα χλωμά τα μάγουλά μου
και στάθηκα το νόημα του χαμού
ζητώντας άθελά μου.

Και στάθηκα ρωτώντας το γιατί
στα πλούσια, στα περήφανα στολίδια
κ’ είπα, νάταν η αγάπη τάχα αυτή;
η ζωή μην ήταν η ίδια;




Και στάθηκα ρωτώντας το γιατί
εκεί που άλλοτε η νειότη μου ευωδούσε
κι’ άκουσα μια φωνή, μια βαρετή
φωνή που προβοδούσε.

Κ’ έμεινα εκεί στημένη, ως που σιγά
το ρώτημα σε γέλιο απολιθώθη
και το βαθύ σκοτάδι που σιγά
στα μάτια μου καρφώθη.




Καμμιά φωνή δε φτάνει απ’ τα πολλά
τα δυνατά πριν ’πο μένα πήγαν.
Οι γνωστικοί με κύτταξαν καλά
κ’ είπαν πως είμαι φάντασμα και φύγαν.








ΜΑΡΙΑ ΠΟΛΥΔΟΥΡΗ
ΑΠΑΝΤΑ
ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ 1989

Όψεις των θρησκειών – ALBERT PIKE

Σε κάθε πίστη υπάρχουν άριστες ηθικές αρχές. 

Στον μακρινό νότο της Ασίας ο Ζωροάστρης δίδαξε αυτό το δόγμα: «Αρχίζοντας ένα ταξίδι, ο Πιστός θα πρέπει να στρέψει τις σκέψεις του προς τον Ορμούζ και να ομολογήσει με καθαρή καρδιά, ότι αυτός είναι ο Βασιλέας του Κόσμου. Θα πρέπει να τον αγαπά, να τον λατρεύει και να τον υπηρετεί. Θα πρέπει να είναι δίκαιος και φιλάνθρωπος, να απεχθάνεται τις ηδονές του σώματος, να αποφεύγει την υπερηφάνεια, την υπεροψία, το ελάττωμα σε όλες τις μορφές του, και ιδιαιτέρως το ψέμα, ένα από τα πλέον συνήθη αμαρτήματα με το οποίο ο άνθρωπος γίνεται ένοχος. Θα πρέπει να λησμονεί αυτά που έχει υποστεί από τους άλλους και να μην αποζητά την εκδίκηση. Θα πρέπει να τιμά τη μνήμη των γονέων και των συγγενών του. Τη νύχτα, πριν κοιμηθεί, θα πρέπει να εξετάσει με αυστηρότητα τη συνείδησή του και να μετανοήσει για τα σφάλματα που έκανε λόγω αδυναμίας ή κακοτυχίας». Ο πιστός έπρεπε να προσεύχεται για να έχει τη δύναμη να συνεχίζει να πράττει το Αγαθό και να ζητά να του δοθεί συγχώρεση για τα σφάλματά του. Ήταν καθήκον του να εξομολογείται τα σφάλματά του σ' έναν Μάγο (Ιερέα) του Ζωροάστρη, ή σε έναν απλό άνθρωπο που ήταν γνωστός για τις αρετές του, ή στον Ήλιο. Η νηστεία, μικρής ή μεγάλης διάρκειας απαγορευόταν. Αντίθετα μάλιστα, ήταν καθήκον του να τρέφει σωστά το σώμα του για να διατηρεί τη ζωτικότητα του, ώστε η ψυχή του να παραμένει ισχυρή για να αντισταθεί στο Πνεύμα του Σκότους, και για να μπορεί να μελετά προσεκτικότερα τον Θείο Λόγο λαμβάνοντας περισσότερο θάρρος για να εκτελεί ευγενείς πράξεις.

Στα βόρεια της Ευρώπης, οι Δρυίδες, δίδασκαν την αφοσίωση στους φίλους, την ανοχή στην ανταπόδοση της αδικίας, την αγάπη για τα αξιέπαινα έργα, τη σύνεση, τη φιλανθρωπία, τη φιλοξενία, το σεβασμό προς τους ηλικιωμένους, να μην τους απασχολεί το μέλλον και να ζουν για το παρόν, την εγκράτεια, να αψηφούν το θάνατο και να φέρονται ιπποτικά στο γυναικείο φύλο. Προσέξτε αυτούς τους κανόνες από το Χάβα Μάαλ (Hava-Maal), ή το Θείο Βιβλίο του Οντίν:

«Εάν έχεις ένα φίλο να τον επισκέπτεσαι συχνά. Πολύ σύντομα το μονοπάτι θα γεμίσει με χόρτα και τα δέντρα θα το καλύψουν, εάν δεν βαδίζεις συχνά επάνω του. Πιστός φίλος είναι αυτός που όταν έχει δύο καρβέλια ψωμί δίνει το ένα στο φίλο του. Μην κάνετε ποτέ το πρώτο βήμα για να χωρίσετε από τον φίλο σας, επειδή η δυστυχία κομματιάζει την καρδιά εκείνου που δεν έχει κανέναν άλλον για να συμβουλευτεί, παρά μόνον τον εαυτό του. Δεν υπάρχει ενάρετος άνθρωπος χωρίς κάποιο ελάττωμα, ούτε και κακός άνθρωπος που να μην έχει κάποια αρετή. Ευτυχής είναι ο άνθρωπος που τον επαινούν και τον αντιμετωπίζουν με καλή διάθεση, επειδή όλα εκείνα που εξαρτώνται από την θέληση ενός ξένου είναι επικίνδυνα και αβέβαια. Τα πλούτη εξαφανίζονται μέχρι να ανοιγοκλείσεις τα μάτια σου και είναι ο πιο ασταθής φίλος. Τα κοπάδια χάνονται, οι γονείς πεθαίνουν, οι φίλοι δεν είναι αθάνατοι, και εσύ ο ίδιος πεθαίνεις, αλλά γνωρίζω ένα πράγμα που είναι άφθαρτο: τα λόγια με τα οποία οι άνθρωποι κρίνουν τους νεκρούς. Να είσαι φιλέσπλαχνος σε αυτούς που συναντάς στο δρόμο. Εάν ο φιλοξενούμενος που έρχεται στο σπίτι σου κρυώνει, πρόσφερέ του μία θέση δίπλα στη φωτιά. Ο άνθρωπος που έχει διασχίσει τα βουνά χρειάζεται τροφή και στεγνά ρούχα. Μην εμπαίζεις τους ηλικιωμένους, επειδή πολύ συχνά πηγάζουν από τις ρυτίδες της ηλικίας λόγια γεμάτα από σοφία. Να είσαι μετριόφρων και όχι αλλαζονικός. Κανείς δεν πρέπει να αναζητά να μάθει το πεπρωμένο του για να κοιμάται ήρεμα. Δεν υπάρχει χειρότερη δυστυχία από το να είμαστε ανικανοποίητοι με αυτά που έχουμε. Ο λαίμαργος καταβροχθίζει την δική του ζωή μέχρι να φτάσει στον θάνατο και ο σοφός άνθρωπος γελά με την λαιμαργία του ηλιθίου. Τίποτα δεν είναι περισσότερο βλαβερό στους νέους από το υπερβολικό ποτό. Όσο περισσότερο πίνει κάποιος τόσο περισσότερο χάνει τα λογικά του, και το πουλί της λησμονιάς κελαηδά εμπρός σε εκείνους που έχουν πιει, αρπάζοντας με πονηριά τις ψυχές τους. Ο άνθρωπος που δεν έχει λογική πιστεύει ότι θα ζήσει για πάντα εάν αποφύγει τον πόλεμο, αλλά έστω κι αν δεν τον χτυπήσουν τα ακόντια, τα γεράματα δεν θα τον λυπηθούν. Καλύτερα να ζεις καλά, παρά να ζεις για πολλά χρόνια. Όταν ένας άνθρωπος ανάψει μια φωτιά στο σπίτι του, ο θάνατος έρχεται προτού να προλάβει να σβήσει η φωτιά».

Επίσης, τα Ινδικά βιβλία αναφέρουν τα εξής: «Τίμα τον πατέρα σου και τη μητέρα σου. Ποτέ μην ξεχνάς τα καλά που έχεις λάβει. Να μαθαίνεις όταν βρίσκεσαι σε νεαρή ηλικία. Να υπακούς στους νόμους της χώρας σου. Να αποζητάς την συντροφιά εναρέτων ανθρώπων. Να αναφέρεσαι με σεβασμό για τον Θεό. Να έχεις καλές σχέσεις με τους συμπολίτες σου. Να παραμένεις στην (κοινωνική) θέση που σου αρμόζει. Μην πεις κακό για κανέναν. Μη χλευάζεις τα σωματικά ελαττώματα κανενός. Μην καταδιώκεις ακατάπαυστα έναν ηττημένο εχθρό. Να προσπαθείς να αποκτήσεις καλή φήμη. Να συζητάς και να συμβουλεύεσαι σοφούς άνδρες. Όσο περισσότερα μαθαίνει κάποιος, τόσο περισσότερο βελτιώνει την ικανότητα της μαθήσεως. Η γνώση είναι ο πλέον μόνιμος πλούτος. Το να είσαι αδαής είναι σαν να είσαι μουγκός. Η σωστή χρήση της γνώσεως είναι να διακρίνεις το καλό από το κακό. Μην γίνεσαι αίτιο ντροπής για τους γονείς σου. Αυτά που μαθαίνει κάποιος όταν είναι νέος διατηρούνται όπως το χάραγμα πάνω σ' ένα βράχο. Σοφός είναι αυτός που γνωρίζει τον εαυτό του. Τα βιβλία σου θα πρέπει να είναι οι καλύτεροι φίλοι σου. Όταν φτάσεις εκατό ετών, σταμάτα να μαθαίνεις. Η σοφία είναι βαθιά ριζωμένη ακόμη και στους αεικίνητους ωκεανούς. Μην απατήσεις κανένα, ούτε και τον εχθρό σου. Η σοφία είναι ένας θησαυρός που η αξία του εκτιμάται παντού. Να μιλάς με πραότητα και καλοσύνη, ακόμα και στους φτωχούς. Το να συγχωρείς είναι γλυκύτερο από το να ζητάς εκδίκηση. Τα τυχερά παιχνίδια και οι φιλονικίες οδηγούν στην δυστυχία. Η αξία μιας πράξεως δεν πραγματώνεται χωρίς να εξασκούμε την αρετή. Η τιμή προς την μητέρα μας είναι η πλέον αρμόζουσα εκδήλωση σεβασμού προς τη Θεότητα. Δεν υπάρχει ήρεμος ύπνος χωρίς καθαρή συνείδηση. Αυτός που αθετεί τον λόγο του δεν έχει αντιληφθεί σωστά το δικό του συμφέρον».

Πριν είκοσι τέσσερις αιώνες η Κινέζικη Φιλοσοφία έλεγε τα εξής:

«Ο Φιλόσοφος (Κομφούκιος) είπε, ΣΑΝ (SAN)! Η διδασκαλία μου είναι απλή και εύκολη για να κατανοηθεί». Όταν ο Φιλόσοφος έφυγε οι μαθητές ρώτησαν τι εννοούσε ο διδάσκαλός τους. Ο ΤΣΕΝΓΚ ΤΣΕΟΥ είπε, «Η δοξασία του Διδασκάλου μας συνίσταται μόνον στο το να είσαι χρηστός και να αγαπάς τον πλησίον, όπως αγαπάς τον εαυτό σου».

Περίπου πέντε αιώνες πριν από τη γέννηση του Χριστού, ο Εβραϊκός νόμος ανέφερε, «Εάν οποιοσδήποτε άνδρας μισεί τον πλησίον του... τότε θα κάνετε σε αυτόν, ό,τι σκέφτηκε να κάνει εκείνος στον αδελφό του... Είναι καλύτερος ένας γείτονας που βρίσκεται κοντά, παρά ένας αδελφός που μένει μακριά... Θα αγαπάς τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου».

Τον ίδιο αιώνα, ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ ο Έλλην είπε, «Θα αγαπάς τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου».

Τρεις γενεές νωρίτερα, ο ΖΩΡΟΆΣΤΡΗΣ, είχε πει στους Πέρσες: «Να προσεύχεσαι ευγνωμονώντας τον Κύριο, τον Ορμούζ, τον πλέον δίκαιο και αγνό, τον ανώτατο και λατρευτό Θεό, που κήρυξε τα εξής στον Προφήτη του, τον Ζερντούστ (Zerdusht): «Μην κάνεις στους άλλους αυτό που δεν θα επιθυμούσες να κάνουν σ' εσένα. Να κάνεις στους ανθρώπους, εκείνο που θα σε ευχαριστούσε να σου κάνουν».

Η ίδια διδασκαλία μεταδιδόταν για πολλά χρόνια στις Σχολές της Βαβυλώνας, της Αλεξάνδρειας και της Ιερουσαλήμ. Ένας ειδωλολάτρης είπε στο Φαρισαίο Χιλλέλ, πως ήταν έτοιμος να ασπαστεί την Ιουδαϊκή θρησκεία, εάν μπορούσε ο Χιλλέλ να του πει με λίγα λόγια, μια σύνοψη ολόκληρου του Μωσαϊκού νόμου. «Εκείνο που δεν θα σου άρεσε να σου κάνουν», είπε ο Χιλλέλ, «μη το κάνεις στον πλησίον σου. Αυτός είναι ολόκληρος ο νόμος: τα υπόλοιπα δεν είναι κάτι άλλο, παρά σχόλια σε αυτή την πρόταση».

«Τίποτα δεν είναι πιο φυσιολογικό», είπε ο ΚΟΝΦΟΥΚΙΟΣ, «τίποτα πιο απλό, από τις αρχές αυτής της ηθικής την οποία προσπαθώ να σας διδάξω, μέσω ωφελίμων ρητών... Αυτή είναι ο ανθρωπισμός, δηλαδή αυτή η παγκόσμια ευσπλαχνία που πρέπει να εξασκείται ανεξαιρέτως ανάμεσά μας. Είναι η χρηστότητα, δηλαδή αυτή η εντιμότητα και ακεραιότητα πνεύματος και καρδιάς, η οποία κάνει τον άνθρωπο να αναζητά την αλήθεια στα πάντα, και να την επιθυμεί χωρίς να εξαπατά τον εαυτό του ή τους άλλους. Τέλος, είναι η ειλικρίνεια ή η καλή πίστη, δηλαδή αυτή η ευθύτητα, αυτή η ανοικτή καρδιά η εκλεπτυσμένη από την δύναμη του εσωτερικού εαυτού, που εμποδίζει όλες τις προσποιήσεις και όλες τις συγκαλύψεις, τόσο στο λόγο όσο και στην πράξη».

ALBERT PIKE

MORALS AND DOGMA

ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΕΚΤΟΝΩΝ

ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟΔΕΔΕΓΜΕΝΟΥ ΣΚΩΤΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

ΟΙ ΣΥΜΒΟΛΙΚΟΙ ΒΑΘΜΟΙ

Η ΣΤΟΑ ΤΗΣ ΤΕΛΕΙΟΠΟΙΗΣΕΩΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΕΤΡΑΚΤΥΣ 2001

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΕΡΑΣΤΕΣ - Μίλτος Σαχτούρης

Στις βραδυνές βρεγμένες στράτες
αχνίζει ένα φως θαλασσί
πλατύ χέρι στην καρδιά
βήματα ερειπωμένα
τρεις εραστές διαβαίνουν απ' τα χέρια πιασμένοι
ο πρώτος

Κρέμασε σ' ένα δέντρο την αγάπη του
τα μεσάνυχτα προσεύχεται κάτω απ' το δέντρο
να κατέβει η αγάπη πιασμένη απ' τα φύλλα
να κοπάσει η πλημμύρα των φύλλων που λιώνουν
τα δάκρυά του στο χώμα τα πίνει ένας σκύλος
η αγάπη στα κλαδιά τον πετροβολάει
το δέντρο ουρλιάζει ο αγέρας ο σκύλος
ο δεύτερος

Χάρισε την αγάπη του σ' έναν τρελό βιολιστή
ο τρελός την επήρε τραγούδι
βρέχει ο ουρανός λουλούδια νομίσματα
αντηχούνε οι δρόμοι τ' ολέθριο βιολί
της αγάπης το τραγούδι το 'χουν μάθει τώρα όλοι
με χείλια σμιχτά μελανά το σφυρίζουν
μόνο αυτός δεν το ξέρει
ο τρίτος

Έκανε την αγάπη του καράβι
την κατευόδωσε στις τρεις θάλασσες
τώρα έγινε πάλι παιδί
σιάχνει πύργους με άμμο
και μαζεύει χαλίκια κοχύλια
και προσμένει να γυρίσει ξανά
το καράβι η αγάπη.

Στην καρδιά τους έχουν κι οι τρεις χαράξει ένα δέντρο
ένα βιολί σιμά στ' αυτί θαν τους τρελάνει
κι ο καπετάνιος παίζει στο βυθό με τα κοράλλια.




ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ
Η ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΗ (1945)

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΝΟΟΤΡΟΠΙΑ – SEBASTIANO CARACCIOLO

Δεν είναι δυνατόν να κατανοήσουμε την Παράδοση ούτε να προσεγγίσουμε την μύηση δίχως την απαραίτητη στήριξη της παραδοσιακής νοοτροπίας και της παραδοσιακής μεθόδου.

Το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο της Εποχής του Σιδήρου, ιδιαιτέρως δε της «σύγχρονης εποχής», είναι ο ανθρωπισμός, από τον οποίο προέρχεται ο ορθολογισμός και ο συναισθηματισμός, ως η προσπάθεια της αποκαταστάσεως της τιτανικής παρανομίας.

Ο ανθρωπισμός, με την αξίωση να επαναφέρει όλα τα καθαρώς ανθρώπινα στοιχεία αποκλείοντας κάθε τι που είναι υπερανθρώπινο και υπερατομικό, υπήρξε το πρώτο αίτιο του ορθολογισμού του αρνουμένου κάθε υπερβατική αξία μέσα στο ανθρώπινο ον, καθιστώντας τον άνθρωπο μια κομματιασμένη οντότητα, περιστρεφόμενη καθ' ολοκληρίαν μέσα στην υλικότητα του σώματος και σε κάθε τι που μπορεί να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις της υλικής ζωής.

Γι' αυτόν τον λόγο, ο σύγχρονος άνθρωπος ζει, δίχως να γνωρίζει να πεθαίνει ή να αναγεννάται, μία ύπαρξη στερούμενη όλων εκείνων των στοιχείων που αντιπροσωπεύουν την πραγματική ουσία του.

Το υπαρξιακό δράμα του σύγχρονου ανθρώπου είναι το δράμα μιας μεγάλης ελλείψεως ικανοποιήσεως, μιας ανέλπιδης κρίσεως ταυτότητας, μιας βαθειάς αγωνίας, γιατί, την στιγμή κατά την οποία βρίσκεται μόνος με τον εαυτό του και θέλει να κάνει τον ισολογισμό των κατακτήσεων της δικής του ζωής, βρίσκει μονάχα ένα απελπιστικό κενό γεμάτο ψευδαισθήσεις.

Όμως, επειδή το παν υπεισέρχεται στο μεγάλο σχέδιο της θείας εκδηλώσεως, κατά καιρούς τα σπέρματα της αναγεννήσεως, που είναι διαρκώς παρόντα, βρίσκουν μέσα σε κάποιο άτομο γόνιμο έδαφος για να φυτρώσουν. Έτσι αρχίζει η σκληρή και δύσκολη αναζήτηση του θείου.

Όσοι αναζητούν, γνωρίζουν, ωστόσο, ότι οφείλουν να αναθεωρήσουν την νοοτροπία τους η οποία από ορθολογιστική πρέπει να καταστεί παραδοσιακή, προκειμένου να μπορέσουν να κατανοήσουν την Παράδοση και να αντιμετωπίσουν την μύηση με προδιατεθειμένο πνεύμα.

Η παραδοσιακή νοοτροπία είναι η νοοτροπία που διακρίνει το ουσιώδες από την υπερδομή.

Είναι η νοοτροπία του αρχαίου ανθρώπου που, όντας πλήρης και όχι κατακερματισμένος όπως ο σύγχρονος άνθρωπος, ένοιωθε να προσελκύεται από τον θείο κόσμο του γίγνεσθαι. Ο αρχαίος άνθρωπος θεωρούσε την Φύση ως ζώσα εκδήλωση της θείας Τάξεως, στις δε φυσικές δυνάμεις απέδιδε μια υπερβατική έννοια και ένα «όνομα» που υποδείκνυε μια ηθική και πνευματική αρχή.

Αντίθετα, ο σύγχρονος άνθρωπος θεωρεί την φύση ως σύμπλεγμα πραγμάτων που τέθηκαν στην αποκλειστική υπηρεσία του, και γι' αυτό μπορεί να τα καταστρέφει κατά το δοκούν.

Η παραδοσιακή νοοτροπία είναι ο τύπος της νοοτροπίας που επιτρέπει να διεισδύσουμε στο Πνεύμα της ορατής Φύσεως για να κατανοήσουμε το Πνεύμα της αντίστοιχης αόρατης Φύσεως και να επιτελέσουμε την ενοποιό σύνθεση.

Η παραδοσιακή μέθοδος, που στηρίζεται στην αρχή της αντιστοιχίας και της αναλογίας, είναι εκείνη η πράξη που φέρνει στην επιφάνεια τον συμπαντικό χαρακτήρα ενός μύθου, ενός συμβόλου, μιας παραδοσιακής διδασκαλίας, και το μεταφέρει αναλογικά σε άλλους αντίστοιχους μύθους, σύμβολα και διδασκαλίες άλλων παραδόσεων, για να βεβαιώσει την παρουσία της πραγματικότητας της αρχετυπικής τάξεως που είναι προγενέστερη και ανώτερη από την οποιαδήποτε από τις ποικίλες διατυπώσεις που, αν και διαφέρουν μεταξύ τους, είναι παρά ταύτα, αντίστοιχες.

Αποτελείται από μια σύνθεση ως λειτουργία εκ των έσω που επαναφέρει τις διάφορες όψεις του ιδίου πράγματος ή περισσοτέρων πραγμάτων στην ενότητα αυτής τούτης της αρχής τους, από την οποία προέρχονται και εξαρτώνται, και στην συνειδητοποίηση του εσωτερικού δεσμού που τα ενώνει.

Η πολυαξία των συμβόλων είναι μια συνέπεια του νόμου της αντιστοιχίας. Οι πολλαπλές σημασίες των συμβόλων που ιεραρχικώς υπερτίθενται, όχι μόνο δεν αποκλείουν η μια την άλλη, αλλά δίνουν την έννοια της εγκυρότητας τους σε όλα τα πεδία εντός των οποίων εξετάζονται και με μια σφαιρική θέαση συμπληρώνονται και ακεραιοποιούνται μέσα στην αρμονία της συνθέσεως.

Η παραδοσιακή νοοτροπία τείνει πάντοτε να συνδέσει τα φαινόμενα του μικρόκοσμου με τα αντίστοιχα του μακρόκοσμου σε αρμονία με την αρχή της συμβιώσεως μεταξύ των δύο πόλων του Κόσμου. Πάντοτε δε η παραδοσιακή νοοτροπία είναι αυτή που μας κάνει να κατανοήσουμε πως ο εδώ κάτω κόσμος κινητοποιείται από τον άνω κόσμο και τανάπαλιν. Δίχως τέτοια νοοτροπία, δεν μπορούμε να κατανοήσουμε την ουσία και τους μηχανισμούς του τύπου και τον ακατάλυτο δεσμό μεταξύ της θείας τάξεως και της ανθρώπινης τάξεως.

Για να μετατρέψουμε την ορθολογιστική νοοτροπία σε παραδοσιακή νοοτροπία, δεν αρκεί να χρησιμοποιούμε την παραδοσιακή μέθοδο. Επιβάλλεται επίσης και να ζούμε την Παράδοση (μύθους, σύμβολα, αλληγορίες κλπ.) sub specie interioritatis για να αναζητήσουμε και να κατανοήσουμε τα αρχέτυπα που εκδηλώνονται μέσα της. Επιβάλλεται, άρα, να διαλογιζόμαστε επί κάθε συμβόλου και επί κάθε μύθου, μέχρι την στιγμή που το σύμβολο και ο μύθος θα αποκαλύψουν το μυστήριο που περικλείεται μέσα τους και η συνειδητότητά μας θα υποστεί μια τροποποίηση.

Για να διευκολύνουμε περισσότερο την κατανόηση της παραδοσιακής νοοτροπίας, είναι καλό να διευκρινήσουμε τις έννοιες της Ενότητας και της Πολλαπλότητας.

Η έννοια της Ενότητας – Μονάδας είναι αυστηρώς μεταφυσική. Δεν ανάγεται στον αριθμό ένα (1) από τον οποίο προκύπτει ότι 1 + 1 = 2, και έπειτα 1 + 1 + 1 = 3 κ.ο.κ. Αναφέρεται απλώς το 1 + 1 = 1. Η Ενότητα – Μονάδα, που πρέπει να την ξεχωρίζουμε από την ενότητα, είναι το άπειρο Παν, είναι το «εν το παν», το οποίο, έχοντας μέσα του όλους τους αριθμούς, παραμένει πάντοτε Μονάδα κι αυτή η Μονάδα συν ο εαυτός της είναι πάντοτε ίση προς τον εαυτό της.

Η Μονάδα – Ενότητα είναι η φυσική αρχή, η πολλαπλότητα είναι η ποσοτική εκδήλωσή της.

Πρέπει να σημειώσουμε ότι σε κάθε αριθμό κρύπτεται, εμφωλεύει, ολόκληρη, ακέραιη η Μονάδα, έτσι όπως μέσα σε κάθε πράγμα ζει η θεία αρχή.

Κανείς δεν μπορεί να βεβαιώσει ότι απέκτησε την παραδοσιακή νοοτροπία αν δεν έχει συλλάβει (συν + λαμβάνω) την Μονάδα μέσα στον φαινομενικό διαφορισμό όλων των πραγμάτων κι αν δεν έχει καταστήσει αυτή την Μονάδα αρχή της ίδιας του της ζωής.

“Ο Θεός βρίσκεται στον ουρανό, στην γη σε κάθε τόπο” ας προσθέσουμε δε “και σε κάθε χρόνο”.

Η παραδοσιακή νοοτροπία αφυπνίζει τις αυθεντικές αξίες, που καταπατήθηκαν από τον επικρατούντα ηδονισμό, και τις επαναφέρει στο απόγαιο ως κανόνες ζωής που σημαδεύουν το άτομο που ποθεί την πραγματική μύηση.

Η νοοτροπία αυτή εκμηδενίζει την ηθική ως σύμπλεγμα ανθρωπίνων νορμών που διαστρεβλώθηκαν από την ιστορία και υπαγορεύθηκαν από τα ενδεχόμενα συμφέροντα, ενώ αφυπνίζει μέσα στο άτομο τις ηθικές αρχές που εξ' αρχής έφερε μέσα του ο Άνθρωπος.

SEBASTIANO CARACCIOLO

Η ΕΡΜΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΣΤΟΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΕΚΤΟΝΙΣΜΟ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ALDEBARAN

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΕΤΡΑΚΤΥΣ

ΤΟ «ΙΔΙΟΚΤΗΤΟ» - ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ

Ἦτο ἀνώγειον χαμηλόν, μὲ σίδηρα χονδρά, εἶδος ἀραιᾶς κιγκλίδος ἢ ἐξεχούσης ἐσχάρας, εἰς τὰ παράθυρα. Εὐρίσκετο εἰς τὴν σειρὰν τῶν οἰκιῶν μὲ τὸν ἀριθμόν του. Ὁλόγυρα σπίτια, ἓν καφενεῖον σιμά, δύο μπακάλικα, ἓν μανάβικον, καὶ κατέναντι ὡραία οἰκία μὲ κῆπον, χρησιμεύουσα ὡς δημοτικὸν σχολεῖον τῶν ἀρρένων. Ὀλίγον παρακάτω, ἄλλο σχολεῖον, τῶν κορασίων.

Διὰ νὰ εἰσέλθῃ τις εἰς τὸ χαμηλὸν ἀνώγειον μὲ τὰ σιδηρόφρακτα παράθυρα, εἴτε ἀπὸ ἅμαξαν καταβαίνων, εἴτε πεζὸς εἶχεν ἔλθει, ὤφειλε νὰ ὑποστῇ μερικὰς διατυπώσεις. Ὑπῆρχεν αὐστηρὰ ἐθιμοταξία ὅσον ἀφορᾷ τὴν εἴσοδον. Ἐνωρὶς ἢ ἀργὰ τὴν νύκτα ἡ αὐλόπορτα ἦτον κλειστή, μανδαλωμένη ἔσωθεν. Ἔκρουέ τις τὴν θύραν μὲ τὴν χεῖρα ἢ μὲ τὸ ρόπτρον, ἢ μὲ τὴν ράβδον του, ἐλαφρὰ ἢ δυνατά. Μετὰ ἥμισυ λεπτόν, ἓν παράθυρον ἔτριζεν ἔσω τῆς αὐλῆς πρὸς τὴν γωνίαν, ἔχον θέαν ἄνω τοῦ αὐλογύρου πρὸς τὸν δρόμον. Γυναικεία φωνὴ ἠρώτα:

― Ποιὸς εἶναι;

Ὁ κρούσας τὴν θύραν ἔλεγε τ᾿ ὄνομά του, ἢ ἄλλως ἀπήντα:

―Ἕνας φίλος.

― Καὶ τί θέλετε;

Ὁ ἐπισκέπτης κάτι ἐμορμύριζε. Κάποτε ὠνόμαζεν ἓν πρόσωπον ἢ ἄλλο.

― Θέλω τὴν… Ἀννέτα, τὴν Ρόζα, τὴν Λίζα, (ὄνομα καὶ μὴ χωριό).

Ἄλλοτε πάλιν ἐπροτίμα νὰ εἴπῃ: τὴν Σμυρνιά, τὴν Πολίτισσα, τὴν Μαλτέζα, (χωριὸ καὶ μὴ ὄνομα).

Ἐνίοτε ἡ γυνὴ ἀπὸ τὸ παραθυράκι ἐπρόσθετε μὲ τόνον ἀπορίας ἢ ἀμηχανίας, καὶ τὴν σοβαρὰν αὐτὴν παρατήρησιν:

― Μὴν ἔχετε λάθος;

Ὁ ἐπισκέπτης ἀπήντα ὅτι εἶναι «πολὺ βέβαιος». Εἶτα τὸ παραθυράκι ἐκλείετο, ἠκούοντο βήματα ἐπάνω, ἡ θύρα τῆς οἰκίας ἠνοίγετο· κάποτε ἤκουέ τις τὴν διαταγὴν «σῦρε ν᾿ ἀνοίξῃς», διδομένην ἀπὸ τὴν αὐτὴν φωνὴν τῆς ζητούσης πληροφορίας διὰ τοῦ μικροῦ παραθύρου. Μία ἄλλη γυνὴ κυρτή, ἰσχνή, σκαφιδιασμένη, κατήρχετο εἰς τὴν αὐλήν, καὶ ἤνοιγε τὴν αὐλόπορταν.

Ὅλη αὐτὴ ἡ ἐθιμοτυπία θὰ ἠδύνατο καὶ νὰ λείψῃ, ἀλλ᾿ ἐκρίνετο ἀναγκαία, ὡς φαίνεται. Ἡ ὑποκρισία ἐσέβετο τὴν φωλεάν της, ἂς ἦτο κοπρισμένη. Ἡ σεμνοτυφία ἠγάπα νὰ διακωμῳδῇ αὐτὴ ἑαυτήν.

*

* *

Ἦτον «ἰδιόκτητο», βλέπετε, τὸ κατάστημα. Κανεὶς δὲν ἠμποροῦσε νὰ παραπονεθῇ. Καὶ ἂν πολλοὶ παρεπονοῦντο, τίς τοὺς ἤκουεν; Αἱ καλαὶ οἰκοκυράδες τῆς γειτονιᾶς ἐταλάνιζον τὴν κατάστασιν αὐτήν. Τί καλὰ παραδείγματα ποὺ θὰ ἰδοῦν τὰ κορίτσια μας! Τί σεμνὰ ἤθη ποὺ θὰ μάθουν τὰ παιδιά μας!

Ἀλλ᾿ αἱ καλαὶ οἰκοκυράδες εἶχον δωμάτια δι᾿ ἐνοίκιον μέσα εἰς τὰς αὐλάς των, καὶ τὰ ἐνοικίαζον μὲ ἁδρὸν ἐνοίκιον εἰς ὅλες τὶς Λουΐζες καὶ τὶς Γιοζεφίνες καὶ τὶς Μαρίκες, αἵτινες εἶχον πάντοτε τοὺς δικούς των καὶ τοὺς φίλους των καὶ τοὺς ὑποστηρικτάς των, κ᾿ ἐπλήρωνον ἐμπροθέσμως πάντοτε καὶ προκαταβολικῶς. Αἱ καλαὶ οἰκοκυράδες ἐπροτίμων πάντοτε τοὺς νοικάρηδες καὶ τὶς νοικάρισσες τῆς τάξεως αὐτῆς, ἀπὸ πτωχοὺς ἐργατικοὺς ἀνθρώπους μὲ οἰκογένειαν, οἵτινες δυνατὸν νὰ εἶχον πολλάκις κεσάτια, καὶ νὰ τὰ «ἔφερναν σκοῦρα».

Ὅλ᾿ αὐτὰ τὰ ἤξευρεν ἡ κυρα-Σπυριδούλα, ἡ ἰδιοκτήτρια τοῦ χαμηλοῦ ἀνωγείου, καὶ ὅταν καμμία γειτόνισσα ἐτόλμα νὰ γρύξῃ τίποτε, τῆς τὰ ἐπαράγγελλε κι αὐτὴ διὰ στόματος τῆς γριᾶς Μαριάνθης, τῆς γυναικὸς τῆς κυρτῆς καὶ ἰσχνῆς καὶ κιτρινωπῆς, ἥτις ἤνοιγε διὰ νυκτὸς τὴν θύραν εἰς τοὺς ἐπισκέπτας. Ἡ γραῖα μετεβίβαζε «χαρτὶ καὶ καλαμάρι» τὰ παραγγελλόμενα, προσθέτουσα μόνον ἀπὸ μέρους της τὸ δημῶδες γνωμικόν: ἡ τιμὴ τιμὴ δὲν ἔχει, κυρά μου!

Ἡ κυρία της ἦτον παπαδοπούλα, καὶ σόι μάλιστα. Πολὺ εὐλαβὴς εἰς τὰ θεῖα. Κάθε μῆνα ὁ παπα-Παντελής, ὁ ἐφημέριος τοῦ γειτονικοῦ ναοῦ, ἤρχετο καὶ τῆς ἔψαλλεν ἁγιασμόν, εἰς τὸ «ἰδιόκτητον». Κάθε τόσας ἑβδομάδας ἔκαμνε λειτουργίας εἰς τὰ ξωκκλήσια. Τακτικά, τετράκις τοῦ ἔτους, ἐξωμολογεῖτο καὶ μετελάμβανε. Καὶ διετήρει τὸ «ἰδιόκτητο». Ἦτο ἰδιοκτήτρια τοῦ οἰκήματος, φύλαξ τῆς μάνδρας, βοσκὸς τῆς ἀγέλης.

Κ᾿ ἐσκανδαλίζοντο αἱ καλαὶ γειτόνισσαι. Πολλοὶ κατέκρινον τὸν παπα-Παντελήν. Ἀλλ᾿ οὗτος εἰς μερικοὺς θρασεῖς, οἵτινες εἶχον τολμήσει νὰ τὸν ἐπερωτήσουν, ἀπήντησεν ἁπλῶς ὅτι ὁ Χριστὸς δὲν ἦλθε νὰ καλέσῃ δικαίους, ἀλλ᾿ ἁμαρτωλοὺς εἰς μετάνοιαν.

Πολλὰ εἶχον διαδοθῆ, κάπως μυστηριώδη, σχετικῶς μὲ τὴν θέσιν καὶ μὲ τὸν βίον τῆς κυρα-Σπυριδούλας. Ἐλέγετο ὅτι εἶχε «τάξιμον» διὰ ταπείνωσιν, κ᾿ ἔμελλεν εἰς τὸ τέλος νὰ γίνῃ καλογραῖα. Ὅτι ἦτο ὑπὸ κατάραν. Διηγοῦντο ὅτι εἶχε πολλὰ εἰκονίσματα, κομποσχοίνια, κλπ. κ᾿ ἔζη ἀσκητικῶς εἰς τὸ δωμάτιόν της.

*

* *

Τὸ φθινόπωρον, εἶχον κατεδαφίσει τὴν διπλανὴν οἰκίαν, διὰ νὰ τὴν κτίσουν, μεγαλοπρεπεστέραν, ὅπως γίνεται εἰς τὰς Ἀθήνας. Χώματα καὶ τοῦβλα καὶ ξύλα εἶχον σωρευθῆ εἰς τὰ δύο τρίτα τοῦ πλάτους τῆς ὁδοῦ, κ᾿ ἐμπρὸς εἰς τὸ ἀνώγειον μὲ τὰ σιδηρόφρακτα παράθυρα, τὰ ὁποῖα σπανίως ἐφαίνοντο ἀνοικτὰ τὴν ἡμέραν ἢ τὴν νύκτα.

Πολλοὶ μὲ ἁμάξας διαβαίνοντες ἔρριπτον ἄπληστα βλέμματα μέσῳ τῶν σιδηρῶν καγκέλων. Πολλοὶ πεζοὶ διαβάται ἀνωρθοῦντο ἐπ᾿ ἄκρων τῶν ποδῶν καὶ ἀνέτεινον τὸν τράχηλον, διερχόμενοι τὸ ἀντικρινὸν πεζοδρόμιον· πολλοὶ μάγκες ἐσκάλωναν ὑψηλὰ εἰς τὸν ἀντικρινὸν τοῖχον τοῦ περιβόλου τοῦ σχολείου, τείνοντες τὰ ὄμματα διὰ νὰ ἰδοῦν τὸ ἐσωτερικόν. Ἀλλὰ τίποτε δὲν ἔβλεπον. Τζάμια καὶ κουρτίνες, ὅλα κλειστά.

Τώρα, ἐπάνω εἰς τὸν τεράστιον ἐκεῖνον σωρὸν τῶν τούβλων καὶ τῶν χωμάτων, κατέμπροσθεν τῆς οἰκίας, οἱ μάγκες εἶχον εὕρει κ᾿ ἐργασίαν καὶ διασκέδασιν.

Ἀνέβαιναν εἰς τὸν ὑψηλὸν σωρόν, ἐσκάλωναν εἰς τὸν τοῖχον, ἀνερριχῶντο εἰς τὰ δύο παράθυρα. Εἷς μάγκας μὲ σουγιὰν ἐπροσπαθοῦσε ν᾿ ἀνοίξῃ τρύπαν εἰς τὴν σανίδα τοῦ παραθυροφύλλου, τὸ ὁποῖον εἶχε κλεισθῆ ἐκ προνοίας τὴν πρωίαν ἐκείνην.

Ἄλλος μὲ βαρὺ ξύλον, ὡς μὲ πολιορκητικὸν κριόν, ἔσπρωχνε τὸ φύλλον τοῦ ἄλλου παραθύρου, τὸ ὁποῖον ἐφαίνετο κρατούμενον ἀπὸ χαλαρὸν στήριγμα. Τὸ παραθυρόφυλλον ἤνοιξεν ὣς δύο δάκτυλα. Ὁ μάγκας ἐκόλλησε τὴν μύτην, ἄλλοι ἐσπρώχνοντο ὄπισθέν του, ἀποτελοῦντες βουνὸν κεφαλῶν καὶ δάσος μαλλιῶν. Ὅλοι ἐπροσπάθουν νὰ ἴδουν. Τέλος ποτήριον μὲ κρύον νερόν, κρατούμενον ἀπὸ λευκὴν χεῖρα, μέσῳ τοῦ στενοῦ χάσματος, ἐκενώθη καθ᾿ ὅλων ἐκείνων τῶν κεφαλῶν, καὶ ἡ ἔφοδος ἀπεκρούσθη.

*

* *

Μίαν ἑσπέραν εἰς τὸ πλησίον ἐκεῖ μπακάλικον, ὅπου εἶχεν ἔλθει δι᾿ ὀψώνια, ἡ γρια-Μαριάνθη, ἡ κυρτὴ καὶ σκαφιδοειδὴς ὑπηρέτρια, μ᾿ ἐφώτισε καλύτερα περὶ τῶν ἐντὸς τῆς οἰκίας, παρὰ ἂν εἶχα ἀνέλθει εἰς τὸν σωρὸν τῶν πλίνθων διὰ νὰ λάβω μέρος εἰς τὴν πολιορκίαν.

―Ἁγία ψυχή, παιδί μου, ἡ κυρα-Σπυριδούλα. Ὁλονυχτὶς κλαίει, χτυπᾷ τὰ στήθια της, καὶ περικαλεῖ τοὺς ἁγίους. Ἔχει κονίσματα, κομποσκοίνια, λιβανιστερά, ἕνα πλῆθος.

― Καὶ τί παρακαλεῖ, κυρα-Μαριάνθη;

― Περικαλεῖ γιὰ τοὺς ἐχθρούς της ποὺ τρώγουνται μαζί της καὶ τὴν κατατρέχουν, νὰ τοὺς δώσῃ ὁ Θιὸς μετάνοια καὶ καλὴ φώτιση… Ἐπειδής, ὅ,τι κάνει αὐτή, τὸ κάνει γιὰ καλό, κι αὐτὲς ποὺ ἔχει στὸ σπίτι της, βρίσκονται σὲ καλὰ χέρια. Ἂν ἦταν ἀλλοῦ, θὰ ἦταν πολὺ χειρότερα.

(1925)

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ

1)ΑΠΑΝΤΑ
ΤΟΜΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ
ΚΡΙΤΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ
Ν. Δ. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΟΜΟΣ 1985
Σελ. 569-572

2)Ερωτικός Παπαδιαμάντης

ΑΝΘΟΛΟΓΗΣΗ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΛΙΟΝΤΑΚΗΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΤΑΚΗ 2010