Με την Εντολή Ποιου; (Κένα-Ουπανισάντ) – ΟΙ ΔΕΚΑ ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΥΠΑΝΙΣΑΝΤ

1

Γλώσσα, μάτια, αυτιά, άκρα, ζωή, ενέργεια, όλα έρχονται σε βοήθειά μου. Αυτά τα βιβλία έχουν σαν θέμα τους το Πνεύμα. Ποτέ δε θα αρνηθώ το Πνεύμα, ούτε και Εκείνο θα με αρνηθεί. Ας είμαι ενωμένος, ας επικοινωνώ με το Πνεύμα. Όταν είμαι ένα με το Πνεύμα, είθε οι νόμοι που διακηρύσσουν αυτά τα βιβλία να γίνουν ένα μαζί μου, είθε να γίνουν.

Ο αναζητητής ρώτησε: «Τι κάλεσε το νου μου στην αναζήτηση; Τι έκανε να αρχίσει η ζωή μου; Τι κουνιέται μέσα στη γλώσσα μου; Γιατί δημιούργησε ο Θεός τα αυτιά και τα μάτια;»

Ο δάσκαλος απάντησε: «Ζει μέσα σε όλα όσα ζουν, το ακούμε με τα αυτιά, το συλλαμβάνουμε με το νου, το μιλάμε με τη γλώσσα, το βλέπουμε με τα μάτια. Ο σοφός άνθρωπος δεν προσκολλάται σε κανένα από αυτά, ανυψώνεται πέρα από τις αισθήσεις, κατακτά την αιώνια ζωή.

»Δεν μπορούν τα μάτια και η γλώσσα να το προσεγγίσουν, ούτε να το γνωρίσει ο νους. Δίχως να γνωρίζουμε, η έρευνα είναι άκαρπη. Τούτο βρίσκεται πέρα από το γνωστό, πέρα από το άγνωστο. Εμείς το μάθαμε από εκείνους που το δίδαξαν και το έμαθαν από την παράδοση.

»Εκείνο που κάνει τη γλώσσα να μιλά, αλλά δε χρειάζεται τη γλώσσα για να ερμηνεύσει, τούτο μόνον είναι το Πνεύμα. Όχι εκείνο που αντιλαμβάνεται τον κόσμο με τα αυτιά.

»Αυτό που κάνει το νου να σκέπτεται αλλά δε χρειάζεται το νου για να σκεφθεί, τούτο μόνον είναι το Πνεύμα. Όχι εκείνο που αντιλαμβάνεται τον κόσμο με τα αυτιά.

»Εκείνο που κάνει τα μάτια να βλέπουν, αλλά δε χρειάζεται μάτια για να δει, τούτο μόνον είναι το Πνεύμα. Όχι εκείνο που αντιλαμβάνεται τον κόσμο με τα αυτιά.

«Αυτό που κάνει τα αυτιά να ακούν, αλλά δε χρειάζεται αυτιά για να ακούσει, αυτό μόνον είναι το Πνεύμα. Όχι εκείνο που αντιλαμβάνεται τον κόσμο με τα αυτιά.

»Εκείνο που κάνει τη ζωή να υπάρχει, αλλά δε χρειάζεται ζωή για να ζει. Τούτο μόνον είναι το Πνεύμα. Όχι εκείνο που αντιλαμβάνεται τον κόσμο με τα αυτια».

2

«Αν νομίζεις πως γνωρίζεις πολλά, ξέρεις λίγα. Αν πιστεύεις ότι τα γνωρίζεις από τη μελέτη του νου ή της φύσης, μελέτα ξανά».

Ο αναζητητής είπε: «Δε νομίζω πως ξέρω πολλά, ούτε λέγω πως γνωρίζω ή δε γνωρίζω».

Ο δάσκαλος απάντησε: «Όποιος ισχυρίζεται ότι γνωρίζει, δε γνωρίζει τίποτα. Όμως, όποιος ισχυρίζεται πως δεν ξέρει τίποτε, γνωρίζει.

»Όποιος λέει ότι το Πνεύμα δεν είναι γνωστό, εκείνος γνωρίζει. Όποιος ισχυρίζεται ότι γνωρίζει, δε γνωρίζει τίποτε. Ο αμαθής πιστεύει πως το Πνεύμα βρίσκεται στη γνώση, ο σοφός γνωρίζει ότι βρίσκεται πέρα από τη γνώση.

«Το Πνεύμα γίνεται γνωστό μέσω αποκάλυψης. Οδηγεί στην Ελευθερία. Οδηγεί στη δύναμη. Η αποκάλυψη είναι η νίκη πάνω στο θάνατο.

»Ο άνθρωπος που ανακαλύπτει το Πνεύμα, βρίσκει την Αλήθεια. Αν αποτύχει, όμως, βυθίζεται στα κατώτερα επίπεδα. Εκείνος που μπορεί και διακρίνει το ίδιο Πνεύμα μέσα σε κάθε πλάσμα, δεν προσκολλάται σε κανένα από αυτά και κατακτά την αιώνια ζωή.

3

Κάποτε το Πνεύμα σχεδίασε να κερδίσουν οι θεοί μια μεγάλη νίκη. Με τον καιρό εκείνοι άρχισαν να καυχιούνται. Αν και η νίκη τους σχεδιάστηκε από το Πνεύμα, σκέφθηκαν πως τα έκαναν όλα μόνοι τους.

Το Πνεύμα είδε τη ματαιοδοξία τους και εμφανίστηκε. Δεν μπορούσαν να καταλάβουν. Είπαν: «Ποιο είναι τούτο το μυστήριο Πρόσωπο;»

Είπαν, λοιπόν, στη Φωτιά: «Φωτιά! Πήγαινε να δεις, ποιο είναι αυτό το μυστήριο Άτομο».

Η Φωτιά έτρεξε στο Πνεύμα. Το Πνεύμα τη ρώτησε ποια είναι. Η Φωτιά απάντησε: «Είμαι η Φωτιά. Όλοι με γνωρίζουν».

Έπειτα το Πνεύμα τη ρώτησε: «Τι μπορείς να κάνεις;» Η Φωτιά απάντησε: «Μπορώ να κάψω τα πάντα και καθετί σε τούτο τον κόσμο».

«Κάψε το», είπε το Πνεύμα, ακουμπώντας κάτω ένα άχυρο. Η φλόγα τύλιξε το άχυρο, αλλά δεν μπόρεσε να το κάψει. Τότε η Φωτιά έτρεξε βιαστικά στους θεούς και ομολόγησε πως δεν κατάφερε να ανακαλύψει ποι ήταν εκείνο το μυστήριο Άτομο.

Τότε οι θεοί ανέθεσαν στον Άνεμο να ανακαλύψει ποιο ήταν εκείνο το μυστήριο Άτομο.

Ο Άνεμος έτρεξε στο Πνεύμα και εκείνο τον ρώτησε ποιος είναι. Ο Άνεμος απάντησε: «Είμαι ο Άνεμος, ο Βασιλιάς του Αέρα».

Το Πνεύμα ρώτησε: «Τι μπορείς να κάνεις;» και ο Άνεμος απάντησε: «Μπορώ να διώξω μακριά καθετί και τα πάντα σε τούτο τον κόσμο».

«Φύσηξέ το μακριά», τον παρότρυνε το Πνεύμα, ακουμπώντάς κάτω ένα άχυρο. Ο Άνεμος φύσηξε πάνω του, αλλά δεν μπόρεσε να το μετακινήσει. Τότε έτρεξε βιαστικά στους θεούς και ομολόγησε πως δεν μπόρεσε να ανακαλύψει ποιο ήταν το μυστήριο τούτο Άτομο.

Τότε οι θεοί πήγαν στο Φως και του ζήτησαν να ανακαλύψει ποοι ήταν εκείνο το μυστήριο Άτομο. Το Φως έφθασε στο Πνεύμα αλλά Εκείνο εξαφανίστηκε στη στιγμή.

Τότε εμφανίστηκε στον ουρανό ένα όμορφο κορίτσι, η Θεά της Σοφίας, η κόρη των χιονισμένων Ιμαλαΐων. Το Φως πήγε κοντά της και τη ρώτησε ποιο ήταν εκείνο το μυστήριο πρόσωπο.

4

Η Θεά απάντησε: «Πνεύμα, μέσα από το Πνεύμα κατέκτησε το μεγαλείο σου. Προσευχήσου για το μεγαλείο του Πνεύματος». Τότε το Φως κατάλαβε πως το μυστήριο Πρόσωπο δεν ήταν άλλο από το Πνεύμα.

Να πως τούτοι οι θεοί – η Φωτιά, ο Άνεμος και το Φως – έφθασαν στην υπέρτατη αρχή. Προσέγγισαν το Πνεύμα και ήταν οι πρώτοι που το κάλεσαν.

Το Φως στέκεται πάνω από τη Φωτιά και τον Άνεμο. Επειδή βρίσκεται πλησιέστερα στο Πνεύμα από εκείνα ήταν το πρώτο που κάλεσε το Άτομο Πνεύμα.

Τούτο είναι το ηθικό δίδαγμα του παραμυθιού. Στην αστραπή, στο φως ενός ματιού, το φως ανήκει στο Πνεύμα.

Η δύναμη του νου όταν θυμάται και επιθυμεί, όταν σκέφτεται ξανά και ξανά, ανήκει στο Πνεύμα. Επομένως, ας διαλογισθεί ο νους στο Πνεύμα.

Το Πνεύμα είναι το Καλό μέσα σε όλα. Θα έπρεπε να λατρεύεται όπως το Καλό. Εκείνος που το αναγνωρίζει σαν Καλό εκτιμάται από όλους.

Με ρώτησες για την πνευματική γνώση, την εξήγησα.

Θεμέλια αυτής της γνώσης είναι η αυστηρότητα, ο αυτοέλεγχος και ο διαλογισμός. Σπίτι της είναι οι Βέντα, ναός της είναι η αλήθεια.

Όποιος το γνωρίζειθα υπερνικήσει κάθε κακό και θα απολαμβάνει τη Βασιλεία των Ουρανών, ναι, για πάντα θα απολαμβάνει την ευλογημένη Βασιλεία των Ουρανών.

ΟΙ ΔΕΚΑ ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΥΠΑΝΙΣΑΝΤ

ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ: ΣΡΙ ΠΟΥΡΟΧΙΤ ΣΟΥΑΜΙ & W. B. YEATS

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΜΙΧΑΛΙΤΣΗ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΑΜΒΛΙΧΟΣ 1992

ΤΟ ΑΡΧΕΤΥΠΟ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ – CARL GUSTAV JUNG

Το αρχέτυπο της μητέρας , όπως και οποιοδήποτε άλλο, εμφανίζεται με μια μεγάλη ποικιλία μορφών και όψεων. Εδώ θα αναφέρω μόνο μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές. Πρώτες σε σπουδαιότητα είναι η προσωπική μητέρα και η γιαγιά, η μητριά και η πεθερά. Μετά οποιαδήποτε γυναίκα με την οποία υπάρχει μια σχέση – για παράδειγμα, μια νοσοκόμα, μια γκουβερνάντα, ή ίσως μια μακρινή πρόγονος.

Μετά έχουμε τις μορφές που μπορούν να χαρακτηριστούν μητέρες με μεταφορική έννοια. Σε αυτή την κατηγορία ανήκει η θεά, και ιδιαίτερα η Μητέρα του Θεού, η Παρθένος και η Σοφία. Η μυθολογία προσφέρει πολλές παραλλαγές του αρχέτυπου της μητέρας, όπως για παράδειγμα τη μητέρα που επανεμφανίζεται σαν παρθένα κόρη στο μύθο της Δήμητρας και της Κόρης (το αττικό όνομα της Περσεφόνης), ή τη μητέρα που είναι επίσης η αγαπημένη, όπως στο μύθο της Κυβέλης και του Άττι. Άλλα σύμβολα της μητέρας με τη μεταφορική έννοια είναι εκείνα που αντιπροσωπεύουν το στόχο στη λαχτάρα μας για λύτρωση, όπως ο Παράδεισος, η Βασιλεία του Θεού, η Ουράνια Ιερουσαλήμ. Πολλά πράγματα που προκαλούν αφοσίωση ή συναισθήματα δέους, όπως για παράδειγμα, η Εκκλησία, ένα πανεπιστήμιο, μια πόλη ή μια χώρα, ο ουρανός, η γη, τα δάση, η θάλασσα ή τα στάσιμα νερά, ακόμη και η ύλη, ο κάτω κόσμος και η σελήνη, μπορεί να είναι μητρικά σύμβολα. Το αρχέτυπο αυτό συχνά συνδέεται με πράγματα και τόπους που αντιπροσωπεύουν τη γονιμότητα και την καρποφορία: το κέρας της Αμάλθειας, ένα οργωμένο χωράφι, ένας κήπος. Μπορεί ακόμη να αποδοθεί σε ένα βράχο, ένα σπήλαιο, ένα δέντρο, μια πηγή, ένα βαθύ πηγάδι, ή σε διάφορα δοχεία, όπως η κολυμπήθρα, ή σε λουλούδια με σχήμα δοχείου, όπως είναι το τριαντάφυλλο ή ο λωτός. Ο μαγικός κύκλος της μαντάλα, εξαιτίας της προστασίας που υποννοεί, μπορεί να θεωρηθεί μορφή του μητρικού αρχέτυπου. Τα κούφια αντικείμενα όπως οι φούρνοι και τα μαγειρικά σκεύη συνδέονται με το μητρικό αρχέτυπο. Το ίδιο ισχύει φυσικά για τη μήτρα, το αιδοίο και τα σύμβολά του και οτιδήποτε έχει παρόμοιο σχήμα. Σε αυτόν τον κατάλογο μπορούμε να προσθέσουμε πολλά ζώα όπως η αγελάδα και ο λαγός και γενικά τα ζώα που είναι ωφέλιμα για τον άνθρωπο.

Όλα αυτά τα σύμβολα μπορούν να έχουν ένα νόημα είτε θετικό και ευνοϊκό, είτε αρνητικό και κακό. Έναν τέτοιο διττό χαρακτήρα βλέπουμε στη θεά του πεπρωμένου (Μοίρα, Graeae, Norns). Κακά σύμβολα είναι η μάγισσα, ο δράκος (ή οποιοδήποτε άλλο ζώο που καταβροχθίζει ή περισφίγγει, όπως ένα μεγάλο ψάρι ή ένα ερπετό), ο τάφος, η σαρκοφάγος, τα βαθιά νερά, ο θάνατος, οι εφιάλτες και οι φοβέρες (Έμπουσα, Λίλιθ, κ.λπ.). Ο κατάλογος αυτός δεν είναι, βέβαια, πλήρης. Παρουσιάζει μόνο τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά του μητρικού αρχέτυπου.

Οι ιδιότητες που συνδέονται μαζί του είναι η μητρική φροντίδα και η συμπόνια, η μαγική εξουσία του θηλυκού, η σοφία και η πνευματική έξαρση που υπερβαίνουν τη λογική, οποιοδήποτε επιβοηθητικό ένστικτο ή παρόρμηση, όλα όσα είναι καλοκάγαθα, όλα όσα τρέφουν και συντηρούν, όλα εκείνα που υποθάλπτουν την ανάπτυξη και τη γονιμότητα. Ο χώρος του μαγικού μετασχηματισμού και της αναγέννησης, καθώς και ο κάτω κόσμος με τους κατοίκους του, διευθύνονται από τη μητέρα. Από την αρνητική πλευρά, το μητρικό αρχέτυπο μπορεί να αντιπροσωπεύει οτιδήποτε μυστικό, κρυφό και σκοτεινό. Την άβυσσο, τον κόσμο των νεκρών, ό,τι καταβροχθίζει, αποπλανεί και δηλητηριάζει, οτιδήποτε είναι τρομακτικό και αναπόφευκτο σαν τη μοίρα. Όλες αυτές οι ιδιότητες του αρχέτυπου της μητέρας έχουν περιφγραφτεί και τεκμηριωθεί στο βιβλίο μου Σύμβολα Μετασχηματισμού (Symbols of Transformation). Εκεί απέδωσα τη διπλή αμφιταλαντευόμενη φύση αυτών των ιδιοτήτων με τους όρους «η στοργική και τρομερή μητέρα». Ίσως το πιο γνωστό μας ιστορικό παράδειγμα αυτής της διπλής φύσης της μητέρας είναι η Παρθένος Μαρία η οποία, σύμφωνα με τις μεσαιωνικές αλληγορίες ήταν όχι μόνο η μητέρα του Κυρίου, αλλά και ο σταυρός του. Στην Ινδία «η στοργική και τρομερή μητέρα» είναι η παράδοξη Κάλι. Η φιλοσοφία Σάνκια (Sankhya) έχει αναλύσει το αρχέτυπο της μητέρας καταλήγοντας στην έννοια του πράκρτι (ύλη) και του έχει αποδόσει τις τρεις γκούνας ή θεμελιώδεις ιδιότητες: σέτβα, ράτζας, τάμας: καλοσύνη, πάθος και σκοτάδι(1). Αυτές είναι οι τρεις ουσιαστικές πλευρές της μητέρας: η καλοσύνη της που τρέφει και συντηρεί, ο οργιαστικός της συναισθηματισμός, και τα στύγια βάθη της. Εκείνο το ιδιαίτερο σημείο του φιλοσοφικού μύθου που δείχνει την Πρακρίτι να χορεύει μπροστά στον Πουρούσα για να του υπενθυμίσει τη «γνώση της διάκρισης» δεν ανήκει στο αρχέτυπο της μητέρας αλλά στην άνιμα, η οποία στην αντρική ψυχολογία εμφανίζεται στην αρχή αναμειγμένη με τη μητρική εικόνα.

Αν και η μορφή της μητέρας που εμφανίζεται στη λαϊκή παράδοση είναι λίγο πολύ παγκόσμια, η εικόνα αλλάζει σημαντικά όταν αναδύεται στην ατομική ψυχή. Κατά τη θεραπεία ασθενών εντυπωσιάζεται κανείς στην αρχή από τη φανερή σπουδαιότητα της προσωπικής μητέρας. Η μορφή της προσωπικής μητέρας παίζει τόσο σημαντικό ρόλο σε όλες τις περσοναλιστικές ψυχολογίες ώστε δεν κατάφεραν να ξεφύγουν πέρα από αυτή για να εξετάσουν άλλους αιτιώδεις παράγοντες. Η δική μου άποψη διαφέρει από εκείνη άλλων ιατρικοψυχολογικών θεωριών κυρίως στο ότι αποδίδω μια περιορισμένη αιτιολογική σημασία στην προσωπική μητέρα. Με άλλα λόγια, όλες εκείνες οι επιδράσεις που, σύμφωνα με τη σχετική βιβλιογραφία, ασκούνται στα παιδιά δεν προέρχονται από την ίδια τη μητέρα, αλλά μάλλον από το αρχέτυπο που προβάλλεται πάνω της, το οποίο της προσδίδει ένα μυθολογικό «φόντο» και την επενδύει με εξουσία και μαγικές ιδιότητες(2). Οι αιτιολογικές και τραυματικές επιδράσεις που παράγονται από τη μητέρα πρέπει να χωριστούν σε δύο ομάδες: 1) εκείνες που αντιστοιχούν σε χαρακτηριστικά ή στάσεις που υπάρχουν πραγματικά στη μητέρα, και 2) εκείνες που αναφέρονται σε χαρακτηριστικά που διαθέτει μόνο φαινομενικά. Σε αυτή την περίπτωση οι πραγματικές επιδράσεις συνίστανται σε λίγο πολύ φανταστικές (δηλαδή αρχετυπικές) προβολές από την πλευρά του παιδιού. Ο ίδιος ο Φρόιντ είχε ήδη αντιληφτεί ότι οι πραγματικές αιτίες των νευρώσεων δεν είναι οι τραυματικές εμπειρίες, όπως υποψιαζόταν αρχικά, αλλά μια ιδιόμορφη ανάπτυξη της βρεφικής φαντασίας. Αυτό δε σημαίνει ότι μια τέτοια ανάπτυξη δεν μπορεί να έχει τις ρίζες της σε αρνητικές επιδράσεις που προέρχονται από τη μητέρα. Κι εγώ ο ίδιος έχω σαν κανόνα μου να αναζητώ το αίτιο των παιδικών νευρώσεων πρώτα στη μητέρα, γιατί ξέρω από πείρα ότι ένα παιδί είναι πολύ πιο πιθανό να αναπτυχθεί φυσιολογικά παρά νευρωτικά, και ότι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων μπορούμε να βρούμε σαφή αίτια της διαταραχής στους γονείς και ιδιαίτερα στη μητέρα. Το περιεχόμενο των νευρωτικών φαντασιώσεων του παιδιού μπορεί να αποδοθεί μόνο μερικά στη μητέρα, επειδή συχνά οι φαντασιώσεις αυτές περιέχουν ξεκάθαρα και προφανή στοιχεία που δεν είναι δυνατόν να αναφέρονται σε ανθρώπινα όντα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν έχουμε να κάνουμε με μυθολογικά παράγωγα, όπως συμβαίνει συχνά στις παιδικές φοβίες όπου η μητέρα μπορεί να εμφανίζεται σαν ένα άγριο ζώο, μια μάγισσα, ένα φάντασμα, ένας δράκος, ένα ερμαφρόδιτο όν κ.ο.κ. Πρέπει όμως να έχουμε υπόψη μας ότι αυτές οι φαντασιώσεις δεν έχουν πάντα σαφή μυθολογική προέλευση. Ακόμη και αν έχουν, οι ρίζες τους μπορεί να μη βρίσκονται πάντα στο ασυνείδητο αρχέτυπο αλλά να προέρχονται από παραμύθια ή τυχαίες παρατηρήσεις. Έτσι, σε κάθε περίπτωση, πρέπει να γίνεται μια διεξοδική έρευνα. Για πρακτικούς λόγους, μια τέτοια έρευνα δεν μπορεί να γίνει τόσο εύκολα στα παιδιά όσο στους μεγάλους, που στη διάρκεια της αγωγής σχεδόν πάντα μεταβιβάζουν τις φαντασιώσεις τους στο γιατρό – ή για να είμαστε πιο ακριβείς οι φαντασιώσεις προβάλλονται πάνω του αυτόματα.

Όταν συμβεί αυτό, δεν κερδίζουμε τίποτε παραμερίζοντάς τες σαν γελοίες, γιατί τα αρχέτυπα βρίσκονται ανάμεσα στα αμετακίνητα κτήματα κάθε ψυχής. Αυτά αποτελούν το «θησαυρό στο χώρο των σκοτεινών σκέψεων» για τον οποίο μίλησε ο Κάντ. Για την ύπαρξη αυτού του χώρου έχουμε άφθονες ενδείξεις στις αμέτρητες ιστορίες θησαυρών που συναντάμε στη μυθολογία. Ένα αρχέτυπο δεν είναι ενοχλητική προκατάληψη. Γίνεται τέτοια μόνο όταν βρίσκεται σε λάθος χώρο. Οι αρχέτυπες εικόνες αυτές καθαυτές ανήκουν στις ύψιστες αξίες της ανθρώπινης ψυχής και κατοικούν στον ουρανό όλων των φυλών από αμνημονεύτων χρόνων. Θα ήταν μεγάλη απώλεια αν τις απορρίπταμε θεωρώντας τες ανάξιες λόγου. Ο σκοπός μας, επομένως, δεν είναι να αρνηθούμε το αρχέτυπο, αλλά να «διαλύσουμε» τις προβολές, ώστε να επαναφέρουμε τα περιεχόμενά τους στο άτομο που τα έχασε ακούσια όταν άρχισε να τα προβάλλει έξω από τον εαυτό του.

_______________

1. Αυτή είναι η ετυμολογική σημασία των τριών γκούνας. Βλέπε Βέκερλινγκ (Weckerling) Ananda-raya-makhi: Das Gluck des Lebens (Η Τύχη της Ζωής) σσ. 21 κ.ε., και Γκαρμπ (Garbe)Die Samkhya Philosophie (Η Φιλοσοφία των Σαμκύγια), σσ. 272 κ.ε. [Πβ επίσης Τσίμερ (Zimmer) Philosophies of India (Φιλοσοφίες της Ινδίας), αλφαβητικό ευρετήριο.]

2. Η αμερικανική ψυχολογία μπορεί να μας προσφέρει μια ατελείωτη σειρά τέτοιων παραδειγμάτων. Μαι καυστικότατη αλλά διδακτική σάτιρα πάνω σε αυτό το θέμα είναι η Γενιά των Εχιδνών (Generation of Vipers) του Φίλιπ Γουάιλι (Philip Wylie).

CARL GUSTAV JUNG

ΤΕΣΣΕΡΑ ΑΡΧΕΤΥΠΑ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΑΡΟΥΞΗΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΑΜΒΛΙΧΟΣ 1988

ΤΑ 153 ΨΑΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΧΤΥ ΠΟΥ ΔΕΝ ΣΧΙΣΤΗΚΕ – FREDERICK-BLICK BOND – THOMAS SIMCOX LEA

Η Τέλεια Συμμετρία της Μορφής είναι χαρακτηριστική της Αναγεννημένης και τελειωμένης Φύσης, και το μέσον με το οποίο μπορούν να εκφρασθούν οι γεωμετρικές τελειότητες σε γραπτή μορφή είναι ο Αριθμός. Αλλά οι αριθμοί που σχετίζονται με τη γεωμετρική μορφή είναι κατά κύριο λόγο ασύμμετροι. Έτσι, για να υπηρετηθούν οι σκοποί της Γεματρίας έχει συμφωνηθεί μια σύμβαση ακέραιων αριθμών μέσω της οποίας κάθε αριθμητική τιμή θα αναπαρίσταται με ρητούς αριθμούς και με μια προσέγγιση μόνο της αλήθειας.

Ένας από αυτούς τους αριθμούς που έγιναν ακέραιοι είναι ο 153, ο αριθμός των Ψαριών στο δίχτυ που δεν σχίστηκε, στο θαύμα που έχει καταγραφεί στο Ιω. 21. Οι Πατέρες της εκκλησίας πίστευαν ότι ο αριθμός αυτός σημαίνει τον Αριθμό των Εκλεκτών. Και είναι ένα πολύ σημαντικό παράδειγμα της γενικής μεθόδου της Γεματρίας, αφού συμβολίζει την εναρμόνιση της Ρίζας, ή της Γενεσιουργού Δύναμης του ΤΡΙΑ, με τη Μονάδα. Για το όφελος των αναγνωστών που μπορεί να ενδιαφέρονται για αυτό, προτείνουμε να εξηγήσουμε με συντομία αυτό το «μυστήριο» από τη μαθηματική του πλευρά.

Οι αριθμοί κάτω από το 100 είναι εύκολο να χρησιμοποιηθούν στους υπολογισμούς και παρέχουν ένα κατάλληλο θεμέλιο για την οικοδόμηση μεγαλύτερων σειρών μέσω πρόσθεσης ή πολλαπλασιασμού. Επομένως, το ποθούμενο θα ήταν κάποιος αριθμός ή κάποιοι αριθμοί κάτω από το 100 που θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια τέτοια ποσότητα. Υπάρχουν τρεις ή περισσότεροι τέτοιοι αριθμοί, και τρεις ιδιαίτερα που δίνουν μια πολύ κοντινή προσέγγιση της αλήθειας, τόσο κοντινή, ώστε να ικανοποιούν πληθωρικά τους σκοπούς της Γεματρίας.

Ο πρώτος από αυτούς τους αριθμούς είναι ο 26, που είναι το ισοδύναμο στη Γεματρία του Εβραϊκού Τετραγράμματου יהוה Ιεχωβά, ή πιο σωστά Γιαχβέ.

Ο δεύτερος είναι 71, η βάση του Ελληνικού Τετραγράμματου ΘΕΟΣ που έχει τον αριθμό 284 ή 4x71.

Ο τρίτος και πιο τέλειος, σχηματίζεται με την ένωση των δύο προηγουμένων 26+71=97, και αυτός είναι η βάση του μυστικού Ελληνικού Τετραγράμματου ΙΕΟΥ=485 ή 5x97.

Το 26 είναι 15x√3, 71 είναι 41x√3, και 97 είναι 56x√3,

έτσι ώστε 15:26

41:71

56:97 που το άθροισμά του είναι = 153

εκφράζουν όλα το λόγο 1:√3

Όλοι αυτοί οι αριθμοί είναι βάσεις σειρών με εναρμονισμένα νοήματα σύμφωνα με τη Γεματρία, και με την ένωσή τους διαμορφώνονται άλλες αρμονίες. 97+56 είναι 153, και αυτός είναι ένας από τους κύριους αριθμούς αυτού του είδους. Συμβολίζει τη Μονάδα σε συνδυασμό με τη γενεσιουργό δύναμη του Τρία.

Καθώς το Οκτώ είναι ο αριθμος του Σωτήρα, και 153 ο αριθμός αυτών που σώθηκαν, η διαδικασία της σωτηρίας επιτυγχάνεται με το Δίχτυ, που ως ΤΟ ΔΙΚΤΥΟΝ έχει τον αριθμό 8x153, ή 1224, έναν αριθμό που μπορεί να διεκδικήσουν και τα ψάρια, αφού ΙΧΘΥΕΣ = 1224. Και είναι ο αριθμός του Λόγου του Πατέρα, Ο ΠΑΤΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ. Το Δίχτυ της Σωτηρίας απεικονίζεται, επίσης, ως τα Τείχη της Ουράνιας Πόλης, ένας τετράπλευρος αριθμός, αφού ΤΑ ΤΕΙΧΗ = 1224. Μέσα στο τετράγωνο βρίσκεται το κάστρο, ένας κύκλος με το ίδιο πλάτος, που το μέτρο του είναι το μέτρο της Νέας Ιερουσαλήμ – Η ΚΑΙΝΗ ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ = 961, που είναι Ο ΟΥΡΑΝΟΣ.

Έτσι οι ΙΧΘΥΕΣ ρνγ’ είναι 1377, ίσοι με το Δίχτυ και το 153, και αυτός σύμφωνα με τη Γεματρία είναι ο αριθμός του Α-Ω μαζί με το ΠΝΕΥΜΑ, όπως και του ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΟΣΜΟΥ.

Αυτή η συμμετροποίηση των ασύμμετρων ποσοτήτων, και η μετατροπή σε ακέραιους των κλασματικών αριθμών, φαίνεται να αντιμετωπίζεται γενικά στη Διδασκαλία της Καμπαλά σαν ένας τύπος και σύμβολο της Σωτηρίας. Και η σχέση που βρίσκουμε να υπάρχει μεταξύ κάποιων λέξεων, όπως ο ΣΩΤΗΡ και ο ΙΧΘΥΣ, που είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα μιας πολυάριθμης κατηγορίας, προσφέρει μια έξοχη απόδειξη αυτού το γεγονότος. Οι δύο αυτοί αριθμοί διαπιστώνεται ότι σχετίζονται όπως 2:√3, ή όπως η διάμετρος ενός κύκλου προς την πλευρά ενός ισοσκελούς τριγώνου εγεγραμμένου μέσα στον κύκλο.

Μια αναφορά στο Πρώτο Βιβλίο του Ευκλίδη, στην Πρόταση Ι, θα δείξει ότι η τελευταία αυτή γραμμή βρίσκεται μέσα στην τομή δύο κύκλων, και είναι το μέτρο της Vesica* που διαμορφώνεται από την τομή τους. Η ιστορική και παραδοσιακή σημασία αυτής της Καμπαλά, συνδυασμένη με την εξαιρετική φύση της Γεματρίας που βλέπουμε ότι συνδέεται με αυτή, χρειάζεται ιδιαίτερη αναφορά.

___________________ 
*Vesica

FREDERICK-BLICK BOND – THOMAS SIMCOX LEA

ΓΕΜΑΤΡΊΑ

Η Πνευματική Γεωμετρία των Αριθμών στις Γραφές

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΙΜΩΝ ΘΕΟΔΩΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΥΡΙΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ 1996

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΨΥΧΗ; - Alfred Richard Orage

Έγινε τελευταία στη Νέα Εποχή μια ευγενική επίπληξη επειδή γινόταν χρήση των λέξεων, «Θεός» και «ψυχή», σαν να είχαν ένα συγκεκριμένο νόημα.

Ναι, και αν μπορούσα να είχα πειστεί για το λάθος μας, θα είχα πειστεί από το επιχείρημα.

Αλήθεια, ποιο ήταν το επιχείρημα;

Ότι αυτόι οι όροι έχουν ακόμη τόση ιδεοληπτική, θεολογική δύναμη, που προς το παρόν είναι επικίνδυνο να τους χρησιμοποιούμε δημόσια. Η κοινή γνώμη πρέπει να περάσει απ’οτο καθαρτήριο του αθεϊσμού και του υλισμού πριν να είναι έτοιμη για μεταφυσική χωρίς θεολογία. Αλλά η απάντησή μου ήταν ότι δεν θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Νέα Εποχή είναι ένα όργανο της κοινής γνώμης του σήμερα, αλλά της κοινής γνώμης του αύριο. Οι αναγνώστες μας, στην πραγματικότητα, έχουν διασχίσει την Ερυθρά Θάλασσα του υλισμού και τον Ιορδάνη του αθεϊσμού. Μπορούμε, κατά συνέπεια, με ασφάλεια να χρησιμοποιούμε τους παλιούς, παραδοσιακούς όρους με ένα εξαγνισμένο νόημα. Μπορούμε να πούμε «ενοχή» χωρίς να προκαλέσουμε τους κακούς συνειρμούς της λέξης, και παρόμοια η λέξη «Θεός» και η λέξη «ψυχή» είναι ανοιχτές τώρα για μας να τις χρησιμοποιήσουμε χωρίς προϊδεασμούς.

Αλλά είναι συγκεκριμένα τα νοήματα που μπορούν να συνδεθούν με αυτούς τους όρους;

Είναι τώρα, αν και βέβαια, δεν ήταν για αρκετούς αιώνες. Ο τελευταίος άνθρωπος στην Ευρώπη που χρησιμοποίησε τις λέξεις «Θεός» και «ψυχή» ως ακριβείς όρους, ήταν πιθανότατα ο Ακινάτης. Μετά από αυτόν το χάος! Ο Λούθηρος, είμαι σίγουρος, δεν είχε πιο ακριβή ιδέα τι εννοούσε με τη λέξη «Θεός» απ’ ότι είχε ο στρατηγός Μπουθ. Και οι δύο άντρες ήταν κρυφά ανθρωπομορφιστές. Και αυτοί, θα παρατηρήσετε, είναι οι σχετικά κλασικοί θεϊστές: εννοώ ότι πράγματι επέμειναν σε μια πάγια εικόνα. Το υπόλοιπο σώμα των πιστών, από την άλλη μεριά, ήταν πολύ διεισδυτικό για να θεωρήσει το Θεό ως έναν άνθρωπο, και καθόλου μεταφυσικο, για να θεωρήσει το Θεό καθαρά ως μια ιδέα. Κατά συνέπεια, βρισκόταν μέσα σε ομίχλη, και έβλεπαν το Θεό και την ψυχή ως φωσφορισμούς των βάλτων, ως κάτι το ασύλληπτο, ως στήλες καπνού, και τελικά, ως απολύτως τίποτα. Για αυτούς, ο Θεός και η ψυχή είχαν πάψει να έχουν οποιαδήποτε πραγματική ύπαρξη: οι λέξεις ήταν άδειες. Αλλά τώρα έχουμε επιστρέψει, νομίζω, στη δυνατότητα του ορισμού – ορισμού που είναι ξάστερος. Δεν υπάρχει τίποτα το ασαφές, για παράδειγμα, στον ορισμό του «Θεού» ως «η αιτία των αρχικών διευθετήσεων της ύλης». Μπορείτε να πείτε, εάν θέλετε, ότι δεν υπάρχει τίποτα, απαραίτητα ευχάριστο σε αυτόν τον ορισμό, τίποτα ουσιαστικά ευεργετικό, τίποτα, στην πραγματικότητα, που να συνδέεται παραδοσιακά με το θεολογικό Θεό. Το αντίθετο, βρίσκω στις φυσικές διευθετήσεις της ύλης τα πάντα, εκτός από ένα – συγκεκριμένα, την «ψυχή».

Και ο ορισμός σας για την ψυχή, εάν θυμάμαι καλά, είναι η συνειδητότητα, ή αυτό που αντιλαμβάνεται την εκδήλωση των διευθετήσεων της ύλης;

Ναι, αυτό είναι σωστό. Αλλά θα συνειδητοποιήσετε τη δυσκολία του να αποκτήσουμε μια ξεκάθαρη αντίληψη για αυτό, αφού είμαστε αυτό. Η ψυχή δεν μπορεί να γνωρίσει τον εαυτό της, αφού δεν μπορεί να είναι ταυτόχρονα και το υποκείμενο και το αντικείμενο της γνώσης. Όπως δεν μπορούμε να ζητήσουμε από έναν άνθρωπο να ανέβει στους δικούς του ώμους ή από ένα πουλί να πετάξει πάνω από τον εαυτό του, έτσι είναι και για την ψυχή το να είναι ένα αντικείμενο της δικής της γνώσης. Ο γνώστης, πάντοτε παραμένει άγνωστος στον εαυτό του.

Αλλά σε μια τέτοια περίπτωση η ψυχή θα έπρεπε πάντοτε να παραμένει άγνωστη!

Με κανέναν τρόπο. Πρώτον, υπάρχει μια μορφή γνώσης που δεν απαιτεί ένα υποκείμενο και ένα αντικείμενο. Είναι η γνώση της αμεσότητας. Αυτό που συνήθως ονομάζουμε γνώση, είναι το σύνολο των συμπερασμάτων μας από τις αισθητικές εντυπώσεις: δηλαδή δεν αποκομίζεται άμεσα, αλλά έμμεσα, μέσα από μια σειρά εντυπώσεων και συμπερασμάτων. Αλλά υπάρχει αυτό το άλλο μέσο γνώσης που αφήνει κατά μέρος το ένα ή το άλλο, ή, στο τέλος, όλα τα διάμεσα. Η διαίσθηση, για παράδειγμα, αφήνει κατά μέρος το ένα από τα συνηθισμένα βήματα. Η ιδιοφυία, αφήνει κατά μέρος δύο βήματα. Αλλά αυτό που οι άγιοι ονομάζουν φώτιση, τα αφήνει κατά μέρος όλα. Δεύτερον, όπως δεν μπορούμε να κοιτάξουμε κατευθείαν τον ήλιο, αλλά μπορούμε να κοιτάξουμε την αντανάκλασή του στο νερό ή ακόμη και στο φεγγάρι, έτσι πιστεύω, η ψυχή αντανακλάται στο νου, και μπορεί έμμεσα, και βέβαια, μονάχα εν μέρει, να γίνει γνωστή με αυτό το μέσο. Τουλάχιστον, είναι προφανές ότι υπάρχουν περισσότερα στο νου από όσα έχει βάλει εκεί η αισθητική εντύπωση.

Σαν τι, για παράδειγμα;

Λοιπόν, χωρίς να ξυπνήσουμε το διαφιλονικούμενο φάντασμα της καταγωγής της λογικής (την οποία παρεμπιπτόντως, δεν μπορώ να την θεωρήσω, όπως οι σημερινοί ψυχολόγοι την θεωρούν, ως ένα εξελικτικό αποτέλεσμα του ενστίκτου), θα υποδείξω τι, κατά τη γνώμη μου, οφείλει ο νους στην λαμπρή εγγύτητα της ψυχής. Η επιθυμία και η ελπίδα για αθανασία είναι, βέβαια, αδιαμφισβήτητες. Κανένα ζώο δεν τα φέρει μέσα του. Από την άλλη μεριά, έχει υποστηριχτεί ότι η ελπίδα της αθανασίας που φέρει ο ανθρώπινος νους είναι ένα απλό αντιστάθμισμα στην ανθρώπινη πρό-γνωση της θνητότητας, μια πρό-γνωση που επίσης δεν κατέχουν τα ζώα. Αλλά βρίσκω αυτόν τον πόθο αθανασίας τόσο συνυφασμένο με άλλα χαρακτηριστικά και δυνάμεις του νου, που το να τον θεωρήσουμε σαν ένα απλό αντιστάθμισμα της πρό-γνωσής μας για τον σωματικό θάνατο, είναι αδύνατον. Το αντίθετο, κάθε ευγενικό χαρακτηριστικό που διακρίνει το ανθρώπινο γένος προέρχεται από την πίστη στην αθανασία της ψυχής.

Αλλά ακόμη και αν ισχύει αυτό, η αλήθεια της αθανασίας δεν θα αποδεικνυόταν, έτσι δεν είναι;

Σύμφωνοι. Αλλά θυμηθείτε ότι αυτό που τώρα αναζητούμε είναι μια αντανάκλαση της φύσης της ψυχής, στο νου. Δεν ψάχνουμε για μια διανοητική αντίληψη ικανή να αποδειχτεί λογικά. Σύμφωνα με τη λογική, η αλήθεια της αθανασίας μπορεί να αποδειχτεί μόνο μέσα από τις αισθητικές εντυπώσεις. Και αφού αυτές προς το παρόν αποκλείονται, η αθανασία δεν αποδεικνύεται λογικά. Από την άλλη μεριά, πρέπει να εξηγήσουμε την παρουσία της πίστης στο νου γενικότερα. Για να χρησιμοποιήσουμε μια παλιά περιγραφή, εάν ένα καθαρό κρύσταλλο ξαφνικά φαίνεται κόκκινο, βγάζουμε το συμπέρασμα ότι ένα κόκκινο αντικείμενο έχει τοποθετηθεί κοντά του και αντανακλάται στο κρύσταλλο. Παρόμοια, εάν εμφανίζεται ένα πιστεύω στο νου χωρίς καμία αντιληπτή προέλευση, μπορούμε ή όχι, να συμπεράνουμε ότι οφείλεται στη γειτνίαση με ένα μη-αντιληπτό αντικείμενο; Η αντανάκλαση της ψυχής στο νου, θεωρώ, προκάλεσε, εδώ, την πίστη στην αθανασία – μια πίστη που δεν βασίζεται στη λογική και δεν προέρχεται από τις αισθητικές εντυπώσεις αλλά παρόλ’ αυτά είναι μια πίστη.

Αλλά σε πολλές περιπτώσεις δεν υπάρχει μια τέτοια πίστη στο νου. Θα συμπεράνουμε ότι αν η πίστη στην αθανασία δεν υπάρχει στο νου, η ψυχή του ανθρώπου είναι κάπου μακριά ή εντελώς απούσα;

Δεν είναι απαραίτητο, νομίζω, να βγάλουμε αυτό το συμπέρασμα. Πολλά περισσότερα μπορεί να υπάρχουν στο νου από όσα έχει ονειρευτεί η συνειδητότητα της έκφρασης. Το σύνολο των διατυπωμένων πιστεύω μας μπορεί να είναι, και συνήθως είναι, πολύ λιγότερο από το σύνολο των πιστεύω μας, σύμφωνα με τα οποία συνήθως ενεργούμε. Σε πολλές περιπτώσεις, πράγματι, αρνούμαστε ουσιαστικά στα λόγια, αυτό που οι πράξεις μας αποδεικνύουν στην πραγματικότητα ότι πιστεύουμε. Και αυτό εξηγεί, ίσως, και την ευγενή συμπεριφορά των δηλωμένων άθεων και την αναξιοπρεπή συμπεριφορά πολλών δηλωμένων πιστών, γύρω από την αθανασία της ψυχής.

Τότε, στην πραγματικότητα, δεν αποδίδεις μεγάλη σημασία στην πίστη;

Όχι στις πίστεις που συνήθως μπορούν να εκφραστούν. Η λεκτική πίστη ενός ανθρώπου μπορεί να μην έχει καμία σχέση με την πίστη σύμφωνα με την οποία ενεργεί. Είναι ένας πολύ σπάνιος νους, αυτός που πιστεύει αυτό που κάνει, και κάνει αυτό που πραγματικά πιστεύει. Αλλά μόνο σε έναν τέτοιο νου, η σκέψη, το συναίσθημα και η πράξη είναι πραγματικά ένα.

Αναγνωρίζοντας τότε, ότι τα πορίσματα του νου δεν είναι συνήθως για να βασιζόμαστε πάνω τους, τι στοιχεία υπάρχουν ότι η ψυχή πραγματικά λειτουργεί πάνω ή μέσω του νου; Εάν ο νους δεν το αντιλαμβάνεται απαραίτητα αυτό, πως μπορεί ο ίδιος ο άνθρωπος να το αντιληφθεί;

Έχω πει ότι υπάρχουν τα δύο μέσα. Το πρώτο είναι με την αμεσότητα και το δεύτερο είναι με ένα είδος επαγωγής. Είναι δυνατόν, πιστεύω, για την ψυχή, να γνωρίσει τον εαυτό της με μια πράξη αμεσότητας που προς το παρόν μπορούμε να ονομάσουμε συνειδητοποίηση. Αλλά είναι επίσης δυνατόν να ανακαλύψουμε την ψυχή όπως και να μάθουμε τη φύση της εξετάζοντας τις αντανακλάσεις της στο νου. Πρέπει να αναρωτηθούμε, τι χαρακτηριστικά υπάρχουν στο νου που μοιάζουν να έχουν μη-απτή προέλευση. Και, δεύτερον, μπορούμε να συμπεράνουμε από αυτά τα χαρακτηριστικά τη φύση της δύναμης ή της ψυχής που τα παράγει εκεί.

Alfred Richard Orage

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΕΙΑ

ΔΟΚΙΜΙΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

για την εσωτερική εξέλιξη του ανθρώπου

Μετάφραση Στρατής Παπαναγιώτου

Εκδόσεις Πτερόεσσα 2006