Οι πόλεμοι μπορούν να σταματήσουν; (Κεφάλαιο 1)
Η συζήτηση άρχισε με την την ερώτησή μου: «Ο πόλεμος μπορεί να σταματήσει;» Και ο Γ. Απάντησε: «Ναι, μπορεί». Και όμως, ήμουν βέβαιος από προηγούμενες συζητήσεις πως η απάντησή του θα ήταν: «Όχι, δεν μπορεί».
«Αλλά το ζήτημα είναι: πως;» είπε. Για να το καταλάβει κανείς αυτό, είναι ανάγκη να γνωρίζει πολλά. Τι είναι ο πόλεμος; Είναι αποτέλεσμα πλανητικών επιδράσεων. Κάπου εκεί ψηλά δύο ή τρεις πλανήτες έχουν πλησιάσει πολύ κοντά ο ένας τον άλλο, και το αποτέλεσμα είναι μια ένταση. Έχεις προσέξει πως αν κάποιος περάσει ξυστά από δίπλα σου σε ένα πεζοδρόμιο, δημιουργείται υπερένταση; Η ίδια ένταση δημιουργείται ανάμεσα σε πλανήτες. Γι’ αυτούς, η ένταση διαρκεί ίσως ένα ή δύο δευτερόλεπτα. Αλλά εδώ, στη γη, οι άνθρωποι αρχίζουν να αλληλοσφάζονται, και η αλληλοσφαγή μπορεί να συνεχίζεται χρόνια. Σε μια τέτοια περίοδο, τους φαίνεται ότι αλληλομισούνται ή ίσως ότι οφείλουν να αλληλοσφαγιαστούν για κάποιο υψηλό σκοπό ή ότι οφείλουν να υπερασπιστούν κάποιον ή κάτι και ότι αυτό είναι μια πολύ ευγενική πράξη ή κάτι ανάλογο. Δεν καταλαβαίνουν ως ποιο σημείο είναι απλώς πιόνια στο παιχνίδι. Νομίζουν πως κάτι σημαίνουν. Νομίζουν πως είναι ελεύθεροι να κινούνται όπως τους αρέσει. Νομίζουν πως μπορούν να αποφασίσουν τούτο ή το άλλο. Αλλά στην πραγματικότητα, όλες οι κινήσεις τους, όλες οι πράξεις τους, είναι αποτέλεσμα πλανητικών επιδράσεων. Και αυτοί οι ίδιοι έχουν, κυριολεκτικά, μηδαμινή σημασία. Μεγάλο ρόλο σε αυτό, παίζει και η σελήνη. Αλλά για τη σελήνη, θα μιλήσουμε ξεχωριστά. Πρέπει μόνο να καταλάβουμε ότι ούτε ο Αυτοκράτορας Γουλιέλμος, ούτε οι στρατηγοί, ούτε οι υπουργοί, ούτε τα κοινοβούλια έχουν καμιά σημασία ή μπορούν να κάνουν τίποτε. Όλα όσα συμβαίνουν σε μεγάλη κλίμακα, ρυθμίζονται απ’ έξω, και ρυθμίζονται είτε από τυχαίους συνδυασμούς επιδράσεων, είτε από γενικούς κοσμικούς νόμους».
Αυτά είναι όλα όσα κατάφερα να ακούσω. Μόνο πολύ αργότερα κατάλαβα ότι ήθελε να μου εξηγήσει με ποιο τρόπο οι τυχαίες επιδράσεις θα ήταν δυνατόν να εκτραπούν και να μεταμορφωθούν σε κάτι σχετικά αβλαβές. Ήταν πραγματικά μια ενδιαφέρουσα ιδέα που αφορούσε το εσωτερικό νόημα της «θυσίας». Αλλά τουλάχιστον για την ώρα, αυτή η ιδέα είχε μόνο ιστορική και ψυχολογική αξία. Αυτό που ήταν πραγματικά σημαντικό και που το είπε εντελώς αδιάφορα, έτσι που ούτε καν το πρόσεξα αμέσως, και που το θυμήθηκα μόνο αργότερα, προσπαθώντας να αναπλάσω τη συζήτηση, αφορούσε τη διαφορά του χρόνου για τους πλανήτες και για τον άνθρωπο.
Αλλά ακόμη και όταν το θυμήθηκα, για πολύ καιρό δεν αντιλαμβανόμουν το πλήρες νόημα αυτής της ιδέας. Αργότερα, πολλά στηρίχτηκαν πάνω σε αυτή.
Το σταμάτημα των πολέμων (Κεφάλαιο 6)
«Κάποιος άλλος μίλησε για τον πόλεμο: Πως θα σταματήσουν οι πόλεμοι; Οι πόλεμοι δεν μπορούν να σταματήσουν. Ο πόλεμος είναι το αποτέλεσμα της σκλαβιάς στην οποία ζουν οι άνθρωποι. Για να πούμε την αλήθεια, δεν φταίνε οι άνθρωποι για τον πόλεμο. Ο πόλεμος οφείλεται σε κοσμικές δυνάμεις, σε πλανητικές επιδράσεις. Αλλά οι άνθρωποι δεν προβάλλουν καμιά απολύτως αντίσταση σε αυτές τις επιδράσεις, και δεν μπορούν να το κάνουν, γιατί είναι σκλάβοι. Αν ήταν άνθρωποι, αν ήταν ικανοί να “πράττουν”, θα μπορούσαν να προβάλλουν αντίσταση σε αυτές τις επιδράσεις και να αποφεύγουν τον αλληλοσπαραγμό».
«Σίγουρα, όμως αυτοί που το καταλαβαίνουν αυτό, μπορούν να κάνουν κάτι!» είπε ο άνθρωπος που είχε θίξει το θέμα του πολέμου. «Αν ένας ικανός αριθμός ανθρώπων έκλεινε μια οριστική συμφωνία να μη γίνεται πόλεμος, δεν θα μπορούσαν να επηρεάσουν τους άλλους;»
«Αυτοί που αντιπαθούν τον πόλεμο προσπαθούν να το κάνουν αυτό από τότε σχεδόν που δημιουργήθηκε ο κόσμος» είπε ο Γ. «Και όμως, ποτέ δεν έγινε τέτοιος πόλεμος σαν τον σημερινό (Α παγκόσμιος). Οι πόλεμοι δεν λιγοστεύουν, πληθαίνουν, και δεν μπορούν να σταματήσουν με τα συνηθισμένα μέσα. Όλες αυτές οι θεωρίες για την παγκόσμια ειρήνη, τα συνέδρια ειρήνης και τα παρόμοια, δεν είναι παρά οκνηρία και υποκρισία. Οι άνθρωποι δεν θέλουν να σκέφτονται τον εαυτό τους, δεν θέλουν να εργαστούν πάνω στον εαυτό τους, αλλά σκέφτονται πως να αναγκάσουν τους άλλους να κάνουν αυτό που θέλουν αυτοί. Αν πράγματι συγκεντρώνονταν αρκετοί απ’ αυτούς που θέλουν να σταματήσουν τον πόλεμο θα άρχιζαν πρώτα απ’ όλα να πολεμούν εκείνους που θα διαφωνούσαν μαζί τους. Και είναι ακόμη πιο βέβαιο ότι θα πολεμούσαν αυτούς που θέλουν να σταματήσουν τους πολέμους, αλλά με διαφορετικό τρόπο. Και, έτσι, θα πολεμούσαν. Οι άνθρωποι είναι αυτοί που είναι και δεν μπορούν να είναι διαφορετικοί. Ο πόλεμος έχει πολλές αιτίες που μας είναι άγνωστες. Μερικές από τις αιτίες βρίσκονται στους ίδιους τους ανθρώπους, άλλες βρίσκονται έξω από αυτούς. Πρέπει να αρχίσει κανείς από τις αιτίες που βρίσκονται στον ίδιο τον άνθρωπο. Πως μπορεί να είναι ανεξάρτητος από τις εξωτερικές επιδράσεις των μεγάλων κοσμικών δυνάμεων, όταν είναι σκλάβος του καθετί γύρω του. Αν ελευθερωθεί από τα πράγματα, πιθανόν να ελευθερωθεί και από τις πλανητικές επιδράσεις.
»Η ελευθερία, η λύτρωση, αυτός πρέπει να είναι ο σκοπός του ανθρώπου. Να ελευθερωθεί, να λυτρωθεί από τη σκλαβιά – αυτό πρέπει να επιδιώκει ο άνθρωπος, όταν συνειδητοποιήσει έστω και λίγο τη θέση του. Δεν του μένει άλλη διέξοδος και τίποτε άλλο δεν είναι δυνατόν όσο παραμένει σκλάβος εσωτερικά και εξωτερικά. Αλλά δεν μπορεί να πάψει να είναι σκλάβος, εξωτερικά όσο παραμένει σκλάβος εσωτερικά. Γι’ αυτό, για να ελευθερωθεί, πρέπει να κατακτήσει την εσωτερική ελευθερία.
»Η πρώτη αιτία της εσωτερικής σκλαβιάς του ανθρώπου είναι η άγνοιά του και πάνω απ’ όλα, η άγνοια του εαυτού του. Αν δεν γνωρίσει τον εαυτό του, αν δεν καταλάβει το πως δουλεύει η μηχανή του και τις διάφορες λειτουργίες της, ο άνθρωπος δεν μπορεί να είναι ελεύθερος, δεν μπορεί να κατευθύνει τον εαυτό του και θα παραμένει πάντοτε σκλάβος και παιχνίδι των δυνάμεων που ενεργούν επάνω του.
»Να γιατί, σε όλες τις αρχαίες διδασκαλίες, η πρώτη απαίτηση στο ξεκίνημα του δρόμου για τη λύτρωση ήταν το “γνώθι σαυτόν”.
ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΘΑΥΜΑΣΤΟΥ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΥΡΙΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ 1989
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου