Στην προκειμένη περίπτωση, αισθάνεται κανείς την Αλήθεια να ρέει κατευθείαν από την πηγή της, κάτι που δεν συναντά κανείς τόσο συχνά όσο θα ήθελε. Εδώ υπάρχει ένας νους που, όχι μόνον σκέπτεται, αλλά βλέπει κιόλας – και όχι μόνον βλέπει την επιφάνεια των πραγμάτων, με την οποία όλη σχεδόν η διανοητική σκέψη συνεχίζει να αγωνίζεται χωρίς τελειωμό ή καθορισμένη έκβαση σαν να μην υπήρχε τίποτε άλλο, αλλά ερευνά και την ουσία.
Οι Ταντριστές χρησιμοποιούν τη φράση πασιάντι βακ για να περιγράψουν ένα επίπεδο της Βακ-Σάκτι, τον κατανοούντα Λόγο. Εδώ όμως υπάρχει πασιάντι μπούντι, η κατανοούσα νοημοσύνη. Αυτό, ίσως, συμβαίνει επειδή ο οραματιστής-εντός έχει περάσει από τη σκέψη στην εμπειρία. Υπάρχουν πολλοί όμως οι οποίοι έχουν μεν πληθώρα εμπειριών, χωρίς απαραίτητα να φτάνουν σε ένα τέτοιο σημείο διαύγειας σκέψης. Η ψυχή αισθάνεται, ο νους όμως συνεχίζει με μικτές και ατελείς καταγραφές, θολές εικόνες και σύγχυση σε ό,τι αφορά την ιδέα. Εδώ θα πρέπει να υπήρχε, έτοιμο στη φύση, το δώρο της ορθής όρασης.
Μια τόσο γρήγορη και αποφασιστική απαλλαγή από την τρεμοφέγγουσα καταχνιά και τις ομίχλες που η σύγχρονη διανόηση αποδέχεται ως το Φως της Αλήθειας, είναι μεγάλο κατόρθωμα. Ο σύγχρονος νους (και εμείς μαζί του) έχει περιπλανηθεί για τόσο πολύ και με τέτοια επιμονή στην Κοιλάδα των Απατηλών Αναλαμπών, που δεν είναι εύκολο για τον καθένα να διαλύσει την καταχνιά του και να την αντικαταστήσει με τη λιακάδα της καθαρής όρασης, τόσο γρήγορα και τόσο ολοκληρωτικά όσο συνέβη σε αυτήν την περίπτωση.
Όλα όσα αναφέρονται εδώ περί σύγχρονου ουμανισμού και ανθρωπισμού, περί των μάταιων προσπαθειών συναισθηματικών ιδεαλιστών και αναποτελεσματικών διανοουμένων, περί τεχνητού εκλεκτικισμού και άλλα τέτοια συναφή, είναι πράγματι θαυμάσια ξεκάθαρα και βρίσκουν ακριβώς το στόχο τους. Δεν είναι όμως αυτά τα μέσα με τα οποία η ανθρωπότητα θα μπορέσει να επιτύχει την επιτακτική και δραστική αλλαγή των τρόπων ζωής της, αλλά μόνον γυρίζοντας πίσω στα θεμέλια της Πραγματικότητας – όχι απλώς μέσω ιδεών και νοητικών μορφών, αλλά με μια αλλαγή συνειδητότητας, με μια εσώτερη πνευματική μεταστροφή. Όμως, αυτή είναι μια αλήθεια που δύσκολα θα βρει ακροατήριο στον παρόντα θόρυβο των πολυάριθμων και παντός είδους φωνασκιών, σύγχυσης και καταστροφής.
Μια διάκριση, η διάκριση που διατυπώνεται πολύ έντονα εδώ, μεταξύ του επιπέδου της φαινομενικής διαδικασίας (της εξωτερικευμένης Πρακρίτι) και του επιπέδου της Θείας Πραγματικότητας, είναι από τις πρώτες συστάσεις της εσώτερης σοφίας. Η κατεύθυνση που δίνεται σε αυτές τις σελίδες, δεν είναι απλώς και μόνο μια ευφυής εξήγηση. Εκφράζει πλήρως μια από τις ξεκάθαρες βεβαιότητες που συναντάς όταν περνάς τα σύνορα και κοιτάς προς τον εξωτερικό κόσμο από το έδαφος της εσώτερης πνευματικής εμπειρίας. Όσο περισσότερο αλλάζει η θέα των πραγμάτων και η εξωτερική γνώση που οργανώνει η επιστήμη παίρνει την αληθινή και πολύ περιορισμένη της θέση.
Η επιστήμη όμως, όπως και το μεγαλύτερο μέρος της νοητικής και εξωτερικής γνώσης, σου παρέχει μόνον την αλήθεια της διαδικασίας. Εγώ δε θα πρόσθετα, πως δεν παρέχει καν την πλήρη αλήθεια της διαδικασίας. Διότι αντιλαμβάνεσαι μεν μερικά από τα χονδροειδή αισθητά υλικά, σου διαφεύγουν όμως τα πολύ σπουδαία και μη αισθητά.
Μόλις και μετά βίας αντιλαμβάνεσαι τον τρόπο, όχι όμως και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες συμβαίνουν τα πράγματα στη Φύση. Μετά από όλους τους θριάμβους και τα θαύματα της επιστήμης η ερμηνευτική θεωρία, ο αποχρών λόγος, η σημασία του όλου παραμένουν περισσότερο σκοτεινά και περισσότερο μυστηριώδη από ποτέ. Το σχέδιο που η επιστήμη έχει κατασκευάσει ως προς την εξέλιξη, όχι μόνον αυτού του πλούσιου, απέραντου και ποικιλόχρωμου υλικού κόσμου, αλλά και για τη ζωή, τη συνειδητότητα, τον νου (και την επεξεργασία τους από μια άλογη μάζα ηλεκτρονίων, πανομοιότυπων και διαφοροποιούμενων μόνον ως προς την ταξινόμηση και τον αριθμό τους), είναι μια παράλογη μαγεία, περισσότερο δυσνόητη από οτιδήποτε θα μπορούσε να έχει συλλάβει και η πλέον μυστικιστική φαντασία.
Η επιστήμη, τελικά, μας φέρνει μπροστά σε ένα πραγματωμένο παράδοξο, σε ένα αυστηρά καθορισμένο συμβάν, σε κάτι ανέφικτο που, κατά κάποιον τρόπο, έγινε πραγματικότητα – μας παρουσιάζει μια καινούρια, μια υλική Μαγιά, αγκατάνα-γκατάνα-πατιγιάσι, ευφυέστατη στο να πετυχαίνει το αδύνατο, ένα θαύμα που λογικά δεν μπορεί να υφίσταται, αλλά που παρόλα αυτά υπάρχει, ακαταμάχητα οργανωμένο, παραμένοντας ωστόσο παράλογο και ανεξήγητο.
Και αυτό, προφανώς, συμβαίνει επειδή η επιστήμη απέτυχε να δει κάτι βασικό. Είδε και εξέτασε εξονυχιστικά τι έχει συμβεί και, κατά κάποιο τρόπο, πως έχει συμβεί, αλλά έκλεισε τα μάτια στο κατιτί που έκανε εφικτό αυτό το ακατόρθωτο, κάτι που υπάρχει για την εκδήλωσή του. Δεν θα ανακαλύψεις τη θεμελιακή ερμηνεία των πραγμάτων, εάν δεν συλλάβεις το νόημα της Θείας Πραγματικότητας, διότι παραμένεις προσκολλημένος στον τεράστιο επιφανειακό φλοιό της επιδεκτικής και λειτουργικής εμφάνισης. Η κατανόηση της μαγείας του μάγου που προσπαθείς να αναλύσεις, θα γίνει εφικτή μόνον όταν προχωρήσεις στη συνειδητότητα του ίδιου του μάγου και αρχίσεις να έχεις την εμπειρία της αληθινής προέλευσης, της σημασίας και των κύκλων της Λίλα.
Λέω “αρχίσεις”, επειδή η Θεία Πραγματικότητα δεν είναι τόσο απλή ώστε με το πρώτο άγγιγμα να έχεις τη δυνατότητα της πλήρους γνώσης της ή να την θέσεις εντός των ορίων κάποιου μαθηματικού τύπου. Είναι το Άπειρο και ανοίγει μπροστά σου μια άπειρη γνώση απέναντι στην οποία ολόκληρη η επιστήμη δεν είναι παρά κάτι άνευ αξίας. Αγγίζεις όμως παρόλα αυτά το ουσιώδες, το αιώνιο πίσω από τα πράγματα και, στο φως Του, τα πάντα αρχίζουν να γίνονται εκ βαθέων φωτεινά και ενδομύχως καταληπτά.
Γνωρίζεις ήδη τη γνώμη μου για τα αναποτελεσματικά τσιμπολογήματα ορισμένων καλοπροαίρετων επιστημονικών μυαλών στην επιφάνεια (ή φαινομενική επιφάνεια) της πνευματικής Πραγματικότητας πίσω από τα πράγματα, και γι’ αυτό δεν χρειάζεται να επεκταθώ.
Πολύ σπουδαιότερα, όμως, είναι τα προγνωστικά ενός μεγαλύτερου κινδύνου που εμφανίζεται με την καινούρια επίθεση του αντιπάλου, τους σκεπτικιστές, εναντίον της εγκυρότητας της πνευματικής και της πέραν του φυσικού εμπειρίας, η καινούρια τους στρατηγική καταστροφής την οποία υιοθετούν και ερμηνεύουν, σύμφωνα με τον δικό τους τρόπο και αντίληψη. Μπορεί και να υπάρχει, πράγματι, σοβαρός λόγος για ανησυχία. Αμφιβάλλω, όμως, εάν και άπαξ η ενδελεχής εξέταση αυτών των πραγμάτων αρχίσει, ότι ο νους της ανθρωπότητας θα παραμείνει επί μακρόν ικανοποιημένος με τόσο ανόητα επιφανειακές και εξωτερικές ερμηνείες – ερμηνείες που, ουσιαστικά, δεν ερμηνεύουν τίποτα.
Εάν οι υπέρμαχοι της θρησκείας υιοθετήσουν την εύκολη λεία μιας επισφαλούς θέσης (επιβεβαιώνοντας μόνο την υποκειμενική εγκυρότητα της πνευματικής εμπειρίας), έχω την εντύπωση πως και οι αντίπαλοι θα διακινδυνεύσουν, επίσης, να θυσιάσουν εν αγνοία τους τις πύλες του υλιστικού οχυρού, απλά και μόνον λόγω της συγκατάθεσής τους να αποδεχθούν και να εξετάσουν την πνευματική και πέραν του φυσικού εμπειρία. Η οχύρωσή τους στο υλικό πεδίο, η άρνησή τους να παραδεχθούν ή ακόμη και να εξετάσουν πράγματα πέραν του φυσικού, ήταν το ισχυρό και ασφαλές προπύργιό τους. Άπαξ και αυτό εγκαταλειφθεί, ο ανθρώπινος νους, πιέζοντας προς κάτι λιγότερο αρνητικό, κάτι περισσότερο χρήσιμα θετικό, θα περάσει πάνω από τα κουφάρια των θεωριών τους και τα κατακερματισμένα ερείπια των άκυρων πλέον, ερμηνειών και ευφυών ψυχολογικών χαρακτηρισμών τους.
Αλλά τότε ένας άλλος κίνδυνος μπορεί να αναδυθεί – όχι μιας τελικής άρνησης της Αλήθειας, αλλά η επανάληψη, κάτω από παλιές ή νέες μορφές, ενός παρελθόντος σφάλματος. Από τη μια πλευρά, η αναβίωση ενός τυφλού φανατικού σκοταδισμού και μιας μισαλλόδοξης θρησκευτικότητας, από την άλλη, η ολίσθηση σε παγίδες και τέλματα αποκρυφισμού και ψευδο-πνευματισμού – σφάλματα τα οποία ενδυνάμωσαν την υλιστική επίθεση ενάντια στο παρελθόν και στις πεποιθήσεις του.
Αυτά όμως τα φαντάσματα που πάντα αντιμετωπίζουμε στη διαχωριστική γραμμή ή στην ενδιάμεση περιοχή μεταξύ υλικού σκότους και τέλειας Λαμπρότητας. Σε πείσμα όλων, η νίκη του υπέρτατου Φωτός, ακόμη και στη σκοτεινιασμένη γήινη συνειδητότητα, ίσταται ως η μόνη βεβαιότητα.
Η τέχνη, η ποίηση, η μουσική δεν είναι Γιόγκα. Δεν είναι από μόνα τους πνευματικά πράγματα, όπως και η φιλοσοφία δεν είναι κάτι πνευματικό, ούτε η επιστήμη. Και εδώ ενεδρεύει άλλη μια περίεργη αναπηρία της σύγχρονης διανόησης – η ανικανότητά της να διακρίνει μεταξύ νου και πνεύματος, η ευκολία της να παρανοεί νοητικούς, ηθικούς και αισθητικούς ιδεαλισμούς ως πνευματικότητα και τους υποδεέστερους βαθμούς τους ως πνευματικές αξίες.
Η απλή αλήθεια είναι πως οι νοητικές ενοράσεις του ασχολούμενου με τη μεταφυσική ή του ποιητή, κατά πολύ υπολείπονται της απτής πνευματικής εμπειρίας. Είναι απόμακρες λάμψεις και σκιώδεις αντανακλάσεις, όχι ακτίνες που εκπηγάζουν από το κέντρο του Φωτός. Και δεν είναι λιγότερο αληθές ότι, κοιτάζοντας από την κορυφή, η διαφορά μεταξύ υψηλών νοητικών διακρίσεων και κατώτερων αναρριχήσεων αυτής της εξωτερικής ύπαρξης δεν είναι και τόσο μεγάλη. Όλες οι ενέργειες της Λίλα είναι ίδιες στην εκ των άνω θέα, τα πάντα είναι μεταμφιέσεις του Θείου. Θα πρέπει όμως να προσθέσει κανείς πως τα πάντα μπορούν να μετατραπούν σε μια στοιχειώδη μέθοδο με στόχο τη βίωση του Θείου.
Μια φιλοσοφική δήλωση ως προς τον Ατμάν είναι απλώς ένας νοητικός κανόνας, δεν είναι ούτε γνώση ούτε εμπειρία. Ωστόσο όμως, το Θείο τον χρησιμοποιεί ως δίοδο επαφής. Περιέργως, κάποιο εμπόδιο στον νου εξουδετερώνεται, κάτι γίνεται αντιληπτό, μια βαθιά αλλαγή που λειτουργεί σε κάποιο εσώτερο μέρος, κάτι ήρεμο εισχωρεί στη φύση, κάτι ατάραχο, σταθερό και άφατο. Στέκεται κανείς σαν πάνω σε κορφοβούνι και βλέπει φευγαλέα ή αισθάνεται διανοητικά μια διεύρυνση, μια διείσδυση, μια απροσδιόριστη Απειροσύνη στη Φύση. Και τότε, ξαφνικά επέρχεται το άγγιγμα, μια αποκάλυψη, μια πλημμυρίδα – ο νους χάνεται μέσα στην πνευματικότητα και υφίσταται κανείς την πρώτη εισβολή του Απείρου. Ή στέκεσαι μπροστά σε έναν ναό της Κάλι δίπλα σε έναν ιερό ποταμό και βλέπεις – τι; Κάποιο άγαλμα, ένα κομψό κομμάτι αρχιτεκτονικής και σε μια στιγμή, μυστηριωδώς, απρόσμενα, στη θέση τους έρχεται μια Παρουσία, μια Δύναμη, ένα Πρόσωπο που σε κοιτάζει – μια εσώτερη ματιά μέσα σου είδε τη Μητέρα του Κόσμου.
Παρόμοια αγγίγματα μπορούν να συμβούν μέσω της τέχνης, της μουσικής, της ποίησης – στον δημιουργό τους ή και σε αυτόν που αισθάνεται τη δόνηση της λέξης, την κρυφή σημασία μιας μορφής, ένα μήνυμα στον ήχο που μεταφέρει κάτι περισσότερο ίσως από αυτό που συνειδητά εννοούσε ο συνθέτης του. Τα πάντα στη Λίλα είναι δυνατόν να μετατραπούν σε παράθυρα προς την κρυμμένη Πραγματικότητα. Επιπλέον, και ενόσω κάποιος ικανοποιείται με το να κοιτάζει μέσα από παράθυρα, το κέρδος είναι μόνο αρχικό. Κάποια μέρα θα πρέπει να πάρει τη ράβδο του προσκυνητή και να ξεκινήσει το ταξίδι προς τα εκεί όπου η Πραγματικότητα είναι παντοτινά εκδηλωμένη και παρούσα.
Ακόμη όμως λιγότερο ικανοποιητική πνευματικά είναι η προσκόλληση σε ανυπόστατους αντικατοπτρισμούς. Επιβάλλεται μια αναζήτηση για το Φως που πασχίζουν να απεικονίσουν. Επειδή όμως η Πραγματικότητα και αυτό το Φως είναι τόσο μέσα μας όσο και σε κάποια ανώτερη περιοχή υπεράνω του επιπέδου του θανάτου, για την αναζήτησή τους μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε πολλές από τις μορφές και δραστηριότητες της ζωής – όπως προσφέρει κανείς ένα λουλούδι, μια προσευχή, μια πράξη προς το Θείο, μπορεί να προσφέρει επίσης μια δημιουργία ομορφιάς, ένα τραγούδι, ένα ποίημα, μια εικόνα, μια μελωδία και μέσω αυτών να επιτύχει μια επαφή, μια απόκριση ή μια εμπειρία. Και όταν αυτή η θεία συνειδητότητα έχει εισχωρήσει ή όταν αναπτύσσεται εντός, τότε και η έκφρασή της στη ζωή μέσα από αυτά τα πράγματα δεν αποκλείεται από τη Γιογκα. Αυτές οι δημιουργικές δραστηριότητες μπορούν ακόμη να έχουν τη θέση τους, μολονότι αυτή η θέση δεν είναι ουσιαστικά ανώτερη κάποιας άλλης που μπορεί να τεθεί στη χρήση και στην υπηρεσία του Θείου.
Η τέχνη, η ποίηση, η μουσική, έτσι όπως συνήθως λειτουργούν δημιουργούν νοητικές και ζωτικές, όχι όμως πνευματικές αξίες. Μπορούν ωστόσο να στραφούν προς έναν ανώτερο σκοπό, και τότε, όπως όλα όσα είναι ικανά να συνδέσουν τη συνειδητότητά μας με το Θείο, μετατρέπονται και γίνονται πνευματικά και αποδεκτά μέρη μιας ζωής της Γιόγκα. Τα πάντα παίρνουν νέες αξίες, όχι από τον εαυτό τους, αλλά από τη συνειδητότητα που τα χρησιμοποιεί. Διότι ένα πράγμα μόνο είναι πρωταρχικό, απαραίτητο, υποχρεωτικό – το να γίνεις συνειδητός της Θείας Πραγματικότητας, το να ζεις μέσα της διαρκώς.
Οι Ταντριστές χρησιμοποιούν τη φράση πασιάντι βακ για να περιγράψουν ένα επίπεδο της Βακ-Σάκτι, τον κατανοούντα Λόγο. Εδώ όμως υπάρχει πασιάντι μπούντι, η κατανοούσα νοημοσύνη. Αυτό, ίσως, συμβαίνει επειδή ο οραματιστής-εντός έχει περάσει από τη σκέψη στην εμπειρία. Υπάρχουν πολλοί όμως οι οποίοι έχουν μεν πληθώρα εμπειριών, χωρίς απαραίτητα να φτάνουν σε ένα τέτοιο σημείο διαύγειας σκέψης. Η ψυχή αισθάνεται, ο νους όμως συνεχίζει με μικτές και ατελείς καταγραφές, θολές εικόνες και σύγχυση σε ό,τι αφορά την ιδέα. Εδώ θα πρέπει να υπήρχε, έτοιμο στη φύση, το δώρο της ορθής όρασης.
Μια τόσο γρήγορη και αποφασιστική απαλλαγή από την τρεμοφέγγουσα καταχνιά και τις ομίχλες που η σύγχρονη διανόηση αποδέχεται ως το Φως της Αλήθειας, είναι μεγάλο κατόρθωμα. Ο σύγχρονος νους (και εμείς μαζί του) έχει περιπλανηθεί για τόσο πολύ και με τέτοια επιμονή στην Κοιλάδα των Απατηλών Αναλαμπών, που δεν είναι εύκολο για τον καθένα να διαλύσει την καταχνιά του και να την αντικαταστήσει με τη λιακάδα της καθαρής όρασης, τόσο γρήγορα και τόσο ολοκληρωτικά όσο συνέβη σε αυτήν την περίπτωση.
Όλα όσα αναφέρονται εδώ περί σύγχρονου ουμανισμού και ανθρωπισμού, περί των μάταιων προσπαθειών συναισθηματικών ιδεαλιστών και αναποτελεσματικών διανοουμένων, περί τεχνητού εκλεκτικισμού και άλλα τέτοια συναφή, είναι πράγματι θαυμάσια ξεκάθαρα και βρίσκουν ακριβώς το στόχο τους. Δεν είναι όμως αυτά τα μέσα με τα οποία η ανθρωπότητα θα μπορέσει να επιτύχει την επιτακτική και δραστική αλλαγή των τρόπων ζωής της, αλλά μόνον γυρίζοντας πίσω στα θεμέλια της Πραγματικότητας – όχι απλώς μέσω ιδεών και νοητικών μορφών, αλλά με μια αλλαγή συνειδητότητας, με μια εσώτερη πνευματική μεταστροφή. Όμως, αυτή είναι μια αλήθεια που δύσκολα θα βρει ακροατήριο στον παρόντα θόρυβο των πολυάριθμων και παντός είδους φωνασκιών, σύγχυσης και καταστροφής.
Μια διάκριση, η διάκριση που διατυπώνεται πολύ έντονα εδώ, μεταξύ του επιπέδου της φαινομενικής διαδικασίας (της εξωτερικευμένης Πρακρίτι) και του επιπέδου της Θείας Πραγματικότητας, είναι από τις πρώτες συστάσεις της εσώτερης σοφίας. Η κατεύθυνση που δίνεται σε αυτές τις σελίδες, δεν είναι απλώς και μόνο μια ευφυής εξήγηση. Εκφράζει πλήρως μια από τις ξεκάθαρες βεβαιότητες που συναντάς όταν περνάς τα σύνορα και κοιτάς προς τον εξωτερικό κόσμο από το έδαφος της εσώτερης πνευματικής εμπειρίας. Όσο περισσότερο αλλάζει η θέα των πραγμάτων και η εξωτερική γνώση που οργανώνει η επιστήμη παίρνει την αληθινή και πολύ περιορισμένη της θέση.
Η επιστήμη όμως, όπως και το μεγαλύτερο μέρος της νοητικής και εξωτερικής γνώσης, σου παρέχει μόνον την αλήθεια της διαδικασίας. Εγώ δε θα πρόσθετα, πως δεν παρέχει καν την πλήρη αλήθεια της διαδικασίας. Διότι αντιλαμβάνεσαι μεν μερικά από τα χονδροειδή αισθητά υλικά, σου διαφεύγουν όμως τα πολύ σπουδαία και μη αισθητά.
Μόλις και μετά βίας αντιλαμβάνεσαι τον τρόπο, όχι όμως και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες συμβαίνουν τα πράγματα στη Φύση. Μετά από όλους τους θριάμβους και τα θαύματα της επιστήμης η ερμηνευτική θεωρία, ο αποχρών λόγος, η σημασία του όλου παραμένουν περισσότερο σκοτεινά και περισσότερο μυστηριώδη από ποτέ. Το σχέδιο που η επιστήμη έχει κατασκευάσει ως προς την εξέλιξη, όχι μόνον αυτού του πλούσιου, απέραντου και ποικιλόχρωμου υλικού κόσμου, αλλά και για τη ζωή, τη συνειδητότητα, τον νου (και την επεξεργασία τους από μια άλογη μάζα ηλεκτρονίων, πανομοιότυπων και διαφοροποιούμενων μόνον ως προς την ταξινόμηση και τον αριθμό τους), είναι μια παράλογη μαγεία, περισσότερο δυσνόητη από οτιδήποτε θα μπορούσε να έχει συλλάβει και η πλέον μυστικιστική φαντασία.
Η επιστήμη, τελικά, μας φέρνει μπροστά σε ένα πραγματωμένο παράδοξο, σε ένα αυστηρά καθορισμένο συμβάν, σε κάτι ανέφικτο που, κατά κάποιον τρόπο, έγινε πραγματικότητα – μας παρουσιάζει μια καινούρια, μια υλική Μαγιά, αγκατάνα-γκατάνα-πατιγιάσι, ευφυέστατη στο να πετυχαίνει το αδύνατο, ένα θαύμα που λογικά δεν μπορεί να υφίσταται, αλλά που παρόλα αυτά υπάρχει, ακαταμάχητα οργανωμένο, παραμένοντας ωστόσο παράλογο και ανεξήγητο.
Και αυτό, προφανώς, συμβαίνει επειδή η επιστήμη απέτυχε να δει κάτι βασικό. Είδε και εξέτασε εξονυχιστικά τι έχει συμβεί και, κατά κάποιο τρόπο, πως έχει συμβεί, αλλά έκλεισε τα μάτια στο κατιτί που έκανε εφικτό αυτό το ακατόρθωτο, κάτι που υπάρχει για την εκδήλωσή του. Δεν θα ανακαλύψεις τη θεμελιακή ερμηνεία των πραγμάτων, εάν δεν συλλάβεις το νόημα της Θείας Πραγματικότητας, διότι παραμένεις προσκολλημένος στον τεράστιο επιφανειακό φλοιό της επιδεκτικής και λειτουργικής εμφάνισης. Η κατανόηση της μαγείας του μάγου που προσπαθείς να αναλύσεις, θα γίνει εφικτή μόνον όταν προχωρήσεις στη συνειδητότητα του ίδιου του μάγου και αρχίσεις να έχεις την εμπειρία της αληθινής προέλευσης, της σημασίας και των κύκλων της Λίλα.
Λέω “αρχίσεις”, επειδή η Θεία Πραγματικότητα δεν είναι τόσο απλή ώστε με το πρώτο άγγιγμα να έχεις τη δυνατότητα της πλήρους γνώσης της ή να την θέσεις εντός των ορίων κάποιου μαθηματικού τύπου. Είναι το Άπειρο και ανοίγει μπροστά σου μια άπειρη γνώση απέναντι στην οποία ολόκληρη η επιστήμη δεν είναι παρά κάτι άνευ αξίας. Αγγίζεις όμως παρόλα αυτά το ουσιώδες, το αιώνιο πίσω από τα πράγματα και, στο φως Του, τα πάντα αρχίζουν να γίνονται εκ βαθέων φωτεινά και ενδομύχως καταληπτά.
Γνωρίζεις ήδη τη γνώμη μου για τα αναποτελεσματικά τσιμπολογήματα ορισμένων καλοπροαίρετων επιστημονικών μυαλών στην επιφάνεια (ή φαινομενική επιφάνεια) της πνευματικής Πραγματικότητας πίσω από τα πράγματα, και γι’ αυτό δεν χρειάζεται να επεκταθώ.
Πολύ σπουδαιότερα, όμως, είναι τα προγνωστικά ενός μεγαλύτερου κινδύνου που εμφανίζεται με την καινούρια επίθεση του αντιπάλου, τους σκεπτικιστές, εναντίον της εγκυρότητας της πνευματικής και της πέραν του φυσικού εμπειρίας, η καινούρια τους στρατηγική καταστροφής την οποία υιοθετούν και ερμηνεύουν, σύμφωνα με τον δικό τους τρόπο και αντίληψη. Μπορεί και να υπάρχει, πράγματι, σοβαρός λόγος για ανησυχία. Αμφιβάλλω, όμως, εάν και άπαξ η ενδελεχής εξέταση αυτών των πραγμάτων αρχίσει, ότι ο νους της ανθρωπότητας θα παραμείνει επί μακρόν ικανοποιημένος με τόσο ανόητα επιφανειακές και εξωτερικές ερμηνείες – ερμηνείες που, ουσιαστικά, δεν ερμηνεύουν τίποτα.
Εάν οι υπέρμαχοι της θρησκείας υιοθετήσουν την εύκολη λεία μιας επισφαλούς θέσης (επιβεβαιώνοντας μόνο την υποκειμενική εγκυρότητα της πνευματικής εμπειρίας), έχω την εντύπωση πως και οι αντίπαλοι θα διακινδυνεύσουν, επίσης, να θυσιάσουν εν αγνοία τους τις πύλες του υλιστικού οχυρού, απλά και μόνον λόγω της συγκατάθεσής τους να αποδεχθούν και να εξετάσουν την πνευματική και πέραν του φυσικού εμπειρία. Η οχύρωσή τους στο υλικό πεδίο, η άρνησή τους να παραδεχθούν ή ακόμη και να εξετάσουν πράγματα πέραν του φυσικού, ήταν το ισχυρό και ασφαλές προπύργιό τους. Άπαξ και αυτό εγκαταλειφθεί, ο ανθρώπινος νους, πιέζοντας προς κάτι λιγότερο αρνητικό, κάτι περισσότερο χρήσιμα θετικό, θα περάσει πάνω από τα κουφάρια των θεωριών τους και τα κατακερματισμένα ερείπια των άκυρων πλέον, ερμηνειών και ευφυών ψυχολογικών χαρακτηρισμών τους.
Αλλά τότε ένας άλλος κίνδυνος μπορεί να αναδυθεί – όχι μιας τελικής άρνησης της Αλήθειας, αλλά η επανάληψη, κάτω από παλιές ή νέες μορφές, ενός παρελθόντος σφάλματος. Από τη μια πλευρά, η αναβίωση ενός τυφλού φανατικού σκοταδισμού και μιας μισαλλόδοξης θρησκευτικότητας, από την άλλη, η ολίσθηση σε παγίδες και τέλματα αποκρυφισμού και ψευδο-πνευματισμού – σφάλματα τα οποία ενδυνάμωσαν την υλιστική επίθεση ενάντια στο παρελθόν και στις πεποιθήσεις του.
Αυτά όμως τα φαντάσματα που πάντα αντιμετωπίζουμε στη διαχωριστική γραμμή ή στην ενδιάμεση περιοχή μεταξύ υλικού σκότους και τέλειας Λαμπρότητας. Σε πείσμα όλων, η νίκη του υπέρτατου Φωτός, ακόμη και στη σκοτεινιασμένη γήινη συνειδητότητα, ίσταται ως η μόνη βεβαιότητα.
Η τέχνη, η ποίηση, η μουσική δεν είναι Γιόγκα. Δεν είναι από μόνα τους πνευματικά πράγματα, όπως και η φιλοσοφία δεν είναι κάτι πνευματικό, ούτε η επιστήμη. Και εδώ ενεδρεύει άλλη μια περίεργη αναπηρία της σύγχρονης διανόησης – η ανικανότητά της να διακρίνει μεταξύ νου και πνεύματος, η ευκολία της να παρανοεί νοητικούς, ηθικούς και αισθητικούς ιδεαλισμούς ως πνευματικότητα και τους υποδεέστερους βαθμούς τους ως πνευματικές αξίες.
Η απλή αλήθεια είναι πως οι νοητικές ενοράσεις του ασχολούμενου με τη μεταφυσική ή του ποιητή, κατά πολύ υπολείπονται της απτής πνευματικής εμπειρίας. Είναι απόμακρες λάμψεις και σκιώδεις αντανακλάσεις, όχι ακτίνες που εκπηγάζουν από το κέντρο του Φωτός. Και δεν είναι λιγότερο αληθές ότι, κοιτάζοντας από την κορυφή, η διαφορά μεταξύ υψηλών νοητικών διακρίσεων και κατώτερων αναρριχήσεων αυτής της εξωτερικής ύπαρξης δεν είναι και τόσο μεγάλη. Όλες οι ενέργειες της Λίλα είναι ίδιες στην εκ των άνω θέα, τα πάντα είναι μεταμφιέσεις του Θείου. Θα πρέπει όμως να προσθέσει κανείς πως τα πάντα μπορούν να μετατραπούν σε μια στοιχειώδη μέθοδο με στόχο τη βίωση του Θείου.
Μια φιλοσοφική δήλωση ως προς τον Ατμάν είναι απλώς ένας νοητικός κανόνας, δεν είναι ούτε γνώση ούτε εμπειρία. Ωστόσο όμως, το Θείο τον χρησιμοποιεί ως δίοδο επαφής. Περιέργως, κάποιο εμπόδιο στον νου εξουδετερώνεται, κάτι γίνεται αντιληπτό, μια βαθιά αλλαγή που λειτουργεί σε κάποιο εσώτερο μέρος, κάτι ήρεμο εισχωρεί στη φύση, κάτι ατάραχο, σταθερό και άφατο. Στέκεται κανείς σαν πάνω σε κορφοβούνι και βλέπει φευγαλέα ή αισθάνεται διανοητικά μια διεύρυνση, μια διείσδυση, μια απροσδιόριστη Απειροσύνη στη Φύση. Και τότε, ξαφνικά επέρχεται το άγγιγμα, μια αποκάλυψη, μια πλημμυρίδα – ο νους χάνεται μέσα στην πνευματικότητα και υφίσταται κανείς την πρώτη εισβολή του Απείρου. Ή στέκεσαι μπροστά σε έναν ναό της Κάλι δίπλα σε έναν ιερό ποταμό και βλέπεις – τι; Κάποιο άγαλμα, ένα κομψό κομμάτι αρχιτεκτονικής και σε μια στιγμή, μυστηριωδώς, απρόσμενα, στη θέση τους έρχεται μια Παρουσία, μια Δύναμη, ένα Πρόσωπο που σε κοιτάζει – μια εσώτερη ματιά μέσα σου είδε τη Μητέρα του Κόσμου.
Παρόμοια αγγίγματα μπορούν να συμβούν μέσω της τέχνης, της μουσικής, της ποίησης – στον δημιουργό τους ή και σε αυτόν που αισθάνεται τη δόνηση της λέξης, την κρυφή σημασία μιας μορφής, ένα μήνυμα στον ήχο που μεταφέρει κάτι περισσότερο ίσως από αυτό που συνειδητά εννοούσε ο συνθέτης του. Τα πάντα στη Λίλα είναι δυνατόν να μετατραπούν σε παράθυρα προς την κρυμμένη Πραγματικότητα. Επιπλέον, και ενόσω κάποιος ικανοποιείται με το να κοιτάζει μέσα από παράθυρα, το κέρδος είναι μόνο αρχικό. Κάποια μέρα θα πρέπει να πάρει τη ράβδο του προσκυνητή και να ξεκινήσει το ταξίδι προς τα εκεί όπου η Πραγματικότητα είναι παντοτινά εκδηλωμένη και παρούσα.
Ακόμη όμως λιγότερο ικανοποιητική πνευματικά είναι η προσκόλληση σε ανυπόστατους αντικατοπτρισμούς. Επιβάλλεται μια αναζήτηση για το Φως που πασχίζουν να απεικονίσουν. Επειδή όμως η Πραγματικότητα και αυτό το Φως είναι τόσο μέσα μας όσο και σε κάποια ανώτερη περιοχή υπεράνω του επιπέδου του θανάτου, για την αναζήτησή τους μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε πολλές από τις μορφές και δραστηριότητες της ζωής – όπως προσφέρει κανείς ένα λουλούδι, μια προσευχή, μια πράξη προς το Θείο, μπορεί να προσφέρει επίσης μια δημιουργία ομορφιάς, ένα τραγούδι, ένα ποίημα, μια εικόνα, μια μελωδία και μέσω αυτών να επιτύχει μια επαφή, μια απόκριση ή μια εμπειρία. Και όταν αυτή η θεία συνειδητότητα έχει εισχωρήσει ή όταν αναπτύσσεται εντός, τότε και η έκφρασή της στη ζωή μέσα από αυτά τα πράγματα δεν αποκλείεται από τη Γιογκα. Αυτές οι δημιουργικές δραστηριότητες μπορούν ακόμη να έχουν τη θέση τους, μολονότι αυτή η θέση δεν είναι ουσιαστικά ανώτερη κάποιας άλλης που μπορεί να τεθεί στη χρήση και στην υπηρεσία του Θείου.
Η τέχνη, η ποίηση, η μουσική, έτσι όπως συνήθως λειτουργούν δημιουργούν νοητικές και ζωτικές, όχι όμως πνευματικές αξίες. Μπορούν ωστόσο να στραφούν προς έναν ανώτερο σκοπό, και τότε, όπως όλα όσα είναι ικανά να συνδέσουν τη συνειδητότητά μας με το Θείο, μετατρέπονται και γίνονται πνευματικά και αποδεκτά μέρη μιας ζωής της Γιόγκα. Τα πάντα παίρνουν νέες αξίες, όχι από τον εαυτό τους, αλλά από τη συνειδητότητα που τα χρησιμοποιεί. Διότι ένα πράγμα μόνο είναι πρωταρχικό, απαραίτητο, υποχρεωτικό – το να γίνεις συνειδητός της Θείας Πραγματικότητας, το να ζεις μέσα της διαρκώς.
23 Μαρτίου 1932
SRI AUROBINDO
ΤΟ ΑΙΝΙΓΜΑ ΑΥΤΟΥ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΥΡΙΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ 2006
ΤΟ ΑΙΝΙΓΜΑ ΑΥΤΟΥ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΥΡΙΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ 2006
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου