ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΕΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΜΑΡΑΓΔΙ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ - Marcel Moreau

Κατά τις λειτουργίες όλες, ο λειτουργός φοράει στο πρόσωπο μια μάσκα. Το προσωπείο αυτό παριστάνει συχνά το τοτεμικό ζώο-θεό ή κάποιον πρόγονο. Υπάρχουν μάσκες αναθηματικές, θεατρικές, χορευτικές, λατρευτικές. Στις Μυκήνες χρησιμοποιούνταν και προσωπεία για νεκρούς. Άλλοτε είναι μεγάλα, άλλοτε μικρά. Μερικά είναι υποτυπώδη και μόλις καλύπτουν το πρόσωπο, ενώ άλλα είναι τεράστια και φορτωμένα με φτερά. Ορισμένα αποτελούν πλήρεις ενδυμασίες που τις φοράει ο μάγος για να εξομοιωθεί με το μυθικό πρόσωπο, και για να μεταρσιωθεί κατά τη διάρκεια της ιερής τελετουργίας.

Με τη μεταρσίωση τούτη, που συνοδεύεται από ρυθμική μουσική υπό τον ήχο του τυμπάνου, το ταμ-ταμ και των κουδουνιών, ο χορευτής παθαίνει ένα είδος αιφνίδιας παράκρουσης που την εξωτερικεύει με τρεμουλιάσματα. Η επένδυση με ένα ξένο δέρμα, το πέρασμα από τη μια κατάσταση σε μια άλλη με τη χρησιμοποίηση της μάσκας και του μουσικού ρυθμού, προκαλεί κάτι σαν ομαδικό ίλιγγο που καταλήγει στο διχασμό της προσωπικότητας.

Ορισμένοι μοντέρνοι χοροί, εμπνευσμένοι από το φολκλόρ καιτη μαγεία του μαύρου κόσμου, θυμίζουν αμυδρά τους ιερούς εκείνους ρυθμούς που έχουν μακραίωνες ρίζες, και που επιδιώκουν την κοσμική προσέγγιση με κάποιο χαμένο επουράνιο προστάτη.

Την καθαυτό μυσταγωγική σημασία του προσωπείου την ξαναβρίσκουμε στους Μάγιας, το λαό αυτό που, από πολλές απόψεις, βρίσκεται τόσο κοντά σε μας. Οι δικοί τους αυτοκράτορες-θεοί έχουν, μέσα στον τάφο τους, το πρόσωπο καλυμμένο με μια σμαραγδένια μάσκα.

Τι είναι όμως το σμαράγδι; Τι αντιπροσωπεύει ο πολύτιμος αυτός πράσινος λίθος; Στα ερωτήματα αυτά θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε μαζί.

Χημικά το σμαράγδι αποτελείται από άλας αλουμινίου και από μεταλλικό οξείδιο (GL3 AL2 SI16 O18). Εκπέμπει ισχυρές ακτινοβολίες. Το χρωματικό του στοιχείο είναι το οξείδιο του χρωμίου. Το σμαράγδι της Ανατολής, ο Λευκαργιλίτης, αποτελείται από καθαρό αλουμίνιο. Το σμαράγδι ανήκει στην κατηγορία των ορθορομβικών λίθων, έχει δηλαδή κάθετο πρίσμα σε σχήμα ρομβοειδές. Οι ρόμβοι αυτοί, μαζεμένοι, σχηματίζουν ένα οκτάεδρο, ένα οκτάπλευρο σώμα αποτελούμενο από δύο κανονικές πυραμίδες με τετράγωνες εφαπτόμενες βάσεις, και με πλάγια ισόπλευρα τρίγωνα που εφάπτονται δύο-δύο.

Το πράσινο χρώμα είναι το πιο διαδομένο στη φύση. Είναι το χρώμα του φυτικού κόσμου, η δύναμη που συνδέει τον άνθρωπο με τις ρίζες του. Τα φυτά ή τα φύλλα, στο πρώτο τους φύτρωμα, καλύπτονται από ένα χρώμα ανοιχτό κίτρινο. Ο ήλιος όμως, με τις ζωογόνες ακτίνες που ρίχνει επάνω τους συντελεί στην πλήρη χρωματική τους τελείωση. Όταν πια κλείσουν τον κύκλο τους, τα φυτά ξαναγίνονται κίτρινα προτού μαραθούν. Το πράσινο χρώμα είναι συμπληρωματικό του κόκκινου, όπως και η χλωροφύλλη συμπληρώνει το αίμα των ζώων που τρέφονται με πρασινάδα.

Το δάσος υπήρξε ανέκαθεν ο κατεξοχήν τόπος των μαγικών τελετουργιών. Στη δρυιδική ιεραρχία, ο αρχιερέας φορούσε χιτώνα πράσινο. Ήταν θεραπευτής-γιατρός, και χρησιμοποιούσε διάφορα βότανα που περιέχουν συστατικά ευεργετικά για την υγεία του σώματος και του πνεύματος.

Οι Δρυίδες συγκεντρώνονταν στα καταπράσινα ξέφωτα, στην καρδιά των δασών.

Το δέντρο θεωρείται κατοικία θεότητας. Το έλατο εξακολουθεί από παράδοση να είναι ακόμα και σήμερα το δέντρο των Χριστουγέννων. Η λάσσικα (ιξός της βαλανιδιάς) ήταν το φυτό των Δρυίδων. Αυτή μαζί με το τσιμισίρι και τη δάφνη αποτελούσαν τα σύμβολα της αθανασίας.

Οι πράσινες ακτίνες της μαγιάτικης πανσελήνου είναι ιδιαίτερα ευεργετικές. Είδαμε ότι τρία από τα λαμπερότερα αστέρια του ουρανού είναι πράσινα. Στο Μεσαίωνα, οι καθρέφτες από βήρυλο χρησιμοποιούνταν στη μαντεία.

«Ο σμαραγδένιος πίνακας» του αιγύπτιου Τρισμέγιστου Ερμή, η Σφραγίδα του Σολομώντα, το Κύπελλο του Μυστικού Δείπνου ήταν σκαλισμένα σε σμαράγδι. Οι Ινδουιστές φορούν στο μέτωπο ένα πετράδι που αναπαριστά την Υδρία, τον Γκράαλ.

Η Τιάρα του Πάπα είχε στην κορυφή της για διακόσμηση ένα από τα ωραιότερα σμαράγδια του κόσμου. Προερχόταν από το βουνό Γαβάρα της αραβικής οροσειράς. Επειδή λοιπόν το πράσινο χρώμα, με την ισχυρή ακτινοβολία του, παίζει σοβαρό ρόλο στο φυτικό κόσμο, έχει συνδεθεί με την Αλχημία. Συμβολίζει τη Θεά-Μητέρα, που είναι χθόνια και συνάμα κοσμική. Εδώ ξαναβρίσκουμε πάλι τη σύζευξη του Ουρανού και της Γης. Η Ίσις ήταν Θεά Πράσινη. Το ίδιο αυτό χρώμα επαναφέρεται στις ιεροτελεστίες του πανάρχαιου παρεκκλησίου Σαιν-Βικτόρ της Μασσαλίας, όπου ορισμένες τελετουργίες διεξάγονται με κεριά πράσινα.

Η Χριστιανική Παναγία, στο λευκό χιτώνα της, που ο χρωματισμός του αυτός αποτελεί σύνθεση των επτά ορατών χρωμάτων της ίριδας, έχει συχνά διακόσμηση ένα σμαράγδι, και φοράει ζώνη γαλάζια.

Στην κλίμακα τούτη των επτά ορατών χρωμάτων του Ουρανίου Τόξου, το πράσινο βρίσκεται στο κέντρο του φάσματος. Αποτελείται από ανάμιξη του κίτρινου και του γαλάζιου. Το κίτρινο δραστηριοποιεί τη ζωή. Το γαλάζιο την ανασχέτει. Συνεπώς το πράσινο είναι το κέντρο ισορροπίας ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, η γέφυρα προς κάποιο υπερπέραν.

Οι Αμερικανοί που ταξίδεψαν στη Σελήνη, έφεραν μια μεγάλη πράσινη πέτρα στην οποία φαίνεται πως απέδωσαν μεγάλη σημασία. Το σεληνιακό αυτό σμαράγδι, που μερικά κομματάκια του διανεμήθηκαν σε ορισμένα μεγάλα εθνικά κέντρα επιστημονικών ερευνών, προερχόταν από τις πρώτες εξορύξεις.

Στα τέλη του 1970, το γεωλογικό εργαστήριο ερευνών ενός αγγλικού Πανεπιστημίου, έλαβε μερικά τέτοια σεληνιακά δείγματα.

Ένα από κείνα τα κομμάτια βρισκόταν μια μέρα πάνω σ' ένα τραπέζι, προκειμένου να εξεταστεί από τους ειδικούς. Αυτοι, κάποια στιγμή, εκτελούσαν κάτι άλλα πειράματα και χρησιμοποιούσαν, μετάξυ άλλων οργάνων, έναν δοκιμαστικό σωλήνα με υδράργυρο. Ένας επιστήμονας, από απροσεξία, κίνησε τη σεληνιακή πέτρα, και χωρίς να το καταλάβειτην πήγε κοντά στο σωλήνα με τον υδράργυρο. Παρατήρησε τότε ότι αμέσως ο υδράργυρος κατέβηκε. Επανέλαβε τότε πολλές φορές το ίδιο πείραμα μπροστά στους συναδέλφους του, που είχαν αναστατωθεί από τούτο το ασυνήθιστο γεγονός. Τελικά αποδέχτηκαν το φαινόμενο και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η σεληνιακή λίθος εκμηδενίζει τη βαρύτητα.

Σε λίγο, οι αρμόδιες υπηρεσίες διέδωσαν την είδηση, και πολύ θορυβήθηκαν οι διεθνείς επιστημονικοί και πολιτικοί κύκλοι. Κατάπληξη στα επιστημονικά κέντρα που κατείχαν σμαράγδινες πέτρες. Γιατί αυτές, με τις ακτινοβολίες τους, εκπέμπουν ειδικές ακτίνες. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει στη μητρόπολη της Σαρτρ.

Σμαράγδια σεληνιακά συναντούμε σε εκκλησίες της Νορβηγίας, της Σκωτίας, της Ιρλανδίας, καθώς και σε μερικούς καθεδρικούς ναούς της Νορμανδίας και άλλων περιοχών της Γαλλίας.

Είναι λίγο ή πολύ εκτονωμένα σε σύγκριση με κείνα που μεταφέρθηκαν από τους αστροναύτες. Διατηρούν όμως την ικανότητά τους να συσσωρεύουν τις κοσμικές ακτινοβολίες και να τις εκπέμπουν με κύματα υψηλής συχνότητας που υπερπηδούν όλα τα εμπόδια εξουδετερώνοντας τη βαρύτητα. Τις ακτίνες αυτές μπορούμε να τις κατευθύνουμε σε μακρινή απόσταση, επάνω σε προκαθορισμένο στόχο.

Το γαλλικό ραδιόφωνο ανάγγειλε, σε μια εκπομπή του κατά το 1971, ότι οι Ρώσοι δεν φοβούνται κανέναν εξωτερικό κίνδυνο, γιατί διαθέτουν τον τρόπο να τον εξοντώσουν από μακριά χωρίς καν να μετακινηθούν. Μήπως έχουν άραγε βρει το μυστικό των λίθων αυτών στην παρθενική τους κατάσταση, δεδομένου ότι χρησιμοποιούνται ήδη από καιρό στην κατασκευή των ακτίνων λέηζερ;

Στο πρώτο του μυθιστόρημα, ο νέγρος συγγραφέας Υάμπο Ουολέγεμ, αναφερόμενος σε έναν ήρωά του, γράφει την ακόλουθη φράση: «...Μια μέρα που ήταν καθισμένος στη σκιά ενός δέντρου όπου βρίσκεται η πράσινη πέτρα που μας κάνει να ξεχνάμε τις πίκρες μας, είδε να περνάει η αυτοκρατορική άμαξα...».

Αυτός λοιπόν ο νεφρίτης λίθος με τις πολυποίκιλες ιδιότητες, που χρησιμοποιόταν στα προσωπεία των αυτοκρατόρων των Μάγιας, και που «μας κάνει να ξεχνάμε τις πίκρες μας», αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο πολλών δοξασιών, τη γέφυρα ανάμεσα στον ορατό και τον αόρατο κόσμο, το μεγάλο μονοπάτι που οδηγεί από τον έναν στον άλλον, και μας κάνει να λησμονούμε την επίγεια ζωή, σβήνοντας ολόκληρο το παρελθόν μας. Συμβάλλει στην εξαΰλωση της ψυχής, που ζει φυλακισμένη μέσα στην ύλη, και τη μεταμορφώνει με την τεράστια ελκτική δύναμη που διαθέτει.

Αν έτσι έχουν τα πράγματα, το προσωπείο των αυτοκρατόρων των Μάγιας θα πρέπει να συνδεόταν με τα άστρα και να είχε πρακτική χρησιμότητα. Θα μας βοηθούσε μάλιστα να ερμηνεύψουμε πολλά μυστήρια.

Σήμερα η μάσκα είναι κάτι το πολύ κοινό, κάτι το αποκριάτικο. Στα προϊστορικά χρόνια όμως, ο άνθρωπος χρησιμοποιούσε το προσωπείο για να πλησιάσει έτσι τους θεούς του, και για να ενδυναμώσει μέσα του την εύνοια του Ιερού. Τώρα υπερηφανεύεται για τη δύναμή του, και πιστεύει ότι το θείο οφείλει να τον υπηρετεί.

Τα σύγχρονα καρναβάλια δεν έχουν πια την παλιά κοσμική σημασία τους. Είναι απλά και μόνο βακχικές ακολασίες. Κι ωστόσο ο άνθρωπος εξακολουθεί να καλύπτει το πρόσωπό του με μάσκες. Η ζωή, έτσι όπως την έχει διαμορφώσει γύρω του, τον υποχρεώνει να μασκοφορεί μόνιμα, για να ξεγελά τον εαυτό του, και προπαντός για να μπορεί να ξεγελά τους άλλους άσκοπα και άγονα.

Όλες αυτές οι διαπιστώσεις μας οδήγησαν σε νέες ανακαλύψεις. Σήμερα ξέρουμε ότι ανάμεσα στα χρώματα και τις μουσικές κλίμακες υπάρχουν στενοί δεσμοί. Τα επτά ορατά χρώματα του φάσματος εκπέμπουν διαφορετικές ακτινοβολίες. Το ίδιο συμβαίνει και με τις επτά νότες της κλίμακας. Το φα βρίσκεται στο κέντρο της κλίμακας, όπως και το πράσινο βρίσκεται στο κέντρο των επτά ορατών χρωμάτων του αποσυνθεμένου φωτός.

Η σύγχρονη επιστήμη μας πληροφορεί ότι το φα, με τη δύναμη των παλμών του προκαλεί την εμφάνιση του πράσινου χρώματος.

Είναι γνωστό ότι το 1681, ένας μοναχός του μοναστηριού Αρντέν, στον Όρνο ποταμό, είχε κάνει σοβαρή εργασία πάνω στην κλίμακα των ήχων, στηριζόμενος στις σχετικές έρευνες των Λάμα του Θιβέτ. Τις παρατηρήσεις του τις συγκέντρωσε σε ένα βιβλίο με τον τίτλο: «Πραγματεία για την αρμονία των χρωμάτων σε συσχετισμό με την αρμονία των ήχων». Σ' αυτό, κάνει μια εισαγωγή ως προς τις σχέσεις μεταξύ των επτά ήχων και των επτά χρωμάτων. Αλλά το βιβλίο του δεν δημοσιεύτηκε ποτέ.

Ο Λουί Σαρπαντιέ, στο βιβλίο του «Ο καθεδρικός ναός της Σαρτρ», μας γνωστοποιεί ότι οι εντοιχισμένοι εσωτερικοί κίονες του ναού έχουν διαφορετικό μήκος, ανάλογο με τη μουσική κλίμακα.

Ο Μαξ Ζιλμπέρ, που τα βιβλία του θεωρούνται παράδοξα από τους πανεπιστημιακούς κύκλους της Γαλλίας, τονίζει τις εξαιρετικές ιδιότητες του σμαραγδιού. Το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης έχει στην κατοχή του μια χειρόγραφη επιστολή του Μαξ Ζιλμπέρ, στην οποία περιέχεται η σύνθεση του λίθου αυτού: έχει για βάση του το λίθιο και το γλισίνιο, και ατομικό βάρος 0.

Τέτοιες πέτρες δεν υπάρχουν παρά μόνο στο κέντρο της γης και στην επιφάνεια της Σελήνης.

Οι δεσμοί ανάμεσα σε όλα τα στοιχεία του Κόσμου και της Γης, δεσμοί αόρατοι και άυλοι, είναι πολύ σοβαρότεροι απ' όσο η άγνοιά μας θέλει να πιστεύει. Με στοχασμό, με κατανόηση και με απροκατάληπτο πνεύμα, θα μπορούσαμε σίγουρα να βρούμε το σωστό δρόμο έρευνας. Ποτέ ωστόσο δεν είναι αργά να το πετύχουμε.

Marcel Moreau

ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΚΑΙ Τ' ΑΣΤΡΑ

ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΟΥΡΑΝΟΥ-ΓΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΜΕΓΑΛΙΘΟΙ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΩΣΤΑΣ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΥΣΗ ΤΟΜΗ 1978