Τα βάσανα της εξουσίας - William Shakespeare

ΕΡΡΙΚΟΣ

...Όλα τα φορτώνουνε στον βασιλιά! Λένε, «Η ζωή μου, η ψυχή μου,

τα χρέη μου, η δυστυχία της γυναίκας μου, τα παιδιά μου,

τα κρίματά μου: όλα πάνω στον βασιλιά!» Εγώ κι οι όμοιοί μου

πρέπει να τα φορτωνόμαστε όλα. Ω σκληρό καθήκον, αδέρφι

δίδυμο του βασιλικού μεγαλείου, κρίνεσαι από τις κουβέντες

κάθε ανόητου που νιώθει μόνο τον πόνο τον δικό του. Πόση

ψυχική αγαλλίαση που απολαμβάνουν οι κοινοί πολίτες

είναι αναγκασμένοι να στερούνται οι ηγεμόνες! Και τι παραπάνω

έχουν οι βασιλιάδες που να μην το έχουν οι κοινοί πολίτες,

εκτός από το κύρος που τους προσφέρει η θέση τους; Τι είδους

θεός είσ' εσύ που έχεις περισσότερα καθημερινά βάσανα από αυτούς

που σε λατρεύουν; Ποιο είναι τ' όφελός σου και ποιο το κέρδος σου;

Ω υψηλό αξίωμα, δείξε μου την αξία σου! Ποια είναι η αληθινή αξία

της λατρείας που σου δείχνουν; Τι άλλο είσαι βασιλιά εκτός από θέση,

αξίωμα και τύπος, και όλ' αυτά που φέρνουνε δέος και φόβο μέγα

στους ανθρώπους, ενόσω είσαι πιο δυστυχισμένος, εσύ που φοβούνται

από εκείνους που τους προκαλείς το φόβο; Μήπως δεν πίνεις

πιο συχνά το δηλητήριο της κολακείας αντί για το γλυκό πιοτό

του σεβασμού; Ω, τόλμα ν' αρρωστήσεις, μεγαλοπρεπέστατη εσύ

εξουσία και ζήτα από το αξίωμά σου να σε γιατρέψει! Νομίζεις

πως η φλόγα του πυρετού θα φύγει με τους τίτλους που φουσκώνει

η κολακεία; Υποχωρεί ποτέ ο πυρετός με γονυκλισίες και υποκλίσεις;

Μπορείς τόσο εύκολα όσο προστάζεις το γόνατο του επαίτη

να λυγίσει, να το διατάξεις να γιατρευτεί; Όχι, όνειρο υπερφίαλο,

που τόσο πανούργα παίζεις με την ανάπαυση του ηγεμόνα! Εγώ

είμαι βασιλιάς που ξέρω καλά τα κόλπα σου. Ξέρω πως ούτε

το βασιλικό χρίσμα, ούτε το σκήπτρο και η σφαίρα, το σπαθί,

η ράβδος, το αυτοκρατορικό στέμμα, η κεντημένη με χρυσάφια

και μαργαριτάρια στολή, οι πολυάριθμοι τίτλοι που συνωθούνται

μπροστά από τ' όνομα του ηγεμόνα, ο θρόνος όπου κάθεται,

η πλημμυρίδα της πομπής που φτάνει ως τις απώτατες ακτές

του κόσμου ετούτου, τίποτα απ' αυτά, μαζί με τις φαντασμαγορικές

τελετές, τίποτα απ' αυτά κι όλα μαζί αν τ' ακουμπήσεις στο κρεβάτι

του βασιλιά δεν μπορεί να του προσφέρει την αγαλλίαση του ύπνου

που απολαμβάνει ο τρισάθλιος δούλος που με κορμί χορτάτο

με ξερό ψωμί, αλλά με σκέψη ανάλαφρη, πέφτει για να ξεκουραστεί.

Για τον δούλο η νύχτα δεν είναι ποτέ φριχτή, δεν είναι γέννημα

της κόλασης, γιατί ο δούλος, απ' την ανατολή ως τη δύση, ιδρώνει

κάτω από το μάτι του Φοίβου κι όλη τη νύχτα αναπαύεται

στα Ηλύσια Πεδία. Και την αυγή σηκώνεται για να βοηθήσει

τον Υπερίωνα να ζέψει τ' άλογά του: αυτό κάνει κάθε μέρα

και κάθε χρόνο ο δούλος που εργάζεται για να επιβιώσει

ως τον τάφο του. Λοιπόν, αν εξαιρέσουμε το αξίωμα, εκείνος

ο τρισάθλιος ζει τις ημέρες του καλύτερα και είναι στην ουσία ανώτερος

από τον βασιλιά. Ο δούλος, όταν ζει σε χώρα με ειρήνη,

την απολαμβάνει και το χοντροκέφαλό του δεν μπορεί να καταλάβει

πόσα ξενύχτια περνάει ο βασιλιάς για να διατηρήσει την ειρήνη αυτή,

απ' την οποία ο άξεστος είναι αυτός που έχει το πιο μεγάλο όφελος.

William Shakespeare

ΕΡΡΙΚΟΣ Ο Ε'

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΕΡΡΙΚΟΣ ΜΠΕΛΙΕΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΕΔΡΟΣ 2006