Θα ήταν χρήσιμο να συγκρίναμε την ανθρώπινη ζωή γενικά μ' ένα μεγάλο ποταμό, που πηγάζει από διάφορες πηγές και ρέει σε δύο ξεχωριστά ρεύματα- δηλαδή, μέσα σ' αυτόν τον ποταμό, γίνεται κάποιος διαχωρισμός των νερών. Μπορούμε να συγκρίνουμε τη ζωή κάθε ανθρώπου με μία από τις σταγόνες του νερού που συνθέτουν αυτόν τον ποταμό της ζωής.
Εξαιτίας της ανάρμοστης ζωής των ανθρώπων, καθιερώθηκε για τους σκοπούς της κοινής ύπαρξης κάθε πράγματος που υπάρχει ότι, γενικά η ζωή της ανθρωπότητας πάνω στη γη θα κυλά σε δύο ρεύματα. Η Μεγάλη Φύση πρόβλεψε και βαθμιαία παγίωσε στην κοινή παρουσία της ανθρωπότητας μία αντίστοιχη ιδιότητα, έτσι ώστε, πριν από το διαχωρισμό των νερών, να είναι δυνατό σε κάθε σταγόνα στην οποία υπάρχει αυτός ο αντίστοιχος εσωτερικός υποκειμενικός «αγώνας ενάντια στο προσωπικό της αρνητικό στοιχείο», να μπορέσει να ξεπηδήσει αυτό το «κάτι», χάρη στο οποίο αποκτώνται ορισμένες ιδιότητες, που δίνουν τη δυνατότητα στο σημείο διαχωρισμού των νερών της ζωής, να μπει στο ένα ή στο άλλο ρεύμα.
Έτσι υπάρχουν δύο κατευθύνσεις στη ζωή της ανθρωπότητας: ενεργητική και παθητική. Οι νόμοι είναι ίδιοι παντού. Αυτοί οι δύο νόμοι, αυτά τα δύο ρεύματα, συνεχώς συναντώνται, άλλοτε διασχίζοντας το ένα το άλλο και άλλοτε ρέοντας παράλληλα.
Αλλά ποτέ δεν αναμειγνύονται - υποβοηθούν το ένα το άλλο, είναι απαραίτητα το ένα για το άλλο.
Πάντα έτσι ήταν κι έτσι θα παραμείνει.
Τώρα, η ζωή όλων των συνηθισμένων ανθρώπων μαζί μπορεί να θεωρηθεί σαν ένας από αυτούς τους ποταμούς στους οποίους κάθε ζωή, ανθρώπου ή άλλου ζωντανού όντος, αντιπροσωπεύεται από μια σταγόνα μέσα στον ποταμό, και ο ποταμός ο ίδιος είναι ένας κρίκος της κοσμικής αλυσίδας.
Σύμφωνα με γενικούς κοσμικούς νόμους, ο ποταμός ρέει προς μία καθορισμένη διεύθυνση. Όλες οι στροφές, όλα τα γυρίσματα, όλες αυτές οι αλλαγές, έχουν ένα συγκεκριμένο σκοπό. Κάθε σταγόνα, όσο είναι μέρος του ποταμού, παίζει ένα ρόλο προς αυτόν το σκοπό, αλλά ο νόμος του ποταμού σαν σύνολο δεν επεκτείνεται μέχρι την κάθε σταγόνα ξεχωριστά. Οι αλλαγές της θέσης, της κίνησης και της κατεύθυνσης των σταγόνων είναι τελείως τυχαίες. Τη μια στιγμή μία σταγόνα είναι εδώ- την άλλη στιγμή είναι εκεί- τώρα είναι στην επιφάνεια, τώρα πήγε στο βυθό. Τυχαία ανεβαίνει, τυχαία συγκρούεται με μια άλλη και κατεβαίνει- τώρα κινείται γρήγορα, τώρα σιγά. Το αν η ζωή της είναι εύκολη ή δύσκολη, εξαρτάται από το πού βρίσκεται. Δεν υπάρχει ξεχωριστός νόμος γι' αυτήν, ούτε προσωπική μοίρα. Μόνο όλος ο ποταμός έχει μοίρα, που είναι κοινή για όλες τις σταγόνες. Προσωπική λύπη και χαρά, ευτυχία και πόνος - μέσα σ' αυτό το ρεύμα, όλα τούτα είναι τυχαία.
Καταρχήν, η σταγόνα έχει τη δυνατότητα να ξεφύγει από το γενικό ρεύμα και να πηδήσει δίπλα, στο άλλο, το γειτονικό ρεύμα.
Αυτός, επίσης, είναι ένας νόμος της φύσης. Αλλά για το σκοπό αυτό, η σταγόνα πρέπει να ξέρει πώς να χρησιμοποιήσει τα τυχαία σοκ και την αδράνεια όλου του ποταμού, έτσι ώστε να βγει στην επιφάνεια και να είναι κοντύτερα στην όχθη, στα σημεία όπου είναι ευκολότερο να πηδήσει. Πρέπει να διαλέξει όχι μόνο τη σωστή θέση αλλά και τη σωστή στιγμή, να χρησιμοποιήσει τον άνεμο, τα ρεύματα και τις καταιγίδες. Τότε η σταγόνα έχει μια πιθανότητα να ανυψωθεί με τον αφρό και να πηδήσει δίπλα στον άλλο ποταμό.
Από τη στιγμή που θα μπει στον άλλο ποταμό, η σταγόνα βρίσκεται σε ένα διαφορετικό κόσμο, σε μία διαφορετική ζωή και επομένως βρίσκεται κάτω από διαφορετικούς νόμους. Σ' αυτόν το δεύτερο ποταμό υπάρχει ένας νόμος για την κάθε σταγόνα χωριστά, ο νόμος της εναλλασσόμενης προόδου. Τη φορά αυτή, η σταγόνα δεν έρχεται στην επιφάνεια και δεν πηγαίνει στο βυθό τυχαία, αλλά σύμφωνα με το νόμο. Καθώς έρχεται στην επιφάνεια η σταγόνα γίνεται βαθμιαία βαρύτερη και βουλιάζει - στο βυθό χάνει βάρος και ξανανεβαίνει. Το να επιπλέει στην επιφάνεια είναι καλό γι' αυτήν - το να βρίσκεται βαθιά στον πάτο είναι κακό. Εδώ πολλά εξαρτώνται από την εξάσκηση και την προσπάθεια. Σ' αυτόν το δεύτερο ποταμό υπάρχουν διαφορετικά ρεύματα και είναι αναγκαίο να μπει στο κατάλληλο ρεύμα. Η σταγόνα πρέπει να επιπλέει στην επιφάνεια όσο το δυνατό περισσότερο, για να προπαρασκευάσει τον εαυτό της, να κερδίσει την πιθανότητα να περάσει σε ένα άλλο ρεύμα, και ούτω καθεξής.
Αλλά εμείς είμαστε στον πρώτο ποταμό. Όσο καιρό βρισκόμαστε σ' αυτό το παθητικό ρεύμα, θα μας πηγαίνει όπου θέλει- όσο είμαστε παθητικοί θα σπρωχνόμαστε εδώ κι εκεί και θα βρισκόμαστε στο έλεος κάθε τυχαίου γεγονότος. Είμαστε οι σκλάβοι αυτών των τυχαίων συμβάντων.
Ταυτόχρονα, η Φύση μας έχει δώσει τη δυνατότητα να δραπετεύσουμε απ' αυτήν τη σκλαβιά. Επομένως όταν μιλάμε για ελευθερία, μιλάμε ακριβώς γι' αυτό το πέρασμα από τον ένα στον άλλο ποταμό.
Αλλά βέβαια δεν είναι τόσο απλό - δεν μπορείς να περάσεις απέναντι μόνο επειδή το επιθυμείς. Η δυνατή επιθυμία και η μακρόχρονη προπαρασκευή είναι απαραίτητες. Θα πρέπει να ξεπεράσεις την ταύτιση με όλα όσα σε προσελκύουν στον πρώτο ποταμό. Πρέπει να πεθάνεις ως προς αυτόν τον ποταμό. Όλες οι θρησκείες μιλούν γι' αυτόν το θάνατο: «Αν δεν πεθάνεις, δεν μπορείς να ξαναγεννηθείς.»
Αυτό δε σημαίνει φυσικό θάνατο. Απ' αυτόν το θάνατο δε χρειάζεται ν' αναστηθείς πάλι, γιατί αν υπάρχει ψυχή και είναι αθάνατη, μπορεί να τα καταφέρει και χωρίς το σώμα, την απώλεια του οποίου ονομάζουμε θάνατο. Και ο λόγος της ανάστασης δεν είναι για να παρουσιαστούμε μπροστά στον Κύριο το Θεό την ημέρα της κρίσεως, όπως μας λένε οι πατέρες της Εκκλησίας. Όχι, ο Χριστός και όλοι οι άλλοι, μίλησαν για το θάνατο που συμβαίνει στη ζωή, το θάνατο του τυράννου από τον οποίο απορρέει η σκλαβιά μας, αυτόν το θάνατο ο οποίος είναι αναγκαία συνθήκη για την πρώτη και κύρια απελευθέρωση του ανθρώπου. Αν στερούσαν από κάποιον τις ψευδαισθήσεις του και όλα όσα τον εμποδίζουν να δει την πραγματικότητα, αν του στερούσαν τα ενδιαφέροντά του, τις έγνοιες του, τις προσδοκίες και τις ελπίδες του - όλες οι προσπάθειές του θα κατέρρεαν, όλα θα άδειαζαν και θα έμενε κενός, ένα άδειο σώμα, ζωντανό μόνο κατά τη φυσιολογία του.
Αυτό θα ήταν ο θάνατος του «Εγώ», ο θάνατος όλων όσων το απαρτίζουν, η καταστροφή καθετί ψεύτικου που συγκεντρώθηκε από άγνοια ή απειρία. Όλα αυτά θα μείνουν μέσα του απλώς σαν υλικό, αλλά θα υπόκεινται σε επιλογή. Τότε ο άνθρωπος θα μπορεί να διαλέγει για τον εαυτό του και όχι να του επιβάλλεται αυτό που αρέσει στους άλλους. Θα έχει συνειδητή εκλογή.
Αυτό είναι δύσκολο. Όχι, δύσκολο δεν είναι η σωστή λέξη. Αλλά η λέξη «αδύνατο» είναι επίσης λάθος, γιατί, κατ' αρχή, είναι δυνατό- μόνο που είναι χίλιες φορές πιο δύσκολο από το να γίνεις πολυεκατομμυριούχος με μια τίμια δουλειά.
Ερ.: Υπάρχουν δυο ποταμοί - πώς μπορεί μια σταγόνα να πάει από τον πρώτο στο δεύτερο;
Απ.: Πρέπει να αγοράσει εισιτήριο. Είναι αναγκαίο να αντιληφθούμε ότι μπορεί να μεταπηδήσει μόνο εκείνος που έχει κάποια πραγματική δυνατότητα αλλαγής. Αυτή η δυνατότητα εξαρτάται από την επιθυμία, δυνατή επιθυμία πολύ συγκεκριμένης μορφής, που επιθυμεί με την ουσία, όχι με την προσωπικότητα. Πρέπει να καταλάβετε ότι είναι πολύ δύσκολο να είστε ειλικρινής με τον εαυτό σας, και ο άνθρωπος φοβάται πολύ να δει την αλήθεια.
Η ειλικρίνεια είναι μια λειτουργία της συνείδησης. Κάθε άνθρωπος έχει συνείδηση - είναι ιδιότητα των κοινών ανθρώπινων όντων. Αλλά λόγω του πολιτισμού, αυτή η λειτουργία έχει καλυφτεί από ένα κέλυφος και έχει πάψει να λειτουργεί, εκτός από ειδικές περιπτώσεις όπου οι συνειρμοί είναι πολύ δυνατοί. Τότε λειτουργεί για λίγο και εξαφανίζεται πάλι. Αυτές οι στιγμές οφείλονται σε δυνατά σοκ, μεγάλη λύπη ή προσβολή. Αυτές τις στιγμές η συνείδηση ενώνει την προσωπικότητα με την ουσία, που διαφορετικά είναι τελείως χωριστές.
Αυτό το θέμα με τους δυο ποταμούς αναφέρεται στην ουσία, όπως όλα τα αληθινά πράγματα. Η ουσία σας είναι μόνιμη· η προσωπικότητά σας είναι η εκπαίδευση, οι ιδέες σας, οι πεποιθήσεις σας - πράγματα που δημιουργούνται από το περιβάλλον σας- αυτά τα αποκτάτε και μπορείτε να τα χάσετε. Οι ομιλίες αυτές έχουν σκοπό να σας βοηθήσουν να αποκτήσετε κάτι πραγματικό. Αλλά τώρα δεν μπορούμε να κάνουμε την ερώτηση αυτή σοβαρά- πρώτα πρέπει να αναρωτηθούμε: «Πώς μπορώ να προετοιμαστώ για να κάνω αυτήν την ερώτηση;» Υποθέτω ότι καταλαβαίνοντας κάπως την προσωπικότητά σας, φτάσατε να μην είστε απόλυτα ικανοποιημένοι με τη ζωή σας όπως είναι, και ελπίζετε να βρείτε κάτι καλύτερο. Ελπίζετε πως θα σας πω κάτι που δεν το ξέρετε, που θα σας δείξει το πρώτο βήμα.
Προσπαθήστε να καταλάβετε ότι αυτό που συνήθως ονομάζετε «Εγώ» δεν είναι Εγώ" υπάρχουν πολλά «Εγώ» και το κάθε «Εγώ» έχει διαφορετική επιθυμία. Προσπαθήστε να το επαληθεύσετε. Επιθυμείτε να αλλάξετε, αλλά ποιο μέρος σας έχει αυτήν την επιθυμία; Πολλά από τα μέρη σας θέλουν πολλά πράγματα, αλλά μόνο ένα μέρος είναι πραγματικό. Είναι πολύ χρήσιμο να προσπαθείτε να είστε ειλικρινείς με τον εαυτό σας. Η ειλικρίνεια είναι το κλειδί με το οποίο θα ανοίξετε την πόρτα που μέσα απ' αυτή θα δείτε τα διαφορετικά μέρη σας, και θα δείτε κάτι εντελώς καινούριο. Πρέπει να συνεχίσετε την προσπάθεια να είστε ειλικρινείς. Κάθε μέρα φοράτε μια μάσκα, και λίγο-λίγο πρέπει να τη βγάλετε.
Υπάρχει όμως ένα σημαντικό πράγμα που πρέπει ν' αντιληφθείτε. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να ελευθερώσει τον εαυτό του- δεν μπορεί να παρατηρεί τον εαυτό του συνέχεια- ίσως μπορεί για πέντε λεπτά, αλλά για να γνωρίσει στ' αλήθεια τον εαυτό του πρέπει να γνωρίζει πώς περνά όλη την ημέρα του. Ο άνθρωπος έχει μόνο μία προσοχή- δεν μπορεί πάντα να δει καινούρια πράγματα, αλλά μπορεί καμιά φορά να κάνει τυχαίες ανακαλύψεις, και αυτές μπορεί να τις αναγνωρίσει ξανά. Υπάρχει το εξής παράδοξο: όταν μια φορά ανακαλύψεις κάτι στον εαυτό σου, μπορείς να το ξαναδείς. Αλλά επειδή ο άνθρωπος είναι μηχανικός, πολύ σπάνια μπορεί να δει τις αδυναμίες του. Όταν δεις κάτι καινούριο, δέχεσαι μια εικόνα απ' αυτό και μετά το βλέπεις με την ίδια εντύπωση, που μπορεί να είναι σωστή ή λαθεμένη. Αν ακούσεις για κάποιον πριν τον δεις σχηματίζεις μια εικόνα γι' αυτόν και αν αυτή έχει κάποια ομοιότητα με το πρωτότυπο, φωτογραφίζεται αυτή η εικόνα και όχι η πραγματικότητα.
Πολύ σπάνια βλέπουμε αυτό το οποίο κοιτάζουμε.
Ο άνθρωπος είναι μια προσωπικότητα γεμάτη προκαταλήψεις. Υπάρχουν δυο ειδών προκαταλήψεις: Προκαταλήψεις της ουσίας και προκαταλήψεις της προσωπικότητας. Ο άνθρωπος δε γνωρίζει τίποτα, ζει κάτω από εξουσίες, δέχεται και πιστεύει όλες τις επιρροές. Δε γνωρίζουμε τίποτα. Δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε πότε ένας άνθρωπος γνωρίζει πραγματικά το θέμα του και πότε λέει ανοησίες - τα πιστεύουμε όλα. Δεν έχουμε τίποτα δικό μας- το καθετί που βάζουμε στην τσέπη μας, δεν είναι δικό μας - και μέσα μας δεν έχουμε τίποτα.
Και στην ουσία μας δεν έχουμε σχεδόν τίποτα, γιατί απ' τον καιρό που ήμασταν μωρά δεν έχουμε απορροφήσει σχεδόν τίποτα.
Τυχαία μόνο, και καμιά φορά, κάτι μπορεί να μπει.
Στην προσωπικότητά μας ίσως έχουμε είκοσι ή τριάντα ιδέες που μαζέψαμε. Ξεχάσαμε από πού τις πήραμε, αλλά όταν βρεθεί μπροστά μας κάτι που μοιάζει με τις ιδέες αυτές, νομίζουμε πως το καταλαβαίνουμε. Είναι απλώς ένα αποτύπωμα στον εγκέφαλο. Στην πραγματικότητα είμαστε σκλάβοι και αντιπαραθέτουμε τη μια προκατάληψη στην άλλη.
Η ουσία έχει μια παρόμοια ιδιότητα αποτύπωσης. Για παράδειγμα μιλήσαμε για χρώματα, και είπαμε ότι ο καθένας έχει ένα ιδιαίτερο χρώμα που συμπαθεί. Και αυτές οι προτιμήσεις αποκτώνται μηχανικά, επίσης.
Τώρα, σχετικά με την ερώτηση. Μπορώ να τη θέσω ως εξής: Ας υποθέσουμε πως βρίσκετε ένα δάσκαλο με πραγματική γνώση, που επιθυμεί να σας βοηθήσει, και εσείς επιθυμείτε να μάθετε ακόμα κι έτσι, δεν μπορεί να σας βοηθήσει. Μπορεί να το κάνει μόνο όταν εσείς επιθυμείτε με το σωστό τρόπο. Αυτός πρέπει να είναι ο σκοπός σας, αλλά ο σκοπός αυτός είναι, επίσης, πολύ μακριά, είναι αναγκαίο να βρείτε τι θα σας φέρει σ' αυτόν, ή τουλάχιστον τι θα σας φέρει κοντύτερα σ' αυτόν. Ο σκοπός πρέπει να διαχωριστεί. Έτσι, πρέπει να έχουμε σαν σκοπό μας τη δυνατότητα να επιθυμούμε, και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο από έναν άνθρωπο που αντιλαμβάνεται τη μηδαμινότητα του. Πρέπει να επανεξετάσουμε τις αξίες μας, κι αυτό πρέπει να βασιστεί στην ανάγκη. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να κάνει αυτήν την επαναξιολόγηση μόνος του.
Μπορώ να σας συμβουλέψω, αλλά δεν μπορώ να σας βοηθήσω- ούτε το Ίδρυμα μπορεί να σας βοηθήσει. Μπορεί να σας βοηθήσει όταν είστε στο Δρόμο - μα δεν είστε ούτε εκεί.
Πρώτα πρέπει να αποφασίσετε: Είναι ο δρόμος αναγκαίος για σας ή όχι; Πώς θα αρχίσετε για να το ανακαλύψετε αυτό; Αν το έχετε πάρει στα σοβαρά, πρέπει να αλλάξετε άποψη, πρέπει να σκεφτείτε με καινούριο τρόπο, πρέπει να βρείτε τον πιθανό σκοπό σας. Αυτό δεν μπορείτε να το κάνετε μόνοι, πρέπει να φωνάξετε ένα φίλο που να μπορεί να σας βοηθήσει - ο καθένας μπορεί να βοηθήσει – αλλά ιδιαίτερα δύο φίλοι μπορούν να βοηθήσουν ο ένας τον άλλο να επαναξιολογήσουν τις αξίες τους.
Είναι πολύ δύσκολο να γίνετε ειλικρινείς αμέσως, αλλά αν προσπαθήσετε, θα βελτιωθείτε βαθμιαία. Όταν μπορέσετε να είστε ειλικρινείς, μπορώ να σας δείξω, ή να σας βοηθήσω να δείτε τα πράγματα τα οποία φοβάστε και θα βρείτε τι είναι αναγκαίο και χρήσιμο για σας. Αυτές οι αξίες πραγματικά μπορούν να αλλάξουν. Ο νους σας μπορεί ν' αλλάζει κάθε μέρα, αλλά η ουσία σας παραμένει όπως είναι. Αλλά υπάρχει ένας κίνδυνος. Ακόμα και αυτή η προετοιμασία του νου δίνει αποτελέσματα. Πότε-πότε ένας άνθρωπος μπορεί να αισθανθεί με την ουσία του κάτι που είναι πολύ κακό γι' αυτόν, ή τουλάχιστο για την ηρεμία του νου του. Ήδη έχει γευτεί κάτι και, παρόλο που ξεχνά, αυτό μπορεί να ξαναγυρίσει. Αν είναι πολύ δυνατό, οι συνειρμοί σας θα συνεχίσουν να σας το υπενθυμίζουν και αν είναι έντονο, θα είστε ο μισός εδώ και ο μισός αλλού και ποτέ δε θα αισθάνεστε άνετα. Αυτό είναι καλό μόνο αν ο άνθρωπος έχει μια πραγματική δυνατότητα αλλαγής και την ευκαιρία για αλλαγή. Οι άνθρωποι μπορεί να είναι πολύ δυστυχείς σε μια μέση κατάσταση. Είναι ένας σοβαρός κίνδυνος. Πριν αποφασίσετε να αλλάξετε το κάθισμά σας θα ήταν φρόνιμο να σκεφτείτε προσεκτικά και να κοιτάξετε καλά και τις δυο καρέκλες. Είναι ευτυχής ο άνθρωπος που κάθεται στην κανονική του καρέκλα. Χίλιες φορές ευτυχέστερος είναι ο άνθρωπος που κάθεται στην καρέκλα των αγγέλων, αλλά ο άνθρωπος που δεν έχει καρέκλα είναι ταλαίπωρος. Πρέπει ν' αποφασίσετε - αξίζει τον κόπο; Εξετάστε τις καρέκλες, επαναξιολογείστε τις αξίες σας.
Ο πρώτος σκοπός είναι να ξεχάσετε τα πάντα για οτιδήποτε άλλο, να μιλήσετε στο φίλο σας, να μελετήσετε και να εξετάσετε τις καρέκλες. Αλλά σας προειδοποιώ, όταν αρχίσετε να ψάχνετε θα βρείτε πολλά στραβά στη σημερινή σας καρέκλα. Την επόμενη φορά, αν έχετε αποφασίσει τι θέλετε να κάνετε για τη ζωή σας, μπορώ να μιλήσω διαφορετικά πάνω σ' αυτό το ζήτημα. Προσπαθήστε να δείτε τον εαυτό σας, γιατί δεν τον γνωρίζετε. Πρέπει να καταλάβετε αυτόν τον κίνδυνο- ο άνθρωπος που προσπαθεί να δει τον εαυτό του μπορεί να είναι πολύ δυστυχής, γιατί θα δει πολλά άσχημα, πολλά που θα θέλει να αλλάξει - κι αυτή η αλλαγή είναι πολύ δύσκολη. Είναι εύκολο να αρχίσετε, αλλά μόλις εγκαταλείψετε την καρέκλα σας είναι πολύ δύσκολο να βρείτε μια άλλη και αυτό μπορεί να προκαλέσει μεγάλη δυστυχία. Ο καθένας γνωρίζει τους πόνους των τύψεων. Τώρα η συνείδησή σας είναι σχετική, αλλά όταν αλλάξετε τις αξίες σας θα πρέπει να σταματήσετε να λέτε ψέματα στον εαυτό σας. Όταν έχετε δει ένα πράγμα είναι πολύ πιο εύκολο να δείτε κι ένα άλλο και είναι ακόμα πιο δύσκολο να κλείσετε τα μάτια σας. Πρέπει ή να σταματήσετε να κοιτάτε ή να θελήσετε να διακινδυνέψετε.
ΠΡΙΕΡΕ, 24 ΜΑΪΟΥ 1923
G. I. Gurdjieff
Ο ΓΚΟΥΡΤΖΙΕΦ ΜΙΛΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ
(Απόψεις από τον κόσμο του πραγματικού)
Μετάφραση: Ίδρυμα Γκουρτζίεφ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΥΡΙΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ 1985
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου