Εμείς οι αεροναύτες του πνεύματος - Friedrich Nietzsche

 

Όλα αυτά τα παράτολμα πουλιά που πετούν για μακρινούς, ολοένα πιο μακρινούς τόπους, -θα έρθει σίγουρα η στιγμή που δεν θα μπορούν να πάνε μακρύτερα, που θα κουρνιάσουν πάνω σε ένα κατάρτι ή σε κάποιο άγονο βράχο- πολύ ευτυχισμένα μάλιστα που βρήκαν αυτό το άθλιο καταφύγιο! Αλλά ποιος θα είχε το δικαίωμα να συμπεράνει ότι δεν υπάρχει μπροστά τους ένας δρόμος ελεύθερος και δίχως τέλος, και ότι έχουν πετάξει τόσο μακριά όσο μπορεί κανείς να πετάξει; Όλοι οι μεγάλοι μας δάσκαλοι και όλοι οι προάγγελοί μας στο τέλος σταμάτησαν κάπου, και δεν αποτελεί την πιο ευγενική ούτε την πιο χαριτωμένη στάση να σε σταματά κάπου η κούραση. Το ίδιο θα συμβεί σε σένα και σε μένα! Όμως τι σημασία έχει αυτό για σένα και για μένα! Άλλα πουλιά θα πετάξουν ακόμη πιο μακριά! Αυτή η δική μας σκέψη, η δική μας πίστη φτερουγίζουν εφάμιλλα μ’ εκείνα, ολοένα πιο μακριά, πιο ψηλά, τινάζονται ίσια στον αγέρα πάνω από το κεφάλι μας και από την αδυναμία της και από εκεί ψηλά στον ουρανό, βλέπουν τα μάκρη των τόπων, προβλέπουν σμήνη πολύ πιο δυνατών πουλιών από μας, που ορμούν εκεί οπού ορμούσαμε κι εμείς, και όπου τα πάντα είναι ακόμη πελάγη, πελάγη, πελάγη! - Και που θέλουμε να πάμε λοιπόν; Θέλουμε να διαβούμε τη θάλασσα; Που μας παρασύρει αυτή η ακατανίκητη επιθυμία που κυριαρχεί για μας πάνω σε κάθε άλλο πάθος; Γιατί αυτό το ταραγμένο πέταγμα σ’ αυτή την κατεύθυνση προς το σημείο όπου έδυσαν κι έσβησαν ως τώρα όλοι οι ήλιοι; Άραγε, θα μας πει κανείς κάποτε ότι, κι εμείς καθώς κατευθυνόμαστε στα δυτικά, ελπίζαμε να φτάσουμε σε μια Ινδία, -αλλά ότι το πεπρωμένο μας ήταν να εξοκείλουμε στο άπειρο; Ή μήπως αδέλφια μου; Ή μήπως;…

Friedrich Nietzsche
ΑΥΓΗ
(Σκέψεις για τις ηθικές προλήψεις)
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΕΛΕΝΗ ΚΑΛΚΑΝΗ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΑΜΙΑΝΟΣ 1999

Η Μικρή Ιστορία ενός Ραβδιού – ΙΟΥΛΙΑ ΠΙΤΣΟΥΛΗ

 

Ο τρόπος που αγαπάμε δείχνει το επίπεδο εξέλιξής μας 

Η συνειδησιακή κατάσταση της Ψυχής διαφαίνεται από τον τρόπο που αγαπάει. Σταδιακά αναβαθμίζεται ανελισσόμενη από το πρώτο επίπεδο στο έβδομο. Όσο εξελίσσεται, τόσο ανοίγει η καρδιά της και περνά από το ατομικό στο συμπαντικό.

Μερικές φορές ο νους μας έχει ανάγκη έναν διαφορετικό τρόπο για να προσεγγίσει τα βαθύτερα νοήματα. Όσο πιο απλός είναι αυτός ο τρόπος τόσο περισσότερα αποκαλύπτει. Όπως τα παραμύθια. Ή όπως αυτή η Μικρή Ιστορία ενός Ραβδιού που ακολουθεί.

Ήταν κάποτε, στην αρχή του χρόνου, ένας οδοιπόρος που ξεκίνησε για ένα μακρύ ταξίδι. Ήταν μόνος και φοβισμένος. Ένιωθε αποκομμένος και διαχωρισμένος από τα πάντα κι έτσι ένιωθε ευάλωτος και σε συνεχή κατάσταση κινδύνου. Για να προστατευτεί, έκοψε ένα κλαδί και το έκανε ραβδί για να στηρίζεται και για να απωθεί τα άγρια ζώα ή να χτυπήσει ό,τι θα τον απειλούσε. Και έτσι ένιωσε ασφάλεια.
Καθώς περπατούσε μόνος του, δίχως συντροφιά, χτυπούσε το ραβδί του στο έδαφος και άκουγε το ρυθμό. Διαπίστωσε με ικανοποίηση ότι ήταν ένα είδος μουσικής και άρχισε να δοκιμάζει και άλλους ρυθμούς, να φτιάχνει κι άλλες “μουσικές”, νιώθοντας απόλαυση.
Όταν κάποτε συνάντησε άλλους, κράτησε το ραβδί του ως σύμβολο εξουσίας και το έκανε σκήπτρο ή ιερατική ράβδο και τους εξουσίασε. Καμιά φορά το χρησιμοποιούσε για να τους δείχνει το δρόμο και γινόταν οδηγός τους για λίγο, αλλά δεν δίσταζε να το στρέφει εναντίον τους και να τους χτυπά μ’ αυτό αν δεν υποτάσσονταν. Και έτσι επιβεβαίωνε την κυριαρχία του.
Ο καιρός περνούσε και ο οδοιπόρος συνέχιζε, αλλά τώρα μια άλλη ωριμότητα άρχιζε να γεννιέται μέσα του. Συνειδητοποιώντας τις υπηρεσίες που του πρόσφερε αυτό το κλαδί, άρχισε να το προσέχει και να το περιποιείται. Άρχισε και αυτός να κάνει κάτι για το κλαδί του. Στο κάτω κάτω ήταν το μόνο δικό του πράγμα. Βαδίζοντας όλο και πιο βαθιά στο μονοπάτι της ζωής, άρχισε να βλέπει καλύτερα. Και είδε και άλλους ανθρώπους με τα δικά τους κλαδιά-ραβδιά. Μερικοί όμως ήταν απρόσεχτοι και παραλίγο να τα χάσουν, περνώντας τον ορμητικό ποταμό. Ένιωσε τότε μέσα του αυθόρμητη την ανάγκη να τους βοηθήσει. Και έσωσε από το αγριεμένο ποτάμι όχι μόνο το δικό του, αλλά και τα κλαδιά των άλλων.
Συνέχισε την πορεία του. Και το μονοπάτι γινόταν όλο και πιο φωτεινό και εκείνος έβλεπε καλύτερα τώρα που βάδιζε. Αλλά δεν έβλεπε πια με τον ίδιο τρόπο όπως πριν. Τώρα η όρασή του λεγόταν βαθύτερη κατανόηση και έτσι ξύπνησε ένα πρωί επειδή κάτι Θείο μέσα του αναγνώρισε κάτι Θείο μέσα στο κλαδί. Ανακάλυψε την εσωτερική τους συγγένεια. Αυτή που βρισκόταν πέρα από τις διαφορετικές τους μορφές. Εκείνο το πρωί η πορεία του ολοκληρώθηκε. Ο οδοιπόρος και το κλαδί χάθηκαν. Βυθίστηκαν στην αιωνιότητα της αγάπης, επιστρέφοντας στην αρχή τους. Εκεί όπου αυτός, το σύμπαν και το κλαδί έγιναν και πάλι ένα στο Μεγάλο Δέντρο του Θεού.

ΙΟΥΛΙΑ ΠΙΤΣΟΥΛΗ
ΕΡΩΣ ΚΑΙ ΨΥΧΗ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΣΟΠΤΡΟΝ 2002

Ο μάγος και τα πρόβατα - PETER USPENSKY

Υπάρχει ένας ανατολίτικος μύθος για έναν πάμπλουτο μάγο που είχε πολλά πρόβατα. Ο μάγος αυτός όμως ήταν και πολύ τσιγκούνης. Δεν ήθελε να πάρει βοσκούς, ούτε να στήσει φράχτη γύρω από το λιβάδι όπου έβοσκαν τα πρόβατα του. Έτσι, τα πρόβατα συχνά έμπαιναν στο δάσος και πήγαιναν από ‘δω κι από ‘κει, έπεφταν σε χαράδρες κ.λπ. και, πάνω απ’ όλα, έφευγαν γιατί ήξεραν ότι ο μάγος ήθελε το κρέας και την προβιά τους και αυτό δεν τους άρεσε.

Τελικά ο μάγος βρήκε το φάρμακο. Υπνώτισε τα πρόβατά του και τους υπέβαλε, πρώτα απ’ όλα, την ιδέα ότι ήταν αθάνατα, ότι δεν πάθαιναν κακό όταν τα έγδερναν, ότι δήθεν αυτά, αντίθετα, ήταν καλό γι’ αυτά και μάλιστα ευχάριστο. Ύστερα, τους υπέβαλε την ιδέα ότι ο μάγος ήταν καλό αφεντικό που αγαπούσε το κοπάδι του τόσο πολύ ώστε ήταν έτοιμος να κάνει τα πάντα στον κόσμο για χάρη τους. Και έπειτα, τους υπέβαλε την ιδέα ότι αν τους συνέβαινε κάτι τέλος πάντων, αυτό δεν θα συνέβαινε εκείνη τη στιγμή, οπωσδήποτε όχι εκείνη τη μέρα και, γι’ αυτό, δεν ήταν ανάγκη να το σκέφτονται. Επίσης τους υπέβαλε την ιδέα ότι ήταν λιοντάρια, σε άλλα ότι ήταν αετοί, σε άλλα ότι ήταν άνθρωποι και σε άλλα ότι ήταν μάγοι.

Και μετά από αυτό, τελείωσαν όλες οι έγνοιες και οι στενοχώριες του με τα πρόβατα. Ποτέ δεν ξανάφευγαν πια, αλλά περίμεναν ήσυχα την ώρα που ο μάγος θα τους ζητούσε το κρέας και το τομάρι τους.

Ο μύθος αυτός είναι μια πολύ καλή ερμηνεία της κατάστασης του ανθρώπου.

PETER USPENSKY
ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΘΑΥΜΑΣΤΟΥ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΥΡΙΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ 1989

ΠΩΣ ΕΠΙΤΥΤΧΑΝΕΤΑΙ Η ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΛΑΖΟΝΕΙΑΣ – Hubert Benoit

 

Επανερχόμαστε τώρα στο σημαντικό ζήτημα του πώς να περάσει κανείς από τη διανοητική ή θεωρητική αντίληψη στην πρακτική Γνώση, που έχει αληθινό αντίκρισμα στη ζωή. Έχουμε ήδη μιλήσει γι' αυτό στο τρίτο μέρος του βιβλίου, τώρα όμως είναι απαραίτητο να τονίσουμε ορισμένα σημεία.
Έχουμε τονίσει ότι η Τέλεια Ταπεινότητα είναι το κλειδί για την Πραγμάτωση. Το πρώτο πράγμα, λοιπόν, που πρέπει να κάνει ένας συνηθισμένος άνθρωπος που έχει κατανοήσει τη σημασία της προηγούμενης δήλωσης είναι να προσπαθήσει να καλλιεργήσει την Ταπεινότητα. Αλλά δεν είναι δυνατόν να υιοθετήσει κανείς την αληθινή Ταπεινότητα, από τη στιγμή που η φιλαυτία εξακολουθεί να υφίσταται με σταθερότητα μέσα μας. Έτσι, η Τέλεια Ταπεινότητα γίνεται ένα υποθετικό ζήτημα. Όσο η Πραγμάτωση δεν έχει λάβει χώρα, οι άνθρωποι, από την πολύ τρυφερή ηλικία (με την εμφάνιση της διανοητικής λειτουργίας), ταυτίζουμε την ύπαρξή μας με το Εγώ. Είναι αδύνατον να αντιληφτούμε τον Εαυτό, ακόμη κι αν κάποιος τον εξηγούσε σε ένα παιδί. Μόνο στην εφηβεία θα μπορούσε να καταλάβει ένας άνθρωπος κάπως θεωρητικά την έννοια του Εαυτού, μέσα από ένα βιβλίο ή αν του την εξηγούσε ένας Δάσκαλος. Το Εγώ είναι πάντα και σταθερά παρόν, και γίνεται ενεργό από τη στιγμή που η διανοητική λειτουργία αφυπνίζεται στο παιδί, κατά την περίοδο που μαθαίνει να μιλάει. Έτσι, πριν από την Πραγμάτωση (αν και εφόσον συμβεί σε έναν άνθρωπο) ουδέποτε βιώνουμε μια στιγμή αληθινής ταπεινότητας. Πώς, λοιπόν, θα μπορούσαμε να καλλιεργήσουμε την Ταπεινότητα μέσα μας, αν δεν υπάρχει ούτε ένα κόκκος από αυτήν;
Είναι πιθανόν οι απόψεις μου αυτές να σας έχουν προκαλέσουν έκπληξη ή και ενόχληση. Ίσως να έχετε στο νου σας πολλά γνωστά σας άτομα που δείχνουν να μην έχουν καθόλου φιλαυτία, εγωισμό. Για παράδειγμα, ένας ευγενικός, «πολιτισμένος» άνθρωπος, με καλή ανατροφή, δεν επιτρέπεται να δείχνει τη φιλαυτία του. Αλλά το ότι δεν εκδηλώνει την αλαζονεία του δεν συνεπάγεται κι ότι είναι ταπεινός. Όταν ήμουν πολύ μικρός θυμάμαι που κάποιος από τους γονείς μου με κρατούσε αγκαλιά' σταμάτησε μπροστά σε μια φάρμα κι άρχισε να φλυαρεί με μια ξεδοντιασμένη γριά αγρότισσα. Ξαφνικά είπα: «Δεν έχει κανένα δόντι!» και η δύστυχη γερόντισσα απάντησε: «Πόσο κακά είναι τα παιδιά!» Δεν είχα ακόμη αποκτήσει καλούς τρόπους, δεν είχα «εκπολιτιστεί».
Αν αποκαλύπταμε τι πραγματικά σκεφτόμαστε ο ένας για τον άλλον, η κοινωνική ζωή θα ήταν αδύνατη. Η διακριτικότητα που υπάρχει στις σχέσεις μας βοηθάει να συνυπάρχουμε κάπως ειρηνικά, όμως δεν έχει καμία σχέση με την ταπεινότητα. Πολύ περισσότερο, δείχνει ότι ο ένας προστατεύει τη φιλαυτία του άλλου, αποφεύγοντας έτσι να εξοργίζουμε τους συνανθρώπους μας, προκειμένου να μην τους κάνουμε εχθρούς μας. Οι φιλικές προθέσεις μας απέναντι σε κάποιον δεν μας εμποδίζουν, βέβαια, να σκεφτόμαστε τελείως αντίθετα γι' αυτόν! Πόσο Ψέμα ... Και είναι ασφαλώς ο εγωισμός του «πολιτισμένου» ανθρώπου που υπαγορεύει μια τέτοια στάση και όχι η αληθινή ταπεινότητα.
Σε γενικές γραμμές, η φιλαυτία -η πρωταρχική έγνοια για τον εαυτό μας- εμφυτεύεται τόσο βαθιά και τόσο στέρεα στην Ψυχή μας από το ξεκίνημα της ζωής που, εκ των πραγμάτων, αποκλείεται η καθαρή Ταπεινότητα όσο δεν λαμβάνει χώρα ο πνευματικός θάνατος του Εγώ. Μόνον η Πραγμάτωση φέρνει την καθαρή Ταπεινότητα.
Δεν μπορούμε να ενδυναμώσουμε βαθμιαία μια αληθινή Ταπεινότητα που δεν έχουμε. Πρέπει να κατευθύνουμε την προσοχή μας στη φιλαυτία μας, με σκοπό να την αποκαλύψουμε, να την αναγνωρίσουμε, έχοντας τη βεβαιότητα ότι η φιλαυτία είναι η πηγή του πόνου στη ζωή μας -πόνος που εναλλάσσεται με επισφαλείς στιγμές ευτυχίας που γεννά ο εγωισμός μας.
Η Τέλεια Ταπεινότητα, η μόνη αληθινή μορφή ταπεινότητας, μπορεί να καταλάβει τον άνθρωπο απότομα (Πραγμάτωση). Ωστόσο, δεν αποκλείεται η εσωτερική αυτή ανατροπή να είναι αποτέλεσμα μιας ατελούς ταπεινότητας.
Όποιος αντιλαμβάνεται, κατ' επανάληψη και σε βάθος, ότι η Ταπεινότητα είναι ο μοναδικός επιθυμητός σκοπός, ότι η φιλαυτία και οι εκδηλώσεις της είναι ανόητες, χυδαίες κι ότι μας απομακρύνουν από την Απόλυτη Ευτυχία, απεχθάνεται να χρονοτριβεί με πράγματα και καταστάσεις που τον κολακεύουν. Η σωστή στάση συνίσταται ακριβώς στο να αγαπά κανείς την Ταπεινότητα, επειδή είναι η μόνη που μας οδηγεί στην ευτυχία, και να αποστρέφεται την αλαζονεία εξαιτίας των τελείως αντίθετων συνεπειών της.
Σιγά-σιγά, η θεωρητική αυτή αντίληψη μεταμορφώνεται σε βιωματική Γνώση, όταν στη διάρκεια της ζωής μας γινόμαστε πιο προσεκτικοί στις -εξωτερικές ή απλώς εσωτερικές- εκδηλώσεις της αλαζονείας μας, απορρίπτοντάς τες ως δυσάρεστες και βλαβερές.
Είναι αδύνατον να παρατηρήσει κανείς την εμφάνιση μιας ατελούς ταπεινότητας μέσα του, διότι η ταπεινότητα δεν έχει παρατηρήσιμες εκδηλώσεις. Ωστόσο, είναι δυνατόν να παρατηρήσουμε ότι σε περιπτώσεις που νιώθουμε συνήθως κολακευμένοι, αρχίζουμε σιγά-σιγά να νιώθουμε ότι κολακευόμαστε όλο και λιγότερο και ότι νιώθουμε λιγότερο ικανοποιημένοι τη στιγμή εκείνη σε σχέση με παλιά. Δεν θα συνιστούσα όμως την παρατήρηση αυτή, διότι υπάρχει ο κίνδυνος να ενεργοποιηθεί μέσα μας η αλαζονεία της «επίτευξης της ταπεινότητας». Η «αλαζονεία της ταπεινότητας» μου θυμίζει μια διασκεδαστική ιστορία με έναν αρχιεπίσκοπο που έλεγε: «Οσον αφορά την ταπεινότητα, δεν πιστεύω κανέναν». Ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της «αλαζονείας της ταπεινότητας».
Συνοψίζοντας, θα έλεγα ότι όλη η εργασία της παρατήρησης του εαυτού πρέπει να αφορά την παρατήρηση και κατανόηση των ποικίλων μορφών αλαζονείας και των εκδηλώσεών τους στις καθημερινές μας σχέσεις, όπως είναι η φιλαυτία, η ματαιοδοξία, η υποκρισία, η καχυποψία, η ευθιξία, η κομπορρημοσύνη κτλ.
Για ποιο λόγο η πραγματική Γνώση μάς κάνει ικανούς να παρατηρούμε τη φυσική μας αλαζονεία κι όχι μια έστω ατελή ταπεινότητα; Διότι -αλίμονο!- η αλαζονεία είναι ο «φυσιολογικός» κανόνας που ισχύει κατά τις βεβιασμένες κινήσεις του Εγώ να μιμηθεί την Πραγμάτωση. Όταν λέω «φυσιολογικός», εννοώ «συνηθισμένος», αφού οι περισσότεροι άνθρωποι υφίστανται τις συνέπειες του «προπατορικού λάθους». Επειδή πρακτικά η αλαζονεία αποτελεί το γενικό κανόνα, είμαστε απόλυτα σε θέση να αναγνωρίσουμε τις εκδηλώσεις της ακριβώς γιατί είμαστε εξοικειωμένοι με αυτές. Η Ταπεινότητα δεν είναι τίποτε άλλο από ένα στιγμιαίο ρήγμα σε μια συνηθισμένη στάση φιλαυτίας ή μια γενική αποδυνάμωση της στάσης εκείνης, κατά την οποία αντιλαμβανόμαστε πως η φιλαυτία παραμένει ισχυρή και τίποτε δεν δείχνει ότι συρρικνώνεται. Στην ουσία, θα μπορούσαμε να ορίσουμε την Ταπεινότητα ως «αποδυνάμωση της συνηθισμένης φιλαυτίας» ή ως «την εξαφάνισή της στον απελευθερωμένο άνθρωπο».
Υπάρχει κι ένας άλλος θαυμάσιος τρόπος να καταφέρουμε χτυπήματα στην αλαζονεία: οι ταπεινώσεις. Για να χρησιμοποιήσουμε μια ταπείνωση, πρέπει να προσπαθήσουμε να την αποδεχτούμε, ταυτόχρονα αναγνωρίζοντας ελεύθερα ότι η περίσταση ή το πρόσωπο που μας έκανε να αισθανθούμε ταπεινωμένοι είχε πράγματι πολύ μεγάλη αξία. Από την άλλη μεριά, πρέπει να προσπαθούμε να μην αναμασούμε τον πόνο και την αιτία που μας τον προκάλεσε, κι αυτό μπορούμε να το πετύχουμε με το να συγκεντρώνουμε την προσοχή μας σε κάτι άλλο, χωρίς να ξεχνούμε ότι πήραμε μια πολύ σημαντική κι ωφέλιμη πληροφορία.
Συνήθως, βέβαια, δεν αντιμετωπίζουμε έτσι την ταπείνωση ούτε και φροντίζουμε να διατηρούμε την πολύτιμη ανάμνησή της. Συχνά, ένιωθα την παρόρμηση να πω σε κάποιον από τους ασθενείς μου: «Με λίγα λόγια, θύμωσες ... ». Για να πάρω την απάντηση: «Θύμωσα; Καθόλου ... Απλώς ένιωσα τέτοιο πόνο ... ». Η απάντηση αυτή είναι πολύ συνηθισμένη γι' αυτό και πάντα σταματάω εκεί. Ο άνθρωπος που επιθυμεί την εξάλειψη της αλαζονείας του αντιλαμβάνεται μερικές φορές ότι θυμώνει με ένα συγκεκριμένο είδος συμπεριφοράς κάποιου ή με εκείνη ή την άλλη περίσταση' τη στιγμή εκείνη που το αντιλαμβάνεται έχει την ευκαιρία να αποδεχτεί αυτό που συμβαίνει, κάτι που απαιτεί βέβαια μεγάλη υπομονή.
Η Τέλεια Ταπεινότητα είναι ένα από τα χαρακτηριστικά του ολοκληρωμένου ανθρώπου. Στην πραγματικότητα, το Εγώ του είναι πνευματικά νεκρό κι ο ίδιος δέχεται με αδιαφορία ό,τι άλλοτε πλήγωνε το Εγώ του.
Θα ήθελα να συμπληρώσω κάτι ακόμη στην παρατήρησή μου σχετικά με την αποδυνάμωση της αλαζονείας. Θα μπορούσε κάποιος να πιστέψει ότι όσο αποδυναμώνεται η αλαζονεία τόσο ενδυναμώνεται η Ταπεινότητα. Αυτό όμως δεν είναι ακριβές. Θα προσπαθήσω να αποσαφηνίσω την άποψή μου με ένα σχήμα.
Έχουμε δει ότι η Τέλεια Ταπεινότητα συνεπάγεται ότι δεν υπάρχει καθόλου αλαζονεία (βλ. το χαμηλότερο σημείο του Σχήματος 1). Πάνω από το σημείο αυτό τραβώ μια κάθετη γραμμή που αναπαριστά την ολοκληρωτική αποδυνάμωση της αλαζονείας. Η γραμμή κατεβαίνει προς το μηδέν, μια μικρή όμως παύση αναπαριστά αυτό που το Τσ'αν ονομάζει άβυσσο και τοποθετείται ανάμεσα στο φαινομενικό και στο Νοητό Θεϊκό. Έχω ήδη μιλήσει λίγο γι' αυτό καθώς και για το ακαριαίο άλμα που κάνει ο αφυπνισμένος Εαυτός σε όποιον άνθρωπο φτάνει σ' αυτό το στάδιο. Στην πραγματικότητα, όλα όσα μπορούμε να κάνουμε για να αποδυναμώσουμε την αλαζονεία μας ανήκουν στον κόσμο των φαινομένων. Συνεπώς, δεν επηρεάζουν το γεφύρωμα της αβύσσου και την πρόσβαση στο χώρο του Νοητού Θεϊκού. Δεν μπορούμε να κατακτήσουμε την Πραγματωση, μπορούμε μόνο να είμαστε κοντά στην τέλεια ταπεινότητα, ανοιχτοί στην αφύπνιση του Εαυτού.
Από όσα προηγήθηκαν, μπορούμε να αντιληφτούμε τι είναι ο λεγόμενος Αρνητικός Δρόμος. Στην πραγματικότητα, αν είχαμε συνείδηση ποιος είναι ο βαθμός ταπεινότητας που διαθέτουμε στο περιθώριο της φιλαυτίας η οποία δρα διαρκώς μέσα μας, θα μπορούσαμε στη στιγμή να προσπαθήσουμε να αυξήσουμε την ατελή ταπεινότητα. Αυτός θα ήταν ο Θετικός Δρόμος. Όπως όμως έχουμε δει, δεν είμαστε σε θέση να αντιληφτούμε το βαθμό της ταπεινότητάς μας. Μπορούμε μόνο να την ενδυναμώσουμε σταδιακά διαβρώνοντας λίγο-λίγο και καταστρέφοντας την αλαζονεία μας.
Ας δούμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Ας φανταστούμε ένα σύμπλεγμα κτιρίων (που συμβολίζουν την αλαζονεία) πάνω σε ένα κομμάτι γης (που συμβολίζει την ταπεινότητα), και ας υποθέσουμε ότι για κάποιο λόγο θέλω να χαρώ αυτή την έκταση γης. Δεν μπορώ, όμως, να κάνω τίποτε για να ικανοποιήσω την επιθυμία μου, διότι αυτό το κομμάτι γης είναι γεμάτο οικοδομές. Επομένως, καταβάλλοντας μεγάλη προσπάθεια, θα πρέπει να καταστρέψω αυτές τις ενοχλητικές κατασκευές. Θα πρέπει να κατεδαφίσω τα κτίρια και να μετακινήσω τα μπάζα, για να μη μείνει τίποτε. Μέχρι η γη μου να γίνει επίπεδη και καθαρή, δεν μπορώ να χρησιμοποιήσω έστω και το παραμικρό κομμάτι της. Επομένως, επειδή η καταστροφή είναι κάτι κακό, ο δρόμος που έχω να ακολουθήσω πρέπει να ονομαστεί «Αρνητικός Δρόμος».
Κλείνοντας το κεφάλαιο θα έλεγα: «Καταστρέψτε προοδευτικά την αλαζονεία σας». Όσο για την ταπεινότητα που είναι ο αληθινός σας σκοπός, μην ασχολείστε μαζί της, αφήστε την να αναπτυχθεί χωρίς να επιδιώκετε να ξέρετε πώς προχωράει αυτή η ανάπτυξη …

____________________________ 
Σχήμα 1. Ο Αρνητικός Δρόμος της Ταπεινότητας. Η κάθετη γραμμή καθώς κατεβαίνει αναπαριστά την ελάττωση της αλαζονείας. Τελικά, όταν η τέλεια ταπεινότητα συμβαίνει, υπάρχει ακόμη η άβυσσος που χωρίζει τον κόσμο των φαινομένων από τον θεϊκό. Ωστόσο, ο άνθρωπος που έχει φτάσει σε αυτό το στάδιο είναι τώρα ανοιχτός στην Πραγμάτωση του Εαυτού.

Hubert Benoit

Η ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΩΣΗ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΔΩΡΑ ΓΙΑΝΝΙΟΥ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΡΧΕΤΥΠΟ 2002