Σκούδο: η ευρωπαϊκή ονομασία της σκυτάλης – Παύλος Σπ. Κυράγγελος

Η σκουτέλλα, λέξη που χρησιμοποιείται στα Ιόνια νησιά, για να δηλώση την κούπα, που πίνουμε (γάλα, ζωμό κλπ.) αποδίδει το λατινικό θηλυκό ουσιαστικό scutella (= 1: μικρός δίσκος & 2: πινακίδιον), που είναι σμικρυντικός τύπος του (επίσης λατινικού θηλυκού) ουσιαστικού scutra (= 1: δίσκος & 2: πινάκιον). Ο σμικρυντικός τύπος scutulum (= μικρή ασπίδα) για το (ουδέτερο λατινικό) ουσιαστικό scutum (= θυρεός, δηλ. επιμήκης ποδήρης ασπίδα) οδηγεί στον αρχικό αρχαιοελληνικό τύπο σκύτος = δέρμα (βλ. άλλωστε την ομηρική αναφορά για την ασπίδα του Αίαντος) φτιαγμένη από επτά επάλληλα δέρματα βοδιών), απ' όπου προέρχονται οι λατινικές λέξεις scutica (= ιμάς μάστιγος), scutale (= ιμάς σφενδόνης) και scutula, που σημαίνει:

1)πινακίδιον, πατάνιον (πρβλ. scutra & scutella, ένθ' αν)

2)μυστικό γράμμα Λακεδαιμονίων

3)φάλαγξ

4)κύλινδρος (πρβλ. εβρ. βιβλία προς ανωτέρω 2)

5)ρόμβος ή πλαίσιον, πλινθίον (βλ. εισ. Β. η')

Βεβαίως όλες αυτές οι λατινικές, δηλ. δωρικές λέξεις προέρχονται από την αρχαία λέξη σκύταλις, που είναι υποκοριστικό της λέξεως σκυτάλη, που σημαίνει:

1)ρόπαλο, ράβδον, κορύνη, ματσούκα (Διόδ.Σικ.3,8), και ειδικά στη φράση «σκυτάλη αγριέλαιος» το ρόπαλο του Ηρακλέους.

2)κάθε μια από τις ράβδους που υποβαστάζουν ένα φορείο (Έξοδ. Λ',4 στην Παλαιά Διαθήκη).

3)κανόνας που μ'αυτόν έκοβαν τον εντός μέτρου σίτον (Πολύδ. 4,70).

4)ξύλινη πινακίδα, αβάκιον (Διόδ. Σικ. 13,106).

5)βλαστός ή παραφυάδα (Γεωπ.9,ΙΙ,4).

6)ράβδος ή ταινία μεταλλική (Ηλιόδ. Αιθ. 9,15).

7)κύλινδρος για τη μετακίνηση μεγάλων βαρών (Αριστλ. Μηχ. 852Α, 16).

8)οι φάλαγγες των δακτύλων (τα οστά, Παύλ. Αιγ. 6,43).

9)ξύλινη ράβδος, που χρησιμοποιούσαν οι Λακεδαιμόνιοι σαν όργανο μυστικής αλληλογραφίας των εφόρωνπρος τον εν εκστρατεία βασιλέα, άρα και η περιτυλισσόμενη στην ξύλινη αυτή ράβδο ταινία (που περιείχε το πεμπόμενο γράμμα, βλ. Θουκ. Ι,131) άρα και γενικώς κάποιο μήνυμα (Πινδ. Ο,6,91).

10)μαστίγιο (καμουτσί), (Μοιρ. 346Ρ).

11)λαβίδα ή μοχλός μηχανής (Ορειβ. 49,3,3).

12)αναφορέας για τη μετάδοση κινήσεως σε τροχό (Ήρων, Βελόπ. 86,12)

13)είδος όφεος (Νικ.Θηρ.384) άρα και γένος ερπετών της τάξεως των οφιδίων στη νεώτερη ορολογία.

14)είδος ιχθύος (Οππ. Αλ. 1, 184).

Με βάση τις ανωτέρω έννοιες της λέξεως σκυτάλη παρήχθησαν περαιτέρω έννοιες από τον υποκοριστικό τύπο «σκυτάλιον», που σημαίνει:

1)μικρή ράβδος (Αριστοφ. Όρν. 1283).

2)μοχλός, με τον οποίο κινείται το βαρούλκο (Ήρων Πνευμ. 1,43).

3)μικρός σωλήνας, αυλός (Πολύδ.4,82).

4)δόντι από οδοντωτό τροχό (Ήρων Διόπτρ.34), πρβλ. και οδοντωτή περιφέρεια κάθε στρογγυλού νομίσματος.

5)το φυτό, που λέγεται κοτυληδών (Διόσκ. 4,91).

Περαιτέρω έννοιες παράγονται από την λέξη «σκυταλίς», θηλυκό υποκοριστικό της αρχικής λέξεως σκυτάλη, που σημαίνει:

1)ραβδί, μικρό ρόπαλο (Ηρ. 4,60).

2)μοχλός, που χρησιμοποιούσαν οι αλιείς (ψαράδες) για να σύρουν το δίχτυ τους στην ξηρά (Αιλ.ΦΙ,12,43).

3)ρόπαλο, που χρησίμευε σαν όπλο (Διόδ. Σικ. 8,27).

4)ξύλινη ράβδος, που υποβάσταζε το φορείο (Ιώσ. ΑΙ,3,6,3).

5)μεταλική ράβδος ή ταινία.

6)μηχανή, με την οποία ρίχνανε πυρ (Βλ. Σουίδ.), άρα στη σύγχρονη ναυτική ορολογία, και πυροτέχνημα που το πετάνε ψηλά με σωλήνα.

7)οι φάλαγγες των δακτύλων (τα κόκκαλα βλ. Ιώσ. ΑΙ,3,7,6 και Γαλ. 2,250).

8)βλαστός, δηλ. παραφυάδα δένδρου (Γεωπ. 4,3,11) και ειδκώτερα μικρό κλαδί ιτιάς εύκαμπτο (Στράβ. 17,1,50) άρα και όργανογια τη μάλαξη των μυών του σώματος.

9)είδος κάμπιας (ΕΜ720,45).

10)είδος μικρού κάβουρα (Ησ).

Το ότι η λέξις «σκύτη» (Ησ.) σημαίνει κεφαλή και σκυφείον στην Ιατρική ορολογία σήμαινε το κρανίον (Παυλ. Αιγ. 3,22,5) σε συσχέτιση με τη σικελική λέξη σκύτα (Ησ.) που σήμαινε τον τράχηλο, μας δίνει μαι ακόμη ένδειξη της ιστορικής καταγωγής της όψεως «κορώνα» των νομισμάτων, που φέρνουνε την εστεμμένη κεφαλή του μονάρχη μαζί με τον αυχένα.

Το ότι η λέξις scutica (= ιμάντας μαστιγίου) υπονοεί την δυνατότητα μαστιγώσεως, ιδίως για τελετουργικούς σκοπούς (πρβλ. εορτήν Ορθίας Αρτέμιδος στους Λακεδαιμονίους προς Εισ. Β.Η.) δείχνει τη λογική της ισπανικής λέξεως escudero = υπηρέτης, εφ' όσον ο υπηρέτης = παις στα αρχαιοελληνικά λεγόταν έτσι επειδή παιδευόταν.

Το παίδεμα σε σχέση με το ρήμα escudriniar = εξετάζω προσεκτικά, δείχνει μαι πρώτη υποψία για τη λογική της Ιεράς Εξετάσεως (= Inquisitio), που άνθισε στην Ισπανία. Το (ισπανικό θηλυκό) ουσιαστικό escudilla (= 1: βαθύ πιάτο & 2: κύπελλο) είναι σαφές πως προέρχεται απ' την ανωτέρω αναλυθείσα λατινική λέξη scutella (= μικρός δίσκος, πινακίδιον), ενώ το αρσενικό ουσιαστικό escudo, που σημαίνει την ασπίδα, την άμυνα, την προστασία, μας οδηγεί κατ'ευθείαν στην ανακάλυψη του σκούδου, που ήταν στην Ισπανία απ' το 1537 ή χρυσή νομισματική μονάδα. Στην Αμερική το δολλάριο παρουσίασε ισοτιμία με το σκούδο κάτω απ' την αναλογία 14$00=14 σκούδα.

Μπορούμε κατά συνέπειαν των ανωτέρω να σκεφθούμε ότι το σύμβολο του δολλαρίου ($) είναι στην ουσία ένα κρυπτογραφικό μονόγραμμα των δύο πρώτων γραμμάτων (Sc) του ισπανικού σκούδου, εξής

Το δίστηλον ή κολωνάτον, ένα επίσης (αργυρούν) ισπανικό νόμισμα με αξία περίπου ένα τάλληρο (= piastra) είχε την εξής παράσταση: ανάμεσα σε δύο κολώνες τα δύο ημισφαίρια της Γης στεφανώνονταν από το Ισπανικό στέμμα. Το νόμισμα αυτό εισήχθη από τον Κάρολο Γ' (1759-1788) και είναι ο πρόδρομος των δύο καθέτων (στο δολλάριο) ή παράλληλων (στο Ευρώ) γραμμών, που στο δίστηλο προεικονίζονται σαν στήλες του Γιβραλτάρ. Το τάλληρο, που αναφέρθηκε ανωτέρω, και που απ' αυτό θεωρείται πως προέρχεται η λέξη dollar (=δολλάριο) έχει μια πιο παληά καταγωγή και συγκεκριμένα απ' τη γερμανική λέξη Thaler, που προέρχεται απ' την γερμανική ονομασία Joachimsthaler που ήταν μια περιοχή με άργυρο. Οι γερμανικές λέξεις Tal = κοιλάδα και Thaler = ρόμπα (κυρίως μοναχού) ενώνονται στην έννοια Joachims + Thaler = ρόμπα του Ιωακείμ, δηλ. του πατέρα της Παναγίας, που εθεωρείτο πολύ πλούσιος (δηλ. ταλαράς). Ο Ιωακείμ, που μαζί με τη γυναίκα του Άννα γιορτάζουν στις 9 Σεπτεμβρίου, δύο δηλαδή μέρες (11/9/2001) πριν το τρομοκρατικό κτύπημα στο κέντρο του δολλαρίου στην Ν. Υόρκη, έχει το όνομα που έφερε ο βασιλιάς Ιωακείμ του Ισραήλ, που ονομαζόταν αρχικά Ελιακείμ και μετωνομάσθηκε έτσι μετά την ήττα του απ' τον Φαραώ Νεκώ. Ο γιος του, που λεγόταν επίσης Ιωακείμ, μετωνομάσθηκε σε Ιεχονία. Το κρίσιμο σημείο (critical point) στην εν λόγω ανάλυση είναι ότι (βλ. και Εισ. Β., β') η λέξη Ιωακείμ ψηφίζει (βλ. και Εισ. Β'.α'&β') 886, όσο ακριβώς ο αριθμός των μονάδων του ευρώ, όπως θα αναλυθή στη συνέχεια του κειμένου.

Το Γιοάχιμσταλ, πόλη της Τσεχοσλοβακίας που στα 1873 καταστράφηκε από πυρκαγιά, βρίσκεται στη Β.Δ. Βοημία στις νότιες κλιτύες του όρους Έρτς και έχει ορυχεία ουρανίου, κρατικό χημείο ραδίου, ραδιοθεραπευτήρια και κρατικά καπνεργοστάσια μαζί με τα εργοστάσια χαρτιού, γαντιών και χρωμάτων. Το 1518 στην ιδιοκτησία του κόμη Σλιτς βρίσκεται το πρώτο αργυρωρυχείο της περιοχής, απ' το οποίο ο Σλιτς κατασκεύασε αργυρά νομίσματα που φέρουν την εικόνα του Αγίου Ιωακείμ και τα οποία ονομάσθηκαν Γιοαχίμσταλερ (ή Ιωαχιμστάλια) ή Σλιτσκεντάλερ. Έτσι η σίγλη (= μονοκοντυλιά)

ή γενικά το σύμβολο του ταλήρου (= δολλαρίου), προήλθε:

1)είτε απ' το αρχικό S του Σλιτς το 1519,

2)είτε απ' το αρχικό Sc του σκούδου το 1537

3)είτε απ' το S σαν έκτυπο περίγραμμα του 8 το 1877, ώστε να προκύψη το € (ευρώ) σαν μισό S (δολλάριο). Το δίστηλο ή κολωνάτο, που αναφέρθηκε ανωτέρω, λεγόταν επίσης «νόμισμα του 8» επειδή ήταν ισοδύναμο με 8 ρεάλια, ενώ είναι προφανές ότι προερχόταν απ' τον σίγλο, νόμισμα περσικό ίσο με 8 οβολούς (ή 7,5) αττικούς. Η σίγλη, λέξη που σημαίνει τη βραχυγραφική γραφή (απόδοση) κάποιου ονόματος με μονοκονδυλιά, μπορεί να θεωρηθή μέσω και της περσικής καταγωγής του σίγλου, ότι δείχνει το σεκέλ, το αρχαίο εβραϊκό νόμισμα που με την μονοκονδυλιά S είναι το έκτυπο περίγραμμα του 8 μαζί με τις ΙΙ γραμμές, που δείχνουν τις δύο στήλες ή τον αριθμό ΙΙ, λόγος για τον οποίο πολλοί υποστηρίζουν πως το σύμβολο του δολλαρίου ($) προέρχεται απ' τα αρχικά S της εβραϊκής λέξεως «σεκέλ» και όχι της ισπανικής σκούδο, όπως υποθέσαμε ανωτέρω. Εφ' όσον οι φάλαγγες των δακτύλων είδαμε ανωτέρω ότι λέγονται σκυτάλη, απ' οπου προήλθε η λέξη «σκούδο», μας δίνουν πλέον την δυνατότητα να συνδυάσουμε τα δάκτυλα του χεριού (σκυτάλη ή αστραγάλους) με την επιγραφή «μανή, θεκέλ, φάρες», που είδε ο Βαλτάσαρ στον τοίχο του ανακτόρου του, την ώρα που εισέβαλαν οι Πέρσες καταλύοντας την αυτοκρατορία του και που του ερμήνευσε ο Δανιήλ.

Η επιγραφή «μανή, θέκελ, φάρες» μεταφράσθηκε απ' τον Δανιήλ με τις λέξεις «εμετρήθης, εζυγίσθης, διενεμήθης» και εξηγήθηκε ως εξής: «Ο Θεός, Βασιλεύ, σε εμέτρησε και βρέθηκες μικρός απέναντί Του, σε ζύγισε και βρέθηκες ελλιποβαρής απέναντί Του, γι' αυτό αποφάσισε και διεσκόρπισε τη δύναμή σου, διανέμοντας την σε άλλους βασιλείς». Ωστόσο ο Δανιήλ, που οι Βαβυλώνιοι τον αποκαλούσαν Βαλτάσαρ, θεώρησε σκόπιμο ακροθιγώς μόνο να εξηγήση στον Βαλτάσαρ, ότι στη μυστική καββαλιστική γλώσσα των Εβραίων η λέξη «φάρες» είναι μια περσική απόδοση της λέξεως «Πάρες», που σημαίνει Πέρσες, και ακριβώς τα περσικά στρατεύματα κατελάμβαναν εκείνη τη στιγμή την πρωτεύουσά του, περνώντας μέσα απ' τους υπόγειους αγωγούς (κανάλια) των ομβρίων υδάτων (κανάτ).

ΠΑΥΛΟΣ ΣΠ. ΚΥΡΑΓΓΕΛΟΣ

€ΥΡΩ

ΕΝΑ ΕΥΡΕΟS ΦΑSMATOS

ΕΒΡΑΪΚΟ ΝΟΜΙ$ΜΑ

ΑΘΗΝΑΙ 2002