ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8
Συχνά απορώ όταν βλέπω κάποιους να ζητούν το χρόνο των άλλων και αυτούς που οι άλλοι τους ζητούν το χρόνο τους να είναι επιεικείς. Και οι δυο καρφώνουν το βλέμμα στην αναζήτηση του χρόνου, και όχι σε αυτούς ή στον ίδιο το χρόνο. Σαν να είναι τίποτε αυτό που τους ζητούν και τίποτε αυτό που τους δίνεται. Οι άνθρωποι είναι επιπόλαιοι με το πολυτιμότερο αγαθό στον κόσμο, αλλά κάνουν σαν να μη το βλέπουν επειδή είναι κάτι άυλο, επειδή δεν το αντιλαμβάνεται η ματιά τους, και γι’ αυτόν το λόγο θεωρείται κάτι φτηνό - ούτε καν, θεωρείται κάτι που σχεδόν δεν έχει καθόλου αξία. Οι άνθρωποι συγκεντρώνουν μεγάλα αποθέματα από συντάξεις και επιδόματα, με αντάλλαγμα εργασία ή υπηρεσίες ή προσπάθεια. Αλλά κανείς δεν δίνει αξία στο χρόνο. Όλοι τον χρησιμοποιούν αφειδώλευτα, σαν να μην κοστίζει τίποτε. Αλλά κοιτάξτε πώς οι ίδιοι άνθρωποι πέφτουν στα πόδια των γιατρών αν αρρωστήσουν και δουν τον κίνδυνο του θανάτου να τους πλησιάζει, δείτε πόσο έτοιμοι είναι αν απειληθούν με θανατική ποινή να δαπανήσουν όλα τα υπάρχοντά τους προκειμένου να κρατηθούν στη ζωή! Τόσο ευμετάβλητα είναι τα συναισθήματά τους. Αλλά, αν ο καθένας γνώριζε τα χρόνια ζωής που του απομένουν, όπως γνωρίζει τα χρόνια που έζησε, πόσο θα αναστατώνονταν όσοι θα έβλεπαν ότι τους απομένουν λίγα χρόνια, με πόση οικονομία θα τα ζούσαν! Και πάλι όμως, είναι εύκολο να διαθέσουν ένα ποσό το οποίο είναι εξασφαλισμένο, όσο μικρό και αν είναι αυτό. Αλλά πρέπει κάποιος να δια-φυλάξει πιο προσεκτικά αυτό το οποίο δεν ξέρει πότε τελειώνει. Παρά ταύτα δεν υπάρχει λόγος να υποθέσεις ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν πόσο πολύτιμο αγαθό είναι ο χρόνος. Έτσι, όσοι αγαπούν με μεγάλη αφοσίωση, συνηθίζουν να λένε ότι είναι έτοιμοι να δώσουν κάποια από τα χρόνια τους στον αγαπημένο τους. Και όντως τα προσφέρουν, χωρίς να το αντιλαμβάνονται. Αλλά το αποτέλεσμα της προσφοράς τους είναι ότι και οι ίδιοι υποφέρουν από την απώλεια, χωρίς επιπλέον να αυξάνουν τα χρόνια ζωής των αγαπημένων τους. Αλλά το κυριότερο που αγνοούν είναι ότι υποφέρουν από αυτή την απώλεια. Έτσι, είναι αβάσταχτο να φεύγει κάτι που είναι χαμένο χωρίς να έχει κανείς αντιληφθεί κάτι τέτοιο. Και όμως κανείς δεν θα φέρει πίσω τα χρόνια, κανείς δεν θα παραχωρήσει περισσότερα. Η ζωή θα εξακολουθήσει το δρόμο της, και ούτε θα γυρίσει πίσω ούτε θα διορθώσει την πορεία της. Θα παραμείνει αθόρυβη, δεν θα σου θυμίσει πόσο γρήγορα περνά. Σιωπηλή θα συνεχίσει να γλιστρά. Δεν θα γίνει πιο μεγάλη, επειδή θα το προστάζει ένας βασιλιάς ή θα το χειροκροτήσει το κοινό. Όπως άρχισε την πρώτη μέρα, έτσι θα συνεχίσει. Δεν θα στρίψει πουθενά, δεν θα καθυστερήσει πουθενά. Και ποιο θα είναι το αποτέλεσμα; Είχες απορροφηθεί, η ζωή πέρναγε βιαστικά. Εν τω μεταξύ, ο θάνατος θα φτάσει στην πόρτα σου, και για αυτόν, εκών άκων, πρέπει να βρεις χρόνο.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9
Δεν μπορεί να υπάρξει τίποτε πιο ανόητο από την άποψη αυτών που καυχώνται για την προνοητικότητα τους. Μένουν εξαντλητικά απασχολημένοι προκειμένου να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για να ζήσουν καλύτερα. Περνούν τη ζωή τους με το να ετοιμάζονται να ζήσουν! Βρίσκουν το νόημα της ζωής με το βλέμμα σε ένα απώτατο μέλλον. Και όμως, η αναβολή είναι η μεγαλύτερη σπατάλη ζωής. Τους στερεί από την κάθε μέρα, τους στερεί το τώρα με την υπόσχεση ενός μετά. Το μεγαλύτερο εμπόδιο για τη ζωή είναι η προσμονή, που εξαρτάται από το αύριο και σπαταλά το σήμερα. Τακτοποιείς ό,τι είναι στα χέρια της Τύχης και αφήνεις να περνά ό,τι βρίσκεται στο δικό σου χέρι. Πού κοιτάζεις άραγε; Πού αποσκοπείς; Όλα όσα πρόκειται να συμβούν, βρίσκονται στην αβεβαιότητα. Ζήσε τη ζωή σου αμέσως! Δες πώς κραυγάζουν οι μεγαλύτεροι ποιητές και, σαν από θεία έμπνευση, τραγουδούν το σωτήριο άσμα:
Η ευτυχέστερη μέρα της ταπεινής
ζωής των θνητών
είναι πάντα αυτή που πρώτη
γοργοδιαβαίνει.
«Γιατί καθυστερείς;» λέει. «Γιατί είσαι νωθρός; Αν δεν αδράξεις τη μέρα, αυτή ξεγλιστρά». Ακόμη και αν την αδράξεις, συνεχίζει να ξεγλιστρά. Παρά ταύτα πρέπει να ανταγωνίζεσαι με τον ίδιο το χρόνο πόσο γρήγορα τον χρησιμοποιείς, όπως όταν πρέπει να πιεις γρήγορα από ένα χείμαρρο που ορμά χωρίς να ξεχειλίζει πάντα. Και επίσης, ο ποιητής το διατυπώνει αξιοθαύμαστα για να απορρίψει τη μομφή για την ατέρμονη καθυστέρηση, μιλώντας όχι «για την καλύτερη εποχή», αλλά «για την καλύτερη μέρα». Γιατί, όσο άπληστος και να είσαι, αφήνεις μπροστά σου μήνες και χρόνια να περνούν, ασυλλόγιστα και αργά, παρ’ ότι ο χρόνος περνά τόσο γρήγορα; Ο ποιητής σού μιλά για τη μέρα, γι’ αυτή τη μέρα που πετά και χάνεται. Υπάρχει, λοιπόν, καμία αμφιβολία ότι για τους άτυχους θνητούς, ήτοι για ανθρώπους που είναι απασχολημένοι σε διάφορα, η ευτυχής ημέρα δεν είναι η πρώτη που φεύγει; Τα γηρατειά τούς εκπλήσσουν, ενώ το μυαλό τους είναι ακόμη παιδιάστικο, και φτάνουν σε αυτά ανέτοιμοι και άοπλοι, αφού δεν έχουν προετοιμαστεί για αυτά. Πέφτουν πάνω τους ξαφνικά και αναπάντεχα, δεν παρατήρησαν ότι έρχονταν όλο και πιο κοντά μέρα με τη μέρα. Όπως η συζήτηση ή το διάβασμα ή η βαθιά ενασχόληση με κάποια ζητήματα σαγηνεύουν, αποσπούν την προσοχή του ταξιδιώτη, και διαπιστώνει ότι έχει φτάσει το τέλος του ταξιδιού του πριν καταλάβει ότι πλησίαζε, ακριβώς έτσι συμβαίνει και με το ατέρμονο και τόσο γρήγορο ταξίδι της ζωής, το οποίο κάνουμε με την ίδια μακαριότητα είτε κοιμόμαστε είτε είμαστε ξύπνιοι. Όσοι είναι αφηρημένοι, το αντιλαμβάνονται μόλις τελειώνει.
Σενέκας
Για το Σύντομον του Βίου
Μετάφραση Ελένη Παπαντωνίου
Εκδόσεις το Ποντίκι 2009
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου