...Ακριβώς τη στιγμή που, αφηρημένος, κοιτούσε το κόκκινο ψαράκι που μόλις είχε ξεμυτίσει στην επιφάνεια του νερού, και όταν αναρωτιόταν, λιγότερο αφηρημένος πια, πόσο καιρό έχει να αλλάξει νερό, γιατί καταλάβαινε πολύ καλά τι ήθελε να πει το ψάρι όταν πότε πότε ανέβαινε και έσπαζε τη λεπτή μεμβράνη όπου το νερό μπερδεύεται με τον αέρα, εκείνη ακριβώς την αποκαλυπτική στιγμή εμφανίστηκε στον μαθητευόμενο φιλόσοφο, γυμνή και καθάρια, η ερώτηση που θα γεννούσε την πιο παθιασμένη και φλογερή πολεμική που γνώρισε ποτέ η ιστορία της χώρας όπου κανείς δεν πεθαίνει. Και ιδού τι ρώτησε τον μαθητευόμενο φιλόσοφο το πνεύμα που ίπτατο πάνω από το νερό του ενυδρείου, Έχεις σκεφτεί αν ο θάνατος είναι ο ίδιος για όλα τα ζωντανά πλάσματα, είτε είναι ζώα, και ο άνθρωπος ανάμεσά τους, είτε φυτά, κι εδώ συμπεριλαμβάνεται το χορτάρι που πατάμε αλλά και το sequoiadendron giganteum με τα εκατό μέτρα ύψος, είναι άραγε ο ίδιος ο θάνατος που σκοτώνει έναν άνθρωπο που ξέρει πως θα πεθάνει και ένα άλογο που δεν θα το μάθει ποτέ. Και ρώτησε ακόμα, Ποια ήταν η στιγμή που πέθανε ο μεταξοσκώληκας, αφού κλείστηκε στο κουκούλι και κλειδαμπαρώθηκε, και πως είναι δυνατόν να γεννιέται η ζωή του ενός από το θάνατο του άλλου, η ζωή της πεταλούδας από το θάνατο του σκώληκα, και να είναι το ίδιο αλλά διαφορετικά, ή μήπως δεν πέθανε ο μεταξοσκώληκας γιατί είναι ζωντανός στην πεταλούδα. Ο μαθητευόμενος φιλόσοφος απάντησε, Ο μεταξοσκώληκας δεν πέθανε, η πεταλούδα είναι αυτή που θα πεθάνει, μετά την ωοτοκία. Εγώ το ξέρω προτού γεννηθείς, είπε το πνεύμα που ίπταται πάνω από τα νερά του ενυδρείου, ο μεταξοσκώληκας δεν πέθανε, κανένα πτώμα δεν έμεινε μέσα στο κουκούλι όταν βγήκε από κει η πεταλούδα, εσύ ο ίδιος το είπες, ο ένας γεννήθηκε από το θάνατο του άλλου, Λέγεται μεταμόρφωση, όλος ο κόσμος ξέρει περί τίνος πρόκειται, είπε συγκαταβατικά ο μαθητευόμενος φιλόσοφος, Να μια λέξη που ηχεί ωραία, γεμάτη υποσχέσεις και βεβαιότητες, κες μεταμόρφωση και πας παρακάτω, δεν βλέπεις, φαίνεται, πως οι λέξεις είναι ετικέτες που κολλάνε πάνω στα πράγματα, δεν είναι τα ίδια τα πράγματα, ποτέ δεν θα μάθεις πως είναι τα πράγματα, ούτε καν τα πραγματικά τους ονόματα, γιατί τα ονόματα που τους έδωσες είναι αυτό και μόνο, τα ονόματα που τους έδωσες, Ποιος απ’ τους δυο μας είναι ο φιλόσοφος, Ούτε εγώ ούτε εσύ, εσύ δεν είσαι παρά ένας μαθητευόμενος στη φιλοσοφία, κι εγώ απλώς ένα πνεύμα που ίπταται πάνω απ’ το νερό του ενυδρείου.
Jose Saramago
Περί Θανάτου
Μετάφραση Αθηνά Ψυλλιά
Εκδόσεις Καστανιώτη 2007
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου