.

Όποιος φοβάται τον θάνατο είναι ήδη νεκρός.
Όποιος θέλει για μια στιγμή η ζωή του να ανήκει μόνο σ' αυτόν, που θέλει για μια στιγμή να είναι πεπεισμένος για όσα κάνει, πρέπει να αδράξει το παρόν.
Πρέπει να αντιμετωπίζει τα πάντα στο παρόν ως τελικά, σαν να ήταν βέβαιο ότι θα ακολουθήσει αμέσως ο θάνατος.
Και πρέπει μετά στο σκοτάδι να δημιουργήσει ζωή. Ζωή μέσα από τον εαυτό του.
Carlo Michelstaedter, La Persuasione e la Rettorica

Πέμπτη 21 Απριλίου 2011

Ο ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΟ ΤΟΥ ΑΤΤΗ – SIR JAMES GEORGE FRAZER



Ένας άλλος θεός του οποίου ο υποθετικός θάνατος και η ανάσταση είχαν βαθιές ρίζες στην πίστη και στις τελετουργίες της δυτικής Ασίας είναι ό Άττης. Αυτός ήταν για τη φρυγία ό,τι ο Άδωνης για τη Συρία. Όπως ο Άδωνης έτσι κι αυτός φαίνεται πως ήταν θεός της βλάστησης, κι ο θάνατός του καθώς και η ανάστασή του θρηνούνταν και εορτάζονταν κάθε χρόνο κατά τη διάρκεια μιας ανοιξιάτικης γιορτής. Οι μύθοι και οι ιεροτελεστίες των δύο θεών έμοιαζαν τόσο πολύ, ώστε μερικές φορές οι αρχαίοι τους ταύτιζαν. Για τον Άττη έλεγαν ότι ήταν ένας όμορφος νεαρός βοσκός, προσφιλής στην Κυβέλη, τη Μητέρα των θεών, τη μεγάλη ασιατική θεά της γονιμότητας, που είχε την κατοικία της στη Φρυγία. Μερικοί μάλιστα έλεγαν ότι ο Άττης ήταν γιος της. Η γέννησή του, όπως και πολλών άλλων ηρώων, λέγεται ότι υπήρξε θαυμαστή. Η μητέρα του, η Νάνα, ήταν παρθένα και τον συνέλαβε βάζοντας ένα ώριμο αμύγδαλο ή ρόδι στο στήθος της. Πράγματι, στη φρυγική κοσμογονία το αμύγδαλο θεωρούνταν πατέρας όλων των πραγμάτων, ίσως γιατί το λεπτό λιλά άνθος του είναι από τους πρώτους κήρυκες της άνοιξης, που εμφανίζεται στα γυμνά κλαδιά, πριν βγουν τα φύλλα. Τέτοιοι μύθοι παρθένων μητέρων είναι υπολείμματα μιας εποχής, παιδικής άγνοιας, όταν οι άντρες δεν είχαν ακόμη αντιληφθεί ότι η σεξουαλική επαφή ήταν η πραγματική αιτία της δημιουργίας απογόνων. Υπάρχουν δυο διαφορετικές εκδοχές για το θάνατο του Άττη. Σύμφωνα με την πρώτη, αυτός σκοτώθηκε από έναν κάπρο όπως ο Άδωνης. Σύμφωνα με τη δεύτερη, ευνούχησε ο ίδιος τον εαυτό του κάτω από ένα πεύκο σ' εκείνο το σημείο από αιμορραγία. Λέγεται ότι η δεύτερη εκδοχή είναι μια τοπική ιστορία που έλεγε ο λαός της Πεσσινούς, μεγάλου κέντρου λατρείας της Κυβέλης, και ολόκληρος ο μύθος, του οποίου η ιστορία αυτή αποτελεί μέρος, έχει ένα χαρακτήρα βιαιότητας και αγριότητας, που δείχνει καθαρά την αρχαιότητά του. Και οι δύο μύθοι μπορούν να θεωρηθούν έθιμο ή μάλλον και οι δύο επινοήθηκαν προφανώς για να εξηγήσουν ορισμένα έθιμα που τηρούνταν από τους λατρευτές. Η ιστορία του αυτοακρωτηριασμού του Άττη είναι σαφώς μια προσπάθεια να δοθεί κάποια εξήγηση για τον αυτοακρωτηριασμό των ιερέων του, που ευνούχιζαν οι ίδιοι τον εαυτό τους, πριν μπουν στην υπηρεσία της θεάς. Η ιστορία του θανάτου του από τον κάπρο ίσως ειπώθηκε για να εξηγήσει γιατί οι πιστοί του, και ιδιαίτερα ο λαός της Πεσσινούς, δεν έτρωγαν χοιρινό κρέας. Όμοια και οι πιστοί του Άδωνη δεν έτρωγαν χοιρινό, γιατί ένας κάπρος είχε σκοτώσει το θεό τους. Λέγεται ακόμη ότι ο Άττης μετά το θάνατό του έγινε πεύκο.
Τη λατρεία της φρυγικής Μητέρας των θεών υιοθέτησαν οι Ρωμαίοι το 204 π.Χ., προς το τέλος του μακροχρόνιου πολέμου τους με τον Αννίβα. Γιατί το πεσμένο τους φρόνημα είχε ανεβεί την κατάλληλη στιγμή από μια προφητεία, που ισχυρίζονταν ότι έβγαινε από αυτό τον πρόσφορο κυκεώνα μωρολογίας των Σιβυλλικών Βιβλίων, ότι δηλαδή ο ξένος επιδρομέας θα έφευγε από την Ιταλία εάν έφερναν στη ρώμη τη μεγάλη ανατολίτικη θεά. Έτσι έφυγαν αμέσως πρεσβευτές για την ιερή πόλη Πεσσινούς της Φρυγίας. Σ' αυτούς δόθηκε η μικρή μαύρη πέτρα που ενσωμάτωνε την ισχυρή θεότητα και μεταφέρθηκε στη Ρώμη. Εκεί έγινε δεκτή με μεγάλο σεβασμό και τοποθετήθηκε στο ναό της Νίκης στον Παλατίνο Λόφο. Η θεά έφτασε εκεί στα μέσα Απριλίου κι άρχισε αμέσως δουλειά. Γιατί τέτοια συγκομιδή, όπως εκείνης της χρονιάς, είχαν να δουν για πολύ καιρό και τον αμέσως επόμενο χρόνο ο Αννίβας και οι βετεράνοι του μπάρκαραν για την Αφρικη. Καθώς αυτός κοίταζε για τελευταία φορά τις ιταλικές ακτές που ξεμάκραιναν πίσω του, δεν μπορούσε να προβλέψει ότι η Ευρώπη, η οποία απέκρουσε το στρατό του, θα υποχωρούσε στους θεούς της Ανατολής. Η εμπροσθοφυλακή των νικητών είχε ήδη στρατοπεδεύσει στην καρδιά της Ιταλίας, πριν η οπισθοφυλακή του νικημένου στρατού αναχωρήσει σκυθρωπή από τις ακτές της.
Μπορούμε λοιπόν να εικάσουμε, αν και δεν έχει γίνει λόγος για κάτι τέτοιο, ότι η Μητέρα των θεών έφερε μαζί της στη νέα της κατοικία στη Δύση και τη λατρεία του νεαρού αγαπημένου της η γιου της. Οι Ρωμαίοι βέβαια ήταν εξοικιωμένοι με τους Γαλλους, τους ευνουχισμένους ιερείς του Άττη, πολύ πριν από το τέλος της Δημοκρατίας. Αυτά τα εκφυλισμένα όντα, με την ανατολίτιη ενδυμασία τους και τα μικρά είδωλα κρεμασμενα στο στήθος τους, φαίνεται ότι αποτελούσαν ένα οικείο θέαμα στους δρόμους της Ρώμης, τους οποίους διέσχιζαν σε πομπή, μεταφέροντας το είδωλο της θεάς και ψάλλοντας τους ύμνους τους υπό τον ήχο των κυμβάλων και των σείστρων, των αυλών και των κεράτων, ενώ ο λαός, κάτω από την εντύπωση της φανταστικής επίδειξης και την επίδραση των άγριων ασμάτων, τους έριχνε άφθονα δώρα και σκέπαζε το είδωλο, καθώς κι αυτούς που το κρατούσαν, με τριαντάφυλλα. Ο αυτοκράτορας Κλαύδιος προχώρησε περισσότερο, όταν ενσωμάτωσε τη φρυγική λατρεία του ιερού δέντρου και μαζί μ' αυτήν τις οργιαστικές ίσως τελετές του Άττη στην καθιερωμένη ήδη ρωμαϊκή θρησκεία. Η μεγάλη ανοιξιάτικη γιορτή της Κυβέλης και του Άττη είναι πολύ γνωστή σ' εμάς με τη μορφή που γιορταζόταν στη Ρώμη. Αλλά καθώς πληροφορούμαστε ότι οι ρωμαϊκές τελετές είχαν φρυγική προέλευση, μπορούμε να συμπεράνουμε πως δε διέφεραν σχεδόν καθόλου από το ασιατικό τους πρωτότυπο. Η διαδικασία του εορτασμού φαίνεται ότι ήταν η ακόλουθη.
Την εικοστή δεύτερη μέρα του Μάρτη έκοβαν ένα πεύκο από το δάσος και το μετέφεραν μέσα στο ιερό της Κυβέλης, όπου το περιποιούνταν σαν μεγάλη θεότητα. Για τη μεταφορά του δέντρου ήταν υπεύθυνη μια συντεχνία ανθρώπων που μετέφερε το δέντρο. Ο κορμός τυλιγόταν με μάλλινες ταινίες σαν νεκρός και στολιζόταν με στεφάνια από βιολέτες, γιατί έλεγαν ότι βιολέτες φύτρωσαν από το αίμα του Άττη, όπως τριαντάφυλλα και ανεμώνες από το αίμα του Άδωνη. Το ομοίωμα επίσης ενός νέου άντρα, χωρίς αμφιβολία του Άττη, δενόταν στη μέση του κορμού. Τη δεύτερη μέρα της γιορτής, την εικοστή τρίτη του Μάρτη, το κύριο μέρος της γιορτής φαίνεται ότι ήταν ο ήχος των σαλπίγγων. Η τρίτη ημέρα, η εικοστή τετάρτη του μήνα, ήταν γνωστή ως Ημέρα του Αίματος, γιατί ο Αρχιγάλλος ή αρχιερέας έβγαζε αίμα από τα χέρια του και το πρόσφερε ως θυσία. Και δεν ήταν ο μόνος που έκανε αυτή την αιματηρή προσφορά. Ο κατώτερος κλήρος, επηρεασμένος από την άγρια και βάρβαρη μουσική των κυμβάλων, των τυμπάνων, των κεράτων και των φλάουτων, στροβιλιζόταν στο χορό κουνώντας τα κεφάλια, με τα μαλλιά να ανεμίζουν, μέχρι που έξαλλος απο μια φρενίτιδα έκστασης και αναίσθητος στον πόνο έκοβε με σπασμένα πιάτα ή έσχιζε με μαχαίρια το σώμα του, για να πιτσιλίσει με το αίμα του το βωμό και το ιερό δέντρο. Η φρικαλέα ιεροτελεστία προφανώς αποτελούσε μέρος του πένθους για τον Άττη και ίσως είχε σκοπό να τον δυναμώσει για την ανάσταση. Οι αυτόχθονες της Αυστραλίας κόβονταν κατά τον ίδιο τρόπο πάνω από τους τάφους των φίλων τους, για να τους βοηθήσουν ίσως να ξαναγεννηθούν. Μπορούμε επίσης να εικάσουμε, να και δε μας έχει ειπωθεί ξεκάθαρα, ότι την Ημέρα του Αίματος και για τον ίδιο σκοπό οι δόκιμοι μοναχοί θυσίαζαν την αντρίκεια τους φύση. Έξαλλοι, στο κορύφωμα της θρησκευτικής έξαψης, έριχναν τα κομμένα τους μέλη πάνω στο είδωλο της σκληρής θεάς. Αυτά τα κομμένα όργανα γονιμότητας τυλίγονταν μετά με ευλάβεια και θάβονταν στο χώμα ή σε υπόγεια δωμάτια αφιερωμένα στην Κυβέλη, και όπως η προσφορά αίματος θεωρούνταν και αυτά συντελεστικά για την ανάκληση του Άττη στη ζωή και την επίσπευση της ανάστασης της φύσης, η οποία τότε γέμιζε φύλλα και άνθη μέσα στην ανοιξιάτικη λιακάδα. Κάποια επιβεβαίωση αυτής της εικασίας δίνεται από μια ιστορία των βαρβάρων, ότι η μητέρα του Άττη τον συνέλαβε βάζοντας στο στήθος ένα ρόδι, που φύτρωσε από τα κομμένα γεννητικά όργανα ενός άντρα-τέρατος με το όνομα Άγδιστης, είδος δίδυμο του Άττη.
Εάν υπάρχει κάποια αλήθεια σ' αυτή την υποθετική ερμηνεία του εθίμου, μπορούμε αμέσως ν' αντιληφθούμε γιατί και άλλες ασιατικές θεές της γονιμότητας υπηρετούνταν κατά τον ίδιο τρόπο από ευνούχους ιερείς. Αυτές οι θηλυκές θεότητες ζητούσαν να πάρουν από τους αρσενικούς τους ιερείς, που παρίσταναν τους θεϊκούς τους αγαπημένους, το όργανο των ευεργετικών τους λειτουργιών. Έπρεπε δηλαδή να δεχτούν αυτές πρώτα τη γονιμοποίηση από τη ζωντανή ενέργεια, πριν τη μεταβιβάσουν στον κόσμο. Θεές που υπηρετούνταν έτσι από ευνούχους ιερείς ήταν η μεγάλη Άρτεμη της Εφέσου και η μεγάλη συριακή Αστάρτη της Ιεράπολης, της οποίας το ιερό γέμιζε από πλήθη προσκυνητών και πλούτιζε από προσφορές Ασσυρίων και Βαβυλωνίων, Αράβων και Φοινίκων. Αυτή ίσως κατά τις ημέρες της δόξας της να ήταν η πιο δημοφιλής θεά της Ανατολής. Οι ευνουχισμένοι πάλι ιερείς αυτής της συριακής θεάς έμοιαζαν τόσο πολύ μ' εκείνους της Κυβέλης, ώστε μερικοί λαοί τους ταύτιζαν. Ακόμη και ο τρόπος που αφιερώνονταν στη θρησκευτική ζωή ήταν όμοιος. Η μεγαλύτερη γιορτή του χρόνου στην Ιεράπολη έπεφτε στην αρχή της άνοιξης, όταν πλήθη από τη Συρία και από τις γύρω χώρες συνωστίζονταν στο ιερό. Ενώ λοιπόν οι αυλοί έπαιζαν και τα τύμπανα χτυπούσαν, οι ευνουχισμένοι ιερείς κόβονταν με μαχαίρια και η θρησκευτική έκσταση απλωνόταν σιγά σιγά σαν κύμα ανάμεσα στο πλήθος των θεατών και πολλοί από αυτούς έκαναν κάτι που ποτέ δεν είχαν σκεφτεί ότι θα έκαναν, όταν ξεκινούσαν ως απλοί θεατές να πάνε στη γιορτή. Γιατί ο ένας μετά τον άλλο, με τις φλέβες τους να πάλλονται μαζί με τη μουσική και τη ματιά τους μαγεμένη από τη θέα του αίματος που χυνόταν, πετούσαν τα ρούχα τους, πηδούσαν μπροστά κραυγάζοντας κι αρπάζοντας ένα από τα ξίφη που βρίσκονταν εκεί έτοιμα γι' αυτόν το σκοπό, ευνουχίζονταν επί τόπου. Μετά έτρεχαν μέσα στην πόλη κρατώντας στα χέρια τους τα ματωμένα μέλη, μέχρι να τα πετάξουν μέσα σ' ένα από τα σπίτια που συναντούσαν στην τρελή τους διαδρομή. Τότε ο ιδιοκτήτης του σπιτιού που είχε τιμηθεί με αυτό τον τρόπο έπρεπε να δώσει στον ευνουχισμένο άντρα μια γυναικεία φορεσιά καθώς και γυναικεία κοσμήματα, τα οποία αυτός φορούσε στην υπόλοιπη ζωή του. Όταν όμως η ταραχή από τη συγκίνηση είχε κοπάσει και ο άντρας είχε έρθει στα σύγκαλά του, την αμετάκλητη θυσία ακολουθούσε συχνά μια σφοδρή λύπη και μεταμέλεια για όλη του τη ζωή. Αυτή τη μεταστροφή των ανθρώπινων συναισθημάτων μετά τη φρενίτιδα μιας φανατικής θρησκείας απεικονίζει πολύ καλά ο Κάτουλλος σ' ένα σπουδαίο του ποίημα.
Η περίπτωση των Σύριων αφοσιωμένων επιβεβαιώνει την άποψη ότι στην όμοια λατρεία της Κυβέλης η θυσία της αντρικής φύσης γινόταν την Ημέρα του Αίματος, κατά τις εαρινές ιεροτελεστίες της θεάς, όταν οι βιολέτες, που υποτίθεται ότι φύτρωναν από τις κόκκινες σταγόνες του πληγωμένου αγαπημένου της, άνθιζαν ανάμεσα στα πεύκα. Πράγματι, η ιστορία ότι ο Άττης ευνουχίστηκε κάτω από ένα πεύκο σαφώς επινοήθηκε για να εξηγήσει γιατί οι ιερείς του έκαναν το ίδιο κατά τον εορτασμό του, δίπλα στο ιερό δέντρο το στολισμένο με στεφάνια από βιολέτες. Μετά απ' όλα αυτά, δύσκολα μπορούμε να αμφιβάλλουμε ότι η Ημέρα του Αίματος μαρτυρεί το πένθος για τον Άττη πάνω σ' ένα ομοίωμά του, που στη συνέχεια θαβόταν. Το είδωλο που τοποθετούνταν στον τάφο ήταν προφανώς το ίδιο που είχαν κρεμάσει πάνω στο δέντρο. Κατά την περίοδο του πένθους οι πιστοί δεν έτρωγαν ψωμί, όσο κρατούσε η λύπη τους για το θάνατο του Άττη, γιατί και η Κυβέλη, υποτίθεται, είχε κάνει το ίδιο. Αλλά πραγματικά, ίσως ο ίδιος λόγος να παρακινούσε τις γυναίκες του Χαρράν να μην τρώνε, ό,τι ήταν αλεσμένο στο μύλο, όταν έκλαιγαν για τον Ταμμούζ. Η συμμετοχή τους στο ψωμί ή στο αλεύρι σε μια τέτοια περίοδο μπορούσε να θεωρηθείαχαλίνωτη βεβήλωση του μωλωπισμένου και κατακρεουργημένου σώματος του θεού. Ίσως πάλι η νηστεία να ήταν προετοιμασία ενός μυσταγωγικού γεύματος.
Αλλά όταν έπεφτε η νύχτα, η λύπη των πιστών μετατρεπόταν σε χαρά, γιατί ξαφνικά ένα φως έλαμπε στο σκοτάδι, ο τάφος άνοιγε κι ο θεός ανασταινόταν και καθώς ο ιερέας άγγιζε με βάλσαμο τα χείλη αυτών που πενθούσαν, τους ψιθύριζε τη χαρμόσυνη είδηση της σωτηρίας. Η ανάσταση του θεού γινόταν δεχτή από τους οπαδούς του με ζητωκραυγές ως υπόσχεση ότι και αυτοί θα έβγαιναν θριαμβευτές από τη φθορά του τάφου. Την επομένη, την εικοστή πέμπτη μέρα του Μάρτη, που υπολογιζόταν ως η εαρινή ισημερία, η θεϊκή ανάσταση γιορταζόταν μ' ένα άγριο ξέσπασμα χαράς. Στη Ρώμη, ίσως και αλλού, ο εορτασμός έπαιρνε τη μορφή καρναβαλιού. Ήταν η Γιορτή της Χαράς (Ιλάρια) κι επικρατούσε γενική ακολασία, γιατί κάθε άνδρας μπορούσε να πει και να κάνει ό,τι τον ευχαριστούσε κι όλοι οι άνθρωποι γύριζαν στους δρόμους μεταμφιεσμένοι. Δεν υπήρχε κανένα αξίωμα τόσο υψηλό ή τόσο ιερό που θα μπορούσε κι ο ταπεινότερος πολίτης να το αναλάβει χωρίς επιπτώσεις. Επί της βασιλείας του Κόμμοδου μια ομάδα συνωμοτών σκέφτηκε να εκμεταλευτεί την ευκαιρία του μασκαρέματος. Έτσι, ντυμένοι με τη στολή της αυτοκρατορικής φρουράς, ανακατεύτηκαν με το πλήθος αυτών που διασκέδαζαν και πλησίασαν τον αυτοκράτορα, για να τον μαχαιρώσουν. Τελικά όμως η συνωμοσία απέτυχε. Ακόμη και ο αυστηρός Αλέξανδρος Σεβήρος φερνόταν τόσο μπόσικα εκείνη τη χαρμόσυνη ημέρα, ώστε δεχόταν φασιανό στο λιτό του τραπέζι. Η επόμενη μέρα, η εικοστή έκτη Μαρτίου, αφιερωνόταν στην ανάπαυση, η οποία ήταν τόσο απαραίτητη μετά τις ποικίλες συγκινήσεις και τους κόπους των προηγουμένων ημερών. Τέλος, η ρωμαϊκή γιορτή έκλεινε την εικοστή έβδομη Μαρτίου με μια πομπή προς το μικρό ποτάμι Άλμωνα. Το ασημένιο είδωλο της θεάς, με το πρόσωπο από οδοντωτή μαύρη πέτρα, ήταν τοποθετημένο πάνω σε μια άμαξα που την έσερναν βόδια. Προπορευόταν από τους ευγενείς, που βάδιζαν με τα πόδια γυμνά, και προχωρούσε αργά έξω από την Πόρτα Καπίνα, κάτω από τους δυνατούς ήχους αυλών και σείστρων, προς τις όχθες του Άλμωνα, ο οποίος χύνεται στον Τίβερη, κάτω ακριβώς από τα τείχη της Ρώμης. Εκεί ο αρχιερέας, ντυμένος με την πορφυρή στολή του, έπλενε με τον νερό του μικρού ποταμού την άμαξα, το είδωλο και τα άλλα ιερά αντικείμενα. Κατά την επιστροφή, η άμαξα και τα βόδια ήταν στολισμένα με φρέσκα ανοιξιάτικα λουλούδια. Παντού επικρατούσε χαρά και ευθυμία και κανένας πια δε σκεφτόταν το αίμα που είχε χυθεί τόσο πρόσφατα. Ακόμη και οι ευνουχισμένοι ιερείς είχαν ξεχάσει τις πληγές τους.
Αυτός λοιπόν φαίνεται να ήταν ο ετήσιος πανηγυρισμός του θανάτου και της ανάστασης του Άττη την άνοιξη. Εκτός όμως από αυτές τις δημόσιες τελετές, η λατρεία του είναι γνωστό ότι περιείχε κάποιες μυστικές ή απόκρυφες τελετές, οι οποίες είχαν σκοπό να φέρουν τον πιστό και κυρίως τον αρχάριο σε πιο στενή επικοινωνία με το θεό του. Οι πληροφορίες μας σχετικά με τη φύση αυτών των μυστηρίων και την ημερομηνία τέλεσής τους είναι δυστυχώς πολύ λίγες, αλλά φαίνεται ότι περιείχαν ένα μυσταγωγικό γεύμα και βάφτισμα αίματος. Κατά το μυστήριο, ο αρχάριος γινόταν μέτοχος των μυστηρίων τρώγοντας μέσα από ένα τύμπανο και πίνοντας μέσα από ένα κύμβαλο, δύο μουσικά όργανα τα οποία είχαν ξεχωριστή θέση στην εντυπωσιακή ορχήστρα του Άττη. Η νηστεία που συνόδευε το πένθος για το νεκρό θεό ίσως είχε σκοπό να προετοιμάσει το σώμα του αρχάριου για την υποδοχή των ευλογημένων μυστηρίων καθαρίζοντας το από όλα αυτά που θα μπορούσαν να καταστρέψουν την επαφή με τα ιερά στοιχεία. Κατά το βάφτισμα, ο αφοσιωμένος στεφόταν με χρυσή κορόνα και ταινίες. Ύστερα τον κατέβαζαν σ' ένα λάκκο, που το στόμιό του σκεπαζόταν με ξύλινο κιγκλίδωμα, πάνω στο οποίο οδηγούσαν έναν ταύρο, στολισμένο με λουλουδένιες γιρλάντες και φύλλο χρυσού στο μέτωπο, όπου και τον φόνευαν με το ιερό ακόντιο. Το ζεστό αχνιστό αίμα έτρεχε άφθονο μέσα από τα ανοίγματα και γινόταν δεχτό με ευλαβική προθυμία από τον πιστό πάνω σε κάθε μέρος του σώματός του και των ενδυμάτων του, μέχρι που έβγαινε από το λάκκο μουσκεμένος ολόκληρος και κατακόκκινος από το αίμα, για να δεχτεί το σεβασμό και ακόμη τη λατρεία των συντρόφων του, σαν κάποιος που είχε ξαναγεννηθεί για την αιώνια ζωή και είχε ξεπλύνει τ' αμαρτήματά του με το αίμα του ταύρου. Για αρκετό καιρό μετά την τελετή διατηρούνταν ο μύθος μιας αναγέννησης, τρέφοντας τον αρχάριο με γάλα, όπως ένα νεογέννητο μωρό. Η αναγέννηση του πιστού συνέβαινε τον ίδιο καιρό με την την αναγέννηση του θεού, δηλαδή την εαρινή ισημερία. Στη Ρώμη, η νέα γέννηση και η απαλλαγή από τις αμαρτίες με την αιματοχυσία του ταύρου φαίνεται να είχε μεταφερθεί κατά κύριο λόγο στο ιερό της φρυγικής θεάς, στο λόφο του Βατικανού, στο σημείο ή κοντά στο σημείο όπου τώρα είναι χτισμένη η μεγάλη βασιλική του Αγίου Πέτρου, γιατί πολλές επιγραφές σχετικές με τις ιεροτελεστίες ήρθαν στο φως κατά την επέκταση του ναού το 1608 ή 1609. Με κέντρο το Βατικανό αυτός ο βαρβαρικός τρόπος δεισιδαιμονίας φαίνεται ότι απλώθηκε και σε άλλα μέρη της Ρωμαϊκής Αυτοκρτορίας. Επιγραφές που βρέθηκαν στη Γαλατία και τη Γερμανία αποδείχνουν ότι επρχιακοί ναοί έκαναν την τελετουργία τους σύμφωνα με το πρότυπο του Βατικανού. Από την ίδια πηγή μαθαίνουμε ότι οι όρχεις και το αίμα του ταύρου έπαιζαν ένα σπουδαίο ρόλο στις τελετές, γιατί θεωρούνταν προφανώς ένα πολύ ισχυρό φυλαχτό για την ευδοκίμηση της γονιμότητας και την επίσπευση της νέας γέννησης.


SIR JAMES GEORGE FRAZER
Ο ΧΡΥΣΟΣ ΚΛΩΝΟΣ
ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΜΑΓΕΙΑ
ΤΟΜΟΣ Γ'
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΜΠΟΝΙΤΑ ΜΠΙΚΑΚΗ
ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ – ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΡΜΑΤΖΟΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΚΑΤΗ 1992

Δεν υπάρχουν σχόλια: