“Οι κυνηγοί που εξασκούν την ελεγχόμενη τρέλα πιστεύουν ότι στα θέματα της προσωπικότητας ολόκληρο το ανθρώπινο είδος εμπίπτει σε τρεις κατηγορίες”, είπε ο Δον Χουάν, και χαμογέλασε με τον τρόπο που χαμογελούσε όταν με κορόιδευε.
“Αυτό είναι παράλογο”, διαμαρτυρήθηκα. “Η ανθρώπινη συμπεριφορά είναι αρκετά πολύπλοκη για να μπει σε κατηγορίες”.
“Οι κυνηγοί λένε ότι δεν είναι και τόσο πολύπλοκη όσο νομίζουμε”, είπε, “κι ότι ανήκουμε σε τρεις κατηγορίες”.
“Γέλασα από νευρικότητα. Κανονικά θα έπαιρνα μια τέτοια δήλωση σαν αστείο, αλλ' αυτήν τη φορά επειδή το μυαλό μου ήταν εξαιρετικά καθαρό και οι σκέψεις μου ασαφείς, αισθάνθηκα ότι μιλούσε σοβαρά.
“Σοβαρά μιλάς;” ρώτησα όσο πιο ευγενικά μπορούσα.
“Εντελώς σοβαρά”, απάντησε κι άρχισε να γελά.
Με το γέλιο του χαλάρωσα λίγο. Κι αυτός συνέχισε να εξηγεί το σύστημα ταξινόμησης των κυνηγών. Είπε ότι οι άνθρωποι στην πρώτη κατηγορία είναι οι τέλειοι γραμματείς, οι βοηθοί, οι συνοδοί. Έχουν μια πολύ ρευστή προσωπικότητα, αλλά η ρευστότητά τους δεν αναζωογονεί. Είναι όμως εξυπηρετικοί, νοιάζονται τους άλλους, εντελώς σπιτόγατοι, πηγαίοι μέσα σε όρια, με χιούμορ, καλούς τρόπους, γλυκείς, λεπτοί. Μ' άλλα λόγια είναι οι πιο συμπαθείς άνθρωποι που μπορείς να βρεις, αλλά έχουν ένα μεγάλο ελάττωμα: δεν μπορούν μόνοι τους. Χρειάζονται κάποιον να τους κατευθύνει πάντα. Αν έχουν κατεύθυνση, δεν έχει σημασία πόσο πιεστική ή ανταγωνιστική μπορεί να είναι, είναι αξεπέραστοι. Μόνοι τους χάνονται.
Οι άνθρωποι της δεύτερης κατηγορίας δεν είναι καθόλου συμπαθείς. Είναι μικρόψυχοι, εκδικητικοί, φθονεροί, ζηλιάρηδες, εγωκεντρικοί. Μιλάνε αποκλειστικά και μόνο για τον εαυτό τους και συνήθως απαιτούν από τους άλλους να επιβεβαιώνουν τις απόψεις τους.
Παίρνουν πάντα την πρωτοβουλία, αν και δεν είναι ποτέ σίγουροι γι' αυτήν. Αισθάνονται δυσάρεστα σε όλες τις καταστάσεις και δεν χαλαρώνουν ποτέ. Είναι ανασφαλείς και ανικανοποίητοι. Όσο πιο ανασφαλείς είναι τόσο πιο απαίσιοι γίνονται. Το μοιραίο τους ελάττωμα είναι ότι μπορούν να πατήσουν επί πτωμάτων για ν' ανέβουν.
Στην τρίτη κατηγορία υπάγονται οι άνθρωποι που δεν είναι ούτε καλοί ούτε κακοί. Δεν υπηρετούν κανένα ούτε επιβάλλουν τον εαυτό τους σε κανένα. Είναι μάλλον αδιάφοροι. Έχουν μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους που προέρχεται αποκλειστικά και μόνο από ονειροπολήσεις και ευχολογίες. Αν είναι σε κάτι καλοί είναι το να περιμένουν πράγματα να τους συμβούν. Περιμένουν να τους ανακαλύψουν και να τους υποτάξουν κι έχουν μια θαυμαστή ικανότητα να δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι κρύβουν μεγάλες δυνατότητες, που υπόσχονται πάντα να αποκαλύψουν αλλά δεν το κάνουν ποτέ γιατί στην πραγματικότητα δεν τις έχουν.
Ο δον Χουάν είπε ότι σίγουρα ανήκε στην δεύτερη κατηγορία. Μετά, μου ζήτησε να ταξινομήσω τον εαυτό μου κι εγώ μπερδεύτηκα. Ο δον Χουάν είχε πέσει κάτω και χτυπιόταν απ' τα γέλια. Με παρότρυνε πάλι να κατατάξω τον εαυτό μου και δειλά δειλά πρότεινα ότι μπορεί να ήμουν συνδυασμός κι απ' τα τρία.
“Μη μου λες ακόμη εμένα συνδυασμός και αηδίες”, είπε γελώντας ακόμη. “Είμαστε απλά όντα, ο καθένας μας ανήκει σ' έναν απ' αυτούς τους τρεις τύπους. Κι αν θες τη γνώμη μου ανήκεις στη δεύτερη κατηγορία. Οι κυνηγοί τους αποκαλούν κλανιές”.
Άρχισα να διαμαρτύρομαι ότι η σχηματοποίησή του δεν είχε νόημα. Αλλά σταμάτησα απότομα λίγο πριν αρχίσω μακροσκελή ανάλυση. Αντί γι' αυτό σχολίασα ότι αν ήταν αλήθεια ότι υπήρχαν τρεις τύποι προσωπικότητας, είμαστε όλοι μας παγιδευμένοι σε κάποια από τις τρεις αυτές κατηγορίες για όλη μας τη ζωή χωρίς ελπίδα αλλαγής ή επανόρθωσης.
Συμφώνησε ότι έτσι ακριβώς συμβαίνει. Εκτός από ένα μόνο δρόμο επαναφοράς. Οι μάντεις από πολύ καιρό έχουν μάθει ότι η αυταρέσκεια μας εμπίπτει σε μια από τις κατηγορίες.
“Το πρόβλημα με μας είναι ότι παίρνουμε τον εαυτό μας στα σοβαρά”, είπε. “Σε όποια κατηγορία κι αν εμπίπτει η εικόνα μας, έχει σημασία μόνο για την αυταρέσκειά μας. Αν δεν είμασταν αυτάρεσκοι δεν θα είχε σημασία η κατηγορία που ανήκουμε.
“Για πάντα θα είμαι μια πορδή”, συνέχισε ενώ χτυπιόταν απ' τα γέλια. “Το ίδιο και συ. Αλλά τώρα είμαι μια πορδή που δεν παίρνει τον εαυτό της στα σοβαρά, ενώ εσύ το κάνεις”.
Ήμουν αγανακτισμένος. Ήθελα να τσακωθώ αλλά δεν είχα την ενέργεια να το κάνω.
Στην άδεια πλατεία ο αχός του γέλιου του ακουγόταν υπερφυσικός.
Carlos Castaneda
η δύναμη της σιωπής
Μετάφραση: Στέλλα Κωσταντινέα
Εκδόσεις Κάκτος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου