Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ – FERNAND SCHWARZ

Η λέξη «ΠΑΡΑΔΟΣΗ» (λατινικά traditio, πράξη μεταβίβασης), προέρχεται από το ρήμα «tradere», κάνω να περάσει σε άλλο, παραδίδω. Υπάρχει λοιπόν μια γενική έννοια «μεταβίβασης».

Αλλά η παράδοση δεν περιορίζεται στην συντήρηση ούτε στην απλή μεταβίβαση προηγουμένων γνώσεων. Ολοκληρώνει, στον ρου της ιστορίας, καινούρια πράγματα προσαρμόζοντας τα στα παλιά. Η παράδοση κάνει να γίνει εκ νέου αυτό που ήταν. Δεν περιορίζεται στο να κάνει γνωστό έναν πολιτισμό, επειδή ταυτίζεται με την ίδια την ζωή μιας κοινότητας.

Ο χαρακτήρας της δεν είναι λοιπόν μόνο παιδαγωγικός ούτε καθαρά ιδεολογικός. Η Παράδοση είναι επίσης διαλεκτική.

Ο Rene Alleau προτείνει τρεις σχέσεις που επιτρέπουν να αντιληφθούμε τα βασικά χαρακτηριστικά της παραδοσιακής εμπειρίας: «μεσολάβηση και ολοκλήρωση των πολιτισμών μέσα στις αμετάβλητες συνθήκες της φύσης: εμφάνιση μιας κοινότητας καθ' εαυτής μέσω της αδιάκοπης “ανα-δημιουργίας” των αξιών της, που αποβλέπει στο απόλυτο στις σχέσεις της με την εμπειρία του ιερού».

1.ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΕΜΠΕΙΡΙΩΝ

«Η πράξη μεταβίβασης και η πράξη εφεύρεσης αποτελούν δύο λειτουργίες καθαρά ανθρώπινες επειδή κανένα ζωτικό είδος δεν είναι ικανό να προσαρμόζει την συνέχεια των παλιών εμπειρικών του γνώσεων στην διακοπή των ανακαλύψεων, των εφευρέσεων και των νέων του εμπειρών. Γι' αυτό η παράδοση δεν περιορίζεται διόλου στην διατήρηση των στοιχείων ενός πολιτισμού, δηλαδή στην διατήρηση τους στην ίδια κατάσταση. Μια εφεύρεση που δεν μεταβιβάζεται θα έπρεπε ακατάπαυστα να ξαναεφευρίσκεται. Αντίστροφα, στην απουσία κάθε εφεύρεσης, οι παραδόσεις της παλαιολιθικής εποχής θα ήταν ακόμα δικές μας και οι πολιτισμοί μας δεν θα είχαν μπορέσει ποτέ να εμφανιστούν ούτε να οικοδομηθούν.

Στην παθητική ικανότητα συντήρησης η κάθε παράδοση προσθέτει λοιπόν την ενεργητική της ικανότητα ολοκλήρωσης νέων πραγμάτων μέσω της προσαρμογής τους στα προηγούμενα.

Ο V.C. Childe έδειξε ότι η έννοια του “πνευματικού εξοπλισμού” παίζει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της ανθρωπότητας”. Οι κοινωνίες, λέει, πρέπει να αντιδρούν τόσο στο πνευματικό τους περιβάλλον όσο και στο υλικό και γι' αυτό τους δόθηκε ένας πνευματικός εξοπλισμός χωρίς να περιορίζεται από ένα υλικό όπλων και εργαλείων.

Η παράδοση που φέρει το βάρος αυτού του πνευματικού εξοπλισμού δεν μπορεί να θεωρείται μόνο σαν μια απλή μεσολάβηση αυτού, αλλά επίσης από τον τρόπο που επιδρά πάνω στην κληρονομιά που μεταβιβάζει μέσω της επιλογής που εφαρμόζει και μέσω των ενεργειών που πραγματοποιεί πάνω στις αξίες που κρίνει άξιες να μεταβιβαστούν».

2.Η «ΑΝΑΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ» ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ

«Μεταβιβάζω» σημαίνει «κάνω να είναι αυτό που ήδη υπήρξε» και «διατηρώ», «φυλάω αυτό που μεταδόθηκε». Αυτές οι δύο όψεις, ενεργητική και παθητική, δεν πρέπει να συγχέονται στην ανάλυση της παγκόσμιας λειτουργίας της παράδοσης, κυρίως όταν πρόκειται για τις σχέσεις της με την ζωή μιας κοινότητας.

«Η παράδοση δεν είναι μόνο διαμεσολάβηση και ολοκλήρωση απαραίτητες για κάθε πολιτισμό. Με το να διατηρεί και να μεταβιβάζει αυτά που γνωρίζει, μια κοινότητα “αναδημιουργείται” η ίδια και “κάνει να είναι εκ νέου” αυτό που ήταν όπως και αυτό που θέλει να είναι.

Στους πολιτισμούς παραδοσιακού τύπου, η κοινότητα δεν ιδρύεται σύμφωνα με την ευκολία της εκφρασμένης και λογικής συνείδησης της ανθρώπινης αλληλεγγύης. Συγκροτείται αυθόρμητα από μια συνολική προβολή πάνω στον αισθητό κόσμο ή στον ψυχο-εμπειρικό κόσμο, των πνευματικών, μυθικών και συμβολικών σχέσεων.

Η αυθόρμητη έκφραση της παραδοσιακής κοινότητας είναι η γιορτή, προέλευση των τελετών μέσω των οποίων, καθώς είναι ο καθένας σε συμφωνία με όλους, η ίδια άχρονη ενότητα επενεργεί στον καθένα και συμφιλιώνει την φύση και τους θεούς με τον άνθρωπο.

Επίσης δεν πρέπει να περιορίσουμε στις επικοινωνέις με τον λόγο και τη γραφή τα μέσα της παράδοσης».

3.Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ

«Οι παραδοσιακές πράξεις δεν είναι μηχανικές επαναλήψεις στερεοτύπων πράξεων, αλλά εκφράζουν μια βαθιά αντιστοιχία ανάμεσα σ' αυτό που έχει δημιουργηθεί και σ' αυτό που έτσι ξαναδημιουργείται.

Πράγματι, μέσω της τελετουργικής πράξης και της λειτουργίας εκτελείται τελειότερα η ανάμνηση και η μεταβίβαση του “κάνω να είναι” που απαιτεί κάθε αληθινή παράδοση για την εμπειρία του ιερού.

Ο φιλόσοφος Rene Guenon δεν παύει να θυμίζει αυτή την θεμελιώδη αλήθεια: “Όλες οι παραμορφώσεις της έννοιας της παράδοσης έχουν σαν κοινό χαρακτηριστικό να κάνουν να κατεβαίνει η ιδέα της παράδοσης σ' ένα καθαρά ανθρώπινο επίπεδο, ενώ, αντίθετα, δεν υπάρχει και δεν μπορεί να υπάρχει τίποτε αληθινά παραδοσιακό που να μην εμπεριέχει ένα στοιχείο υπερανθρώπινης τάξης. Εκεί είναι, πράγματι, το ουσιαστικό σημείο αυτού που αποτελεί κατά κάποιο τρόπο τον ίδιο τον ορισμό της παράδοσης και όλων όσων συνδέονται μ' αυτήν”».

_________________

Το έντονο κείμενο από: Rene Alleau Encyclopaedia Universalis, “Tradition”, page 230

FERNAND SCHWARZ

Η ΝΕΑ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ

μια συνάντηση με το Ιερό

ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ: La tradition et les voies de la connaissance

Μετάφραση από τα γαλλικά: Ι. Μούστρη

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΝΕΑ ΑΚΡΟΠΟΛΗ σειρά Ερμής 1991