Η συκοφαντία – ELIAS CANETTI

Τα ζητιανάκια προτιμούσαν να στήνονται κοντά στο εστιατόριο “Κουτουμπίγια”. Εκεί τρώγαμε όλοι, τόσο το μεσημέρι όσο και το βράδυ, και ήξεραν πως έτσι δεν θα τους ξεφεύγαμε. Για το εστιατόριο, που ήθελε να κρατήσει το καλό του όνομα, τα παιδιά αυτά δεν ήταν επιθυμητό κόσμημα. Όταν έρχονταν πολύ κοντά στην πόρτα, ο ιδιοκτήτης τα κυνηγούσε. Ήταν πιο βολικό γι' αυτά να στέκονται στην απέναντι γωνία και, μόλις έβλεπαν εμάς, που ερχόμασταν για φαΐ, σε μικρές ομάδες των τριών ή τεσσάρων, να μας περικυκλώνουν βαιστικά.

Μερικοι, που ζούσαν ήδη μήνες στην πόλη, είχαν βαρεθεί να δίνουν και προσπαθούσαν να τα διώξουν. Άλλοι δίσταζαν, πριν να τους δώσουν κάτι, γιατί ντρέπονταν τους γνωστούς τους γι' αυτή την αδυναμία τους. Επιτέλους, έπρεπε κανείς κάποτε να μάθει να ζει εδωπέρα και οι μόνιμοι Γάλλοι κάτοικοι έδιναν το – καλό ή κακό, όπως το πάρεις – παράδειγμα: Είχαν σαν αρχή να μη βάζουν το χέρι στην τσέπη για ζητιάνο, και υπερφηφανεύονταν, κιόλας, για τη χοντροπετσιά τους. Ήμουν ακόμα φρέσκος και, σαν να λέμε, νέος στην πόλη. Μου ήταν αδιάφορο τι σκέπτονταν για μένα. Έστω κι αν με έπαιρναν για χαζό, αγαπούσα τα παιδιά.

Αν, καμιά φορά, με έχαναν, ήμουν δυστυχισμένος και τα αναζητούσα εγώ, χωρίς να το δείξω. Μου άρεσαν οι ζωηρές χειρονομίες, τα μικρά δάχτυλα με τα οποία έδειχναν το στόμα τους, όταν με παραπονεμένο ύφος κλαψούριζαν “manger! Manger!”, οι αφάνταστα θλιμμένες γκριμάτσες τους, σαν να κατέρρεαν από αδυναμία και πείνα. Μου άρεσε το παράφορο ξέσπασμά τους, μόλις έπαιρναν κάτι, ο γελαστός ζήλος με τον οποίο έτρεχαν μακριά, με τα φτωχικά τους λάφυρα στο χέρι, και η απίστευτη αλλαγή στα πρόσωπά τους – από ετοιμοθάνατα γίνονταν, ξαφνικά, πανευτυχή. Μου άρεσαν τα μικρά τους τεχνάσματα, όταν μου κουβαλούσαν βυζανιάρικα μωρά και τέντωναν τα μικροσκοπικά και σχεδόν αναίσθητα χεράκια τους, ζητιανεύοντας έτσι “και γι' αυτόν, manger! manger!”, για να διπλασιάσουν το δόσιμο. Δεν ήταν λίγα τα παιδιά, προσπαθούσα να είμαι δίκαιος, αλλά, φυσικά, είχα τα αγαπημένα μου ανάμεσά τους, αυτά που τα πρόσωπά τους είχαν τέτοια ομορφιά και ζωντάνια, που δεν χόρταινα να τα βλέπω. Με ακολουθούσαν ως την πόρτα του εστιατορίου, αισθάνονταν σιγουριά κάτω από την προστασία μου. Ήξεραν πως τα συμπαθούσα και τα τραβούσε να βρεθούν κοντά σ' αυτό τον παρμυθένιο τόπο, που τους ήταν απαγορευμένος κι όπου τρωγόταν τόσο φαγητό.

Ο ιδιοκτήτης, ένας Γάλλος με στρογγυλή φαλάκρα και μάτια σαν μυγόχαρτο, που είχε για τους τακτικούς πελάτες του θερμές καλές ματιές, δεν μπορούσε ν' ανεχθεί τα ζητιανάκια κοντά στο μαγαζί του. Τα κουρέλια τους δεν έμοιαζαν και πολύ κομψά. Οι καλοντυμένοι πελάτες θα έπρεπε να μπορούν να παραγγέλνουν άνετα το ακριβό τους φαγητό, χωρίς να τους υπενθυμίζονται εκείνη την ώρα η πείνα και οι ψείρες. Όταν, μπαίνοντας, άνοιγα την πόρτα, αν τύχαινε να είναι κοντά, έριχνε μια ματιά στον συρφετό των παιδιών απέξω και κουνούσε το κεφάλι κακόθυμα. Επειδή, όμως, ανήκα σε μια παρέα δεκαπέντε Άγγλων, που έτρωγαν κάθε μέρα δύο σίγουρα γεύματα στο μαγαζί του, δεν τολμούσε να μου πει τίποτα και περίμενε την κατάλληλη ευκαιρία, όταν θα μπορούσε να φέρει το θέμα με ειρωνεία και κέφι.

Ένα μεσημέρι, που ήταν πολύ πνιγηρό, έμεινε ανοιχτή η πόρτα του εστιατορίου, για να φέρνι λίγο φρέσκο αέρα. Μαζί με δύο φίλους μου είχαμε ξεμπερδέψει από την επιδρομή των παιδιών και καθήσαμε σε ένα ελεύθερο τραπέζι, κοντά στην ανοιχτή πόρτα. Τα παιδιά έμειναν αρκετά κοντά έξω από την πόρτα, μια και μπορούσαν να μας βλέπουν. Ήθελαν να συνεχίσουν τη φιλία τους μαζί μας και, ίσως, να παρακολουθήσουν τι καλά θα τρώγαμε. Μας έκαναν νοήματα και έβρισκαν ιδιαίτερα αστεία τα μουστάκια μας. Μια, περίπου δεκάχρονη, η πιο όμορφη απ' όλα, που είχε από καιρό προσέξει ότι μου άρεσε, έδειχνε, πάλι και πάλι, την ελάχιστη επιφάνεια ανάμεσα στη μύτη της και το άνω χείλος και έπιανε εκεί, με τα δύο δαχτυλα, ένα φανταστικό μουστάκι, που τό έστριβε και το τράβαγε. Μ' αυτό γελούσε από την καρδιά της – και τα άλλα παιδιά μαζί.

Ο εστιάτορας ήρθε στο τραπέζι μας, για να πάρει παραγγελία, και είδε τα παιδιά που γελούσαν. Με πρόσωπου που έλαμπε μου είπε: “Να παίζουν, κιόλας, τις μικρές κοκότες!”. Με πλήγωσε αυτός ο υπαινιγμός – ίσως δεν ήθελα να τον πιστέψω, γιατί αγαπούσα πραγματικά τα ζητιανάκια μου – και ρώτησα αθώα:

“Τι; Όχι δα, σ' αυτή την ηλικία!”

“Δεν έχετε ιδέα”, είπε. “Με πενήντα φράγκα μπορείτε να έχετε όποια θέλετε απ' αυτές. Η καθεμιά θα 'ρθει μαζί σας, πέρα στο δρόμο!”

Ήμουν πολύ αγανακτισμένος και του αντιμίλησα έντονα:

“Αυτό δεν γίνεται, δεν είναι δυνατόν!”

“Δεν ξέρετε τα πράγματα εδώ”, είπε. “Θα έπρεπε να ρίξετε μια ματιά στη νυχτερινή ζωή του Μαρρακές. Εγώ είμαι καιρό εδώ. Όταν πρωτοήρθα, ήταν η εποχή του πολέμου, ήμουν ακόμα εργένης” - έριξε ένα φευγαλέο, αλλά επίσημο, βλέμμα στη γερασμένη σύζυγό του, που καθόταν πάντα στο ταμείο - “'ημουν τότε με κάτι φίλους και τα είδαμε όλα. Μας πήγαν μια φορά σ' ένα σπίτι, όπου, εών ακόμα δεν είχαμε καθήσει, μας περικύκλωσε αμέσως ένα πλήθος γυμνά κοριτσάκια. Κούρνιαζαν στα πόδια μας, μας κολλούσαν απ' όλες τις μεριές. Δεν ήταν μεγαλύτερα απ' αυτά, απ' έξω, - μερικά μικρότερα”.

Κούνησα δύσπιστα το κεφάλι.

“Δεν υπάρχει τίποτα που να μην μπορείς να το αποκτήσεις. Περνούσαμε καλά και, συχνά, κάναμε και την πλάκα μας. Μια φορά σκαρώσαμε μια φάρσα – μεγαλείο! Αυτό πρέπει να σας το διηγηθώ. Είμαστε τρεις, τρεις φίλοι. Ένας από μας πήγε σε μια Φατμά, στο δωμάτιό της (έτσι ονόμαζαν περιφρονητικά οι Γάλλοι τις ιθαγενείς γυναίκες). Αυτή, όμως, δεν ήταν παιδί. Εμείς οι άλλοι κοιτάζαμε, από μια τρύπα μέσα στο δωμάτιο. Πρώτα παζάρεψε πολύ μαζί της, μετά συμφώνησαν στην τιμή και της έδωσε τα λεφτά. Εκείνη τα έβαλε σε ένα κομοδίνο κοντά στο κρεβάτι. Μετά έσβησε το φως και ξάπλωσαν και οι δύο. Εμείς, απέξω, τα είχαμε όλα δει. Μόλιε έγινε σκοτάδι, γλύστρισε ένας από μας στο δωμάτιο και σύρθηκε ως το μικρό κομοδίνο. Έβαλε το χέρι, με προσοχή, στο συρτάρι και, ενώ οι δύο έκαναν τη δουλειά τους, αυτός πήρε τα λεφτά. Μετά σύρθηκε γρήγορα ως έξω και το βάλαμε μαζί στα πόδια. Σύντομα, μας ακολούθησε κι ο φίλος. Έτσι, είχε πάει τσάμπα με τη Φατμά. Μπορείτε να φανταστείτε τι γέλιο κάναμε! Αυτό είναι μόνον ένα από τα αστεία μας”.

Μπορούσαμε να το φανταστούμε, γιατί γελούσε με όλη του τη δύναμη, χτυπιόταν από τα γέλια και είχε το στόμα του ορθάνοιχτο. Δεν ξέραμε ως τότε πως είχε ένα τόσο μεγάλο στόμα, ποτέ δεν τον είχαμε δει έτσι. Συνήθιζε να κυκλοφορεί με κάποια αξιοπρέπεια στο εστιατόριό του, έπαιρνε τις παραγγελίες των ευνοούμενων πελατών του με ευπρέπεια και απόλυτα συγκρατημένος, σαν να του ήταν εντελώς αδιάφορο τι παραγγέλνεις. Οι συμβουλές που έδινε δεν ήταν ποτέ πιεστικές και ηχούσαν σαν να δίνονταν μόνο για το όφελος του πελάτη. Σήμερα είχε χάσει κάθε επιφύλαξη και αγαλλόταν για την ιστορία του. Πρέπει να ήταν γι' αυτόν μια υπέροχη εποχή. Μόνον ένα πράγμα έκανε, που θύμιζε τη συνηθισμένη συμπεριφορά του: στα μισά της ιστορίας του, ένα μικρό γκαρσόνι πλησίασε το τραπέζι μας. Το έδιωξε απότομα, με κάποια εντολή, για να μην ακούσει τι μας έλεγε.

Εμείς, όμως, παγώσαμε αγγλοσαξωνικά. Οι δύο μου φίλοι – από τους οποίους ο ένας ήταν νεόκοπος Άγγλος, ο άλλος Άγγλος – και εγώ, που δεκαπέντε χρόνια ζούσα αναμεσά τους, είχαμε την ίδια αίσθηση περιφρονητικής αηδίας. Είμασταν κι εμείς ακριβώς τρεις, περνούσαμε πολύ καλά και, ίσως, νιώσαμε κάπως ένοχοι για τους άλλους τρεις, που με ενωμένες τις δυνάμεις τους εξαπάτησαν μια φτωχιά ιθαγενή, παίρνοντάς της την αμοιβή της. Αυτός τα διηγήθηκε ευτυχής και υπερήφανος. Έβλεπε μόνο το αστείο στην ιστορία και ο ενθουσιασμός του συνεχίστηκε ακόμα κι όταν εμείς χαμογελάσαμε με ξυνισμένα μούτρα και αμήχανα επιδοκιμάσαμε, κουνώντας το κεφάλι.

Η πόρτα ήταν πάντα ανοιχτή. Τα παιδιά στέκονταν απ' έξω, γεμάτα υπομονή κι αναμονή. Ένιωθαν ότι όσο διηγόταν αυτός, δεν θα τα έδιωχναν. Σκέφθηκα πως δεν μπορούσαν να τον καταλάβουν. Αυτός, που άρχισε με τόση περιφρόνηση για κείνα, μέσα σε ελάχιστο χρόνο, έγινε ο ίδιος αντικείμενο περιφρόνησης. Είτε τα συκοφαντούσε, είτε, πάλι, έλεγε την αλήθεια γι' αυτά – κι ό,τι κι αν έκαναν τα παιδιά – στεκόταν τώρα χαμηλότερά τους. Και ευχόμουν να υπήρχε κάποιο είδος τιμωρίας, όπου αυτός να εξαρτιόταν από τη δική τους συνηγορία.

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗ

Ο Ελίας Κανέττι επισκέφθηκε το Μαρόκο το 1954. Οι “Σημειώσεις” του για το ταξίδι πρωτοεμφανίζονται το 1967 στο Λονδίνο και -οριστικά- το 1976 στη Γερμανία. Δεκατρία χρόνια ως την πρώτη μορφή, είκοσι δύο ως την οριστική – ίσως πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα τη λέξη “ύστερα”, στον υπότιτλο του βιβλίου: “Σημειώσεις ύστερα από ένα ταξίδι”. Ο συγγραφέας δεν περιγράφει, ούτε μας δίνει “ταξιδιωτικές εντυπώσεις”. Το βιβλίο του είναι μια κάθοδος στον Άδη, ένα μεταφυσικό ημερολόγιο, που, όπως ήταν φυσικό, έκανε πολλά χρόνια να ωριμάσει μέσα του.

ELIAS CANETTI

ΟΙ ΦΩΝΕΣ ΤΟΥ ΜΑΡΡΑΚΕΣ

Σημειώσεις ύστερα από ένα ταξίδι

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΝΙΚΟΣ ΔΗΜΟΥ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ LIBRO

Σ' εκείνον που δεν είναι νέος πια - ΧΟΡΧΕ ΛΟΥΙΣ ΜΠΟΡΧΕΣ

Μπορείς την τραγική σκηνή από τώρα να δεις,

το κάθε πράγμα στη σωστή του θέση.

το ξίφος και η στάχτη στη Διδώ

ένας οβολός για τον Βελισάριο.

Τον πόλεμο τι επιμένεις να γυρεύεις

μέσα στον μπρούντζο τον θολό των εξαμέτρων

αφού είναι εδώ, μπροστά σου τα εφτά ποδάρια γης,

το αίμα που κοχλάζει και ο τάφος ανοιγμένος;

Είναι εδώ και σε παραμονεύει ο σκοτεινός καθρέφτης

εκείνος που θα δει και θα ξεχάσει την αντανάκλαση

της τελευταίας σου στιγμής, της αγωνίας.

Το τέλος κιόλας σε κυκλώνει. Είναι το σπίτι

όπου ξοδεύεις το αργόσυρτο πια δειλινό που σ' απομένει

κι ο δρόμος που κοιτάς κάθε πρωί.

ΧΟΡΧΕ ΛΟΥΙΣ ΜΠΟΡΧΕΣ

ΠΟΙΗΜΑΤΑ - Ο ΑΛΛΟΣ, Ο ΙΔΙΟΣ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ, ΕΙΣΑΓΩΓΗ, ΣΧΟΛΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΛΟΚΥΡΗΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

Η άποψη του δον Χουάν για την ποίηση και ένα ποίημα του Τσέσαρ Βαλέχο – Carlos Castaneda

Η Γκόρντα κι εγώ φτάσαμε στην πόλη της Οαξάκα νωρίς το απόγευμα. Παρκάρησα το αυτοκίνητό μου σε έναν πλαϊνό δρόμο και ύστερα περπατήσαμε μέχρι το κέντρο της πόλης, την πλατεία. Γυρέψαμε το παγκάκι όπου συνήθιζαν να κάθονται ο δον Χουάν και ο δον Χενάρο. Ήταν άδειο. Καθίσαμε εκεί με ευλαβική σιωπή. Τέλος η Γκόρντα είπε ότι είχε πάει εκεί πολλές φορές με τον δον Χουάν καθώς και με κάποιον άλλο που δεν μπορούσε να θυμηθεί. Δεν ήταν σίγουρη αν επρόκειτο ή όχι για κάτι που το είχε απλώς ονειρευτεί.

“Τι έκανες με τον δον Χουάν σ' αυτό το παγκάκι;” ρώτησα.

“Τίποτα. Απλώς καθόμαστε περιμένοντας το λεωφορείο, ή το φορτηγό της ξυλείας που θα μας μετέφερε μέχρι τα βουνά”, απάντησε.

Της είπα πως όταν καθόμουν εγώ με τον δον Χουάν σ' αυτό το παγκάκι, μιλούσαμε με τις ώρες.

Της ανέφερα για την μεγάλη προτίμηση που είχε στην ποίηση και για το πως συνήθιζα να του διαβάζω, όταν δεν είχαμ τίποτα άλλο να κάνουμε. Άκουγε τα ποιήματα με την προϋπόθεση ότι μόνο η πρώτη ή μερικές φορές και η δεύτερη στροφή άξιζε για να διαβαστεί. Το υπόλοιπο το θεωρούσε περιττολογία από μέρους του ποιητή. Υπήρχαν ελάχιστα ποιήματα, από τις εκατοντάδες που πρέπει να του είχα διαβάσει, που τα άκουγε ολόκληρα. Στην αρχή του διάβαζα αυτά που μου άρεσαν, η προτίμησή μου ήταν ή αφηρημένη, μπερδεμένη, εγκεφαλική ποίηση. Αργότερα με έβαζε να του διαβάζω ξανά και ξανά αυτά που του άρεσαν. Κατά τη γνώμη μου ένα ποίημα έπρεπε να είναι μεστό και κατά προτίμηση σύντομο. Έπρεπε να αποτελείται από ακριβείς, έντονες εικόνες μεγάλης απλότητας.

Κάθε φορά που αργά το απόγευμα καθόμαστε σε κείνο το παγκάκι στην Οαξάκα, ένα ποίημα του Τσέσαρ Βαλέχο φαινόταν ότι συνόψιζε γι' αυτόν ένα ειδικό αίσθημα βαθιάς επιθυμίας. Το απάγγειλα στην Γκόρντα από μνήμης, όχι τόσο για δική της ευχαρίστηση όσο για δική μου.

Αναρωτιέμαι τι να κάνει αυτή την ώρα

η γλυκιά μου Ρίτα από τις Άνδεις

των καλαμιών και των αγριοκερασιών.

Τώρα που αυτή η κούραση με πνίγει και το αίμα

κυλάει τεμπέλικα σα μεθυσμένο ρακί μέσα μου.

Αναρωτιέμαι τι να κάνει με κείνα τα χέρια

που με στάση μετάνοιας

συνήθιζαν να σιδερώνουν κολλαριστά ασπρόρουχα τα απογεύματα.

Τώρα που αυτή η βροχή παρασύρει μακριά μου την επιθυμία μου να συνεχίσω.

Αναρωτιέμαι τι να έγινε η φούστα της με τη δαντέλα.

Οι ματιές της. Το περπάτημά της.

Το ανοιξιάτικο άρωμά της από ζαχαροκάλαμα της πατρίδας της.

Σίγουρα θα στέκεται στην πόρτα

ατενίζοντας κάποιο γρήγορο σύννεφο στον ουρανό.

Πάνω στην κεραμιδένια στέγη ένα αγριοπούλι θα βγάζει μια κραυγή

κι ανατριχιάζοντας αυτή θα λέει, “Χριστέ μου τι κρύο!”

Carlos Castaneda

Το δώρο του Αετού

Μετάφραση: Αναστασία Νάνου

Εκδόσεις ΤΗΛΟΡΗΤΗΣ

Έντιμε άνθρωπε Κυρ-Παντελή - Πάνος Τζαβέλλας (1925 - 27/01/2009)

Έντιμε άνθρωπε κυρ-Παντελή
έχεις κατάστημα κάπου στη γη
πουλάς εμπόρευμα, βγάζεις λεφτά
πολλά λεφτά, πολλά λεφτά
Τις Κυριακές πρωί στην εκκλησιά
σταυροκοπιέσαι στην Παναγιά

Έντιμε άνθρωπε κυρ-Παντελή
έχεις και σύζυγο, κόρη, παιδί
μοντέρνα έπιπλα, έγχρωμη TV,
τρως τροφή πνευματική.
Μακρυά από κόμματα μην βρεις μπελά,
"Πατρίς,θρησκεία και φαμελιά"

Έντιμε άνθρωπε κυρ-Παντελή
τι κι αν πεθαίνουνε πάνω στη γη
χιλιάδες άνθρωποι, χωρίς ψωμί,
μαύροι, λευκοί ή κίτρινοι.
Ο γιος σου μοναχά να 'ναι καλά
ν' αφήσεις τ' όνομα και τον παρά.

Έντιμε άνθρωπε κυρ-Παντελή
σκεύρωσες, σάπισες στο μαγαζί
τη νιότη ξόδεψες και την ορμή
για τη δραχμή, για το πετσί
δίπλα σου τ' όνειρο, η ζωή και το φως
μα εσύ στο κουφάρι σου κλεισμένος εντός.

Ξέρεις πως δώσανε κυρ-Παντελή
άλλοι τα νιάτα τους και τη ζωή
να γίνει τ' όνειρο φέτα ψωμί
να φας και ' συ κυρ-Παντελή;

Κι εσύ τι έδωσες κυρ-Παντελή;
πες μας τι έκανες σ' αυτή τη γη;
πες μας τι άφησες κληρονομιά
που να εμπνέει τη νέα γενιά

Έντιμε άνθρωπε κυρ-Παντελή
έντρομε, άβουλε συ φασουλή
βρώμισες τ' όνειρο και την ψυχή
άδειο πετσί χωρίς πνοή.

Έντιμοι άνθρωποι, νέα γενιά
θάψτε τους έντιμους μες στα σπαρτά
κι αυτούς που φτιάξανε τον Παντελή
σκουλήκι άχρηστο σ' αυτή τη γη.

Στίχοι: Πάνος Τζαβέλας
Μουσική: Πάνος Τζαβέλας
Πρώτη εκτέλεση: Πάνος Τζαβέλας

Η ΣΒΑΣΤΙΚΑ – RENE GUENON

Μια από τις πιο αξιοσημείωτες μορφές του “οριζόντιου” σταυρού, δηλαδή αυτού που χαράσσεται σε ένα επίπεδο που παριστάνει μια ορισμένη βαθμίδα της Ύπαρξης, είναι η σβάστικα, το σχήμα της οποίας φαίνεται ότι συνδέεται άμεσα με την πρωταρχική παράδοση, όχι μόνον επειδή υπάρχει από αρχαιοτάτους χρόνους αλλά και γιατί απαντάται σ' ένα πλήθος χωρών πολύ απομακρυσμένων και διαφορετικών μεταξύ τους. Πράγματι, η σβάστικα απέχει πολύ από το να είναι αποκλειστικά σύμβολο της Ανατολής, όπως νομίζουν μερικοί. Αντιθέτως, είναι από τα πιο διαδεδομένα, από τα βάθη της Ανατολής μέχρι και την απώτατη Δύση, αφού τη βρίσκουμε ακόμα και σε ιθαγενείς λαούς της Αμερικής(1). Είναι αλήθεια ότι στη σημερινή εποχή διατηρείται κυρίως στις Ινδίες και στην κεντρική και ανατολική Ασία, ίσως δε αυτές να είναι και οι μοναδικές περιοχές όπου η σημασία της εξακολουθεί να είναι γνωστή. Ωστόσο, ακόμα και στην Ευρώπη, δεν έχει εκλείψει εντελώς(2). Στην αρχαιότητα συναντάμε αυτό το σχήμα ιδιαιτέρως στους Κέλτες και τους προ-Έλληνες(3). Στη Δύση παλι, ήταν άλλοτε ένα από τα εμβλήματα του Χριστού, και συνέχισε να χρησιμοποιείται ως τέτοιο σχεδόν μέχρι το τέλος του Μεσαίωνα(4).

Έχουμε πει αλλού πως η σβάστικα είναι στην πραγματικότητα το “σημείο του Πόλου”(5). Αν την συγκρίνουμε με το σχήμα του εγγεγραμμένου σε κύκλο σταυρού, διαπιστώνουμε εύκολα ότι πρόκειται, κατ' ουσίαν, για δύο ισοδύναμα σύμβολα. Μόνο που στη σβάστικα, αντί η περιστροφή γύρω από το σταθερό κέντρο να παριστάνεται από την περιφέρεια, δηλώνεται απλώς από μικρές γραμμές που προστίθενται στα άκρα των βραχιόνων του σταυρού σχηματίζοντας με αυτούς ορθές γωνίες. Οι γραμμές αυτές εφάπτονται στην περιφέρεια και δείχνουν τη διεύθυνση της κίνησης στα αντίστοιχα σημεία. Καθώς η περιφέρεια παριστάνει τον εκδηλωμένο κόσμο, το γεγονός ότι αυτή “υπονοείται” εδώ κατά κάποιον τρόπο, δείχνει καθαρά πως η σβάστικα δεν είναι μια εικόνα του κόσμου, αλλά της δράσης της Αρχής μέσα στον κόσμο.

Αν προσαρμόσουμε τη σβάστικα στην περιστροφή μιας σφαίρας – της ουράνιας σφαίρας για παράδειγμα – γύρω από τον άξονά της, πρέπει να τη φανταστούμε χαραγμένη στο επίπεδο του ισημερινού, οπότε το κεντρικό σημείο θα είναι, όπως ήδη έχουμε εξηγήσει, η προβολή του κάθετου στο επίπεδο αυτό άξονα. Όσον αφορά τη διεύθυνση περιστροφής, η σημασία της είναι δευτερεύουσα και δεν αλλοιώνει τη γενική έννοια του συμβόλου. Πράγματι, υπάρχουν δύο μορφές σβάστικας, η δεξιόστροφη και η αριστερόστροφη(6), χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ερμηνεύονται κατ' ανάγκην με αντίθετο τρόπο. Είναι αλήθεια ότι σε ορισμένες χώρες και εποχές συνέβησαν κάποια σχίσματα στην ορθόδοξη παράδοση και οι οπαδοί αυτών των σχισμάτων, προκειμένου να εξωτερικεύσουν τον ανταγωνισμό τους με το περιβάλλον από το οποίο αποχώρησαν, έδωσαν εσκεμμένα στο σχήμα έναν αντίθετο προσανατολισμό. Αλλά αυτό δεν επηρεάζει καθόλου την ουσιαστική σημασία του συμβόλου, που παραμένει ίδια σε όλες τις περιπτώσεις. Επιπλέον, βρίσκουμε συχνά τα δύο σχήματα συνταιριασμένα. Μπορούμε τότε να τα θεωρούμε ως απεικονίσεις της ίδιας περιστροφής ιδωμένης από δύο διαφορετικές σκοπιές, αυτές των δύο πόλων. Αυτό σχετίζεται με τον ιδιαίτερα πολύπλοκο συμβολισμό των δύο ημισφαιρίων με τον οποίο δεν μπορούμε ν' ασχοληθούμε εδώ(7).

Ούτε καν διανοηθήκαμε να εκθέσουμε διεξοδικά όλες τις προεκτάσεις του συμβολισμού της σβάστικας, άλλωστε δεν συνδέονται άμεσα με το θέμα μας. Όμως ήταν αδύνατο να αγνοήσουμε εντελώς αυτήν την εξέχουσα μορφή σταυρού, λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντος που παρουσιάζει από παραδοσιακή άποψη. Κρίναμε λοιπόν σκόπιμο να παραθέσουμε συνοπτικά, στον βαθμό που αφορούν τη μελέτη τούτη, τις πιο πάνω παρατηρήσεις, και σταματάμε εδώ για να μην επιμηκύνουμε περισσότερο τις παρεκβάσεις μας.

_________________

(1)Διαβάσαμε πριν λίγο καιρό μια είδηση η οποία φαίνεται να αποδεικνύει ότι οι παραδόσεις της αρχαίας Αμερικής δεν έχουν χαθεί – όπως νομίζεται – ολοκληρωτικά. Παραθέτουμε το απόσπασμα του άρθρου στο οποίο τη βρήκαμε: “Το 1925 ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού των Ινδιάνων Κούνα ξεσηκώθηκε, σκότωσε τους αστυνομικούς του Παναμά που ζούσαν στη γη τους και ίδρυσε την ανεξάρτητη δημοκρατία της Τουλέ, η σημαία της οποίας είναι μια σβάστικα σε πορτοκαλί φόντο με ένα κόκκινο πλαίσιο. Αυτή η δημοκρατία υπάρχει μέχρι σήμερα”. (Les Indiens de l' Isthme de Panama, του G. Grandidier: Journal des Debats, 22 Ιαν. 1929). επισημαίνουμε ιδιαιτέρως τη σχέση ανάμεσα στη σβάστικα και στο όνομα Τουλέ ή Τούλα ή Θούλη, το οποίο είναι μια από τις πιο αρχαίες ονομασίες του υπέρτατου πνευματικού κέντρου και χρησιμοποιείται επίσης για να δηλώσει ορισμένα δευτερεύοντα κέντρα (βλ. Le Roi du Monde, κεφ. Χ).

(2)Στη Λιθουανία και στην Κουρλανδία (Σ.τ.Μ. περιοχή της Λετονίας κοντά στη Βαλτική), οι χωρικοί εξακολουθούν να χαράσσουν ακόμα και σήμερα αυτό το σημείο στα σπίτια τους. Αναμφίβολα δεν αντιλαμβάνονται πια τη σημασία του και δεν το βλέπουν παρά μόνο σαν ένα είδος προστατευτικού φυλακτού (τάλισμαν). Αλλά ίσως το πιο περίεργο είναι ότι χρησιμοποιούν τη Σανσκριτική του ονομασία, σβάστικα. Περαιτέρω η Λιθουανική γλώσσα μοιάζει στα Σανσκριτικά περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη Ευρωπαϊκή. - Περιττό να πούμε πως είναι εντελώς ανάξια λόγου η τεχνιτή και αντιπαραδοσιακή ακόμα χρήση της σβάστικας από τους Γερμανούς ρατσιστές, οι οποίοι της έδωσαν το πλασματικό και κάπως γελοίο όνομα του “αγκυλωτού σταυρού”, κάνοντάς την εντελώς αυθαίρετα έμβλημα του αντισημιτισμού, με το πρόσχημα ότι πρέπει να ανήκε στην επονομαζόμενη “αρία φυλή”, ενώ, όπως τονίσαμε, πρόκειται για ένα σύμβολο πραγματικά παγκόσμιο. - Επισημαίνουμε ακόμη ότι η ονομασία crux gammada, που στη Δύση αποδίδεται συχνά στη σβάστικα λόγω της ομοιότητας του σχήματος των βραχιόνων της με το ελληνικό γράμμα γάμμα, είναι εξίσου εσφαλμένη. Στην πραγματικότητα τα σημεία που λεγόντουσαν στην αρχαιότητα γαμμάδια ήταν εντελώς διαφορετικά, αν και είναι γεγονός ότι μερικές φορές συνδεόντουσαν λιγότερο ή περισσότερο στενά με τη σβάστικα κατά τους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού. Ένα από αυτά τα σημεία, γνωστό επίσης ως ο “σταυρός του Λόγου”, σχηματίζεται από τέσσερα γάμμα οι γωνίες των οποίων είναι στραμμένες προς το κέντρο. Το εσώτερο μέρος του σχήματος είναι σταυροειδές και παριστά τον Χριστό, ενώ τα τέσσερα γάμμα παριστούν τους τέσσερις Ευαγγελιστές. Αυτό το σχήμα ισοδυναμεί με τη γνωστή απεικόνιση του Χριστού εν μέσω των τεσσάρων ζώων. Υπάρχει επίσης μια άλλη σύνθεση, στην οποία ένας κεντρικός σταυρός περιβάλλεται από τέσσερα γάμμα τοποθετημένα σε τετραγωνικό σχήμα (με τις γωνίες τους στραμμένες προς τα έξω αντί προς τα μέσα). Η σημασία του σχήματος παραμένει ίδια με την προηγούμενη. Προσθέτουμε, χωρίς να εμβαθύνουμε περισσότερο, ότι τα σχήματα αυτά συσχετίζουν άμεσα τον συμβολισμό του οικοδομικού και ξυλουργικού γνώμονα (που έχει σχήμα γάμμα) με αυτόν του σταυρού.

(3)Υπάρχουν διάφορες αξιόλογες παραλλαγές της σβάστικας, όπως αυτή με τους καμπύλους βραχίονες (φαίνεται σαν δύο τεμνόμενα S), που αποκαλύπτουν μια σχέση με δίαφορα σύμβολα με τα οποία δεν μπορούμε ν' ασχοληθούμε εδώ. Η πιο σημαντική από αυτές τις παραλλαγές είναι η επονομαζόμενη κλειδοειδής (clavigerous), γιατί οι βραχίονές της σχηματίζονται από κλειδιά (βλ. La Grande Triade κεφ. VI). Επίσης, ορισμένα σχήματα που δεν διατηρούν πιο παρά μόνο έναν διακοσμητικό χαρακτήρα, όπως ο Ελληνικός “μαίανδρος”, έλκουν την καταγωγή τους από τη σβάστικα.

(4)Βλ. Le Roi du Monde, κεφ. Ι.

(5)Όπως παραπάνω, κεφ. ΙΙ. - Έχοντας υποδείξει εκεί τις ερμηνευτικές φαντασιώσεις των σύγχρονων Δυτικών, δεν χρειάζεται ν' ασχοληθούμε ξανά με αυτές.

(6)Στα Σανσκριτικά, η λέξη σβάστικα είναι η μοναδική ονομασία του συμβόλου για το οποίο μιλάμε. Ο όρος σαουβάστικα, που ορισμένοι θέλησαν να δώσουν στη μια από τις δύο μορφές για να ξεχωρίζει από την άλλη, στην πραγματικότητα είναι ένα επιθετο παράγωγο της λέξης σβάστικα, και δηλώνει ό,τι σχετίζεται με αυτό το σύμβολο ή τις σημασίες του. Όσο για τη λέξη σβάστικα καθεαυτή, προέρχεται από το σου άστι, μια μορφή ευλογίας, που ισοδυναμεί με το Εβραϊκό κιτόμπ της Γένεσης. Το γεγονός ότι αυτό το τελευταίο επαναλαμβάνεται στο τέλος της διήγησης των “ημερών” της Δημιουργίας είναι αξιοσημείωτο, αν σκεφθεί κανείς τον παραλληλισμό: δείχνει ότι οι “ημέρες” μπορούν να παρομοιαστούν με ισάριθμες περιστροφές της σβάστικας, ή, με άλλα λόγια, με πλήρεις περιστροφές του “κοσμικού τροχού”, οι οποίες επιφέρουν τη διαδοχή της “εσπέρας και της πρωίας” που μνημονεύει η Γραφή.

(7)Από αυτήν την άποψη υπάρχει μια σχέση μεταξύ της σβάστικας και του εξίσου σπουδαίου συμβόλου της διπλής σπείρας, που μοιάζει πολύ με το γιν-γιάνγκ της Άπω Ανατολής με το οποίο θα ασχοληθούμε πιο κάτω.

RENE GUENON

Ο ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΡΙΓΚΑΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ

ΖΕΝ η σοφία των κόαν

Πως άραγε να προλογίσει κάποιος μια τέτοια παρουσίαση για το Ζεν;

Οτιδήποτε και αν προσπαθούσε να πει δεν θα ήταν Ζεν αφού το Ζεν δεν έχει σχέση με το νου.

Ίσως απλά θα πρότεινε να γυρίσετε την επόμενη σελίδα και να προσπαθήσετε να νιώσετε.

Το να νιώσει κανείς, όπως το να δει κάτι διαφορετικό σε ένα ηλιοβασίλεμα, είναι η ανθρώπινη κληρονομιά και δόξα.

Ας μπούμε λοιπόν μέσα στο Ζεν...

Έτσι απλά...

---

---

Το να περπατάει κανείς είναι Ζεν.

Το να κάθεται είναι Ζεν.

Το να μιλάει ή να σωπαίνει

το να κινείται ή να σταματά

Ζεν είναι μονάχα.

---

Όταν ο ερωδιός στέκει στο χιόνι

το τοπίο δεν είναι πια το ίδιο.

---

Αυτός που ξέρει δεν μιλά.

Αυτός που μιλά δεν ξέρει.

---

Ο Δρόμος είναι σαν το Διάστημα.

Τίποτε δεν του λείπει

τίποτε δεν του περσεύει.

Αν δεν το βλέπεις

είναι γιατί έχεις προτιμήσεις.

---

Παντοτινά και αιώνια

αποκαλύπτεται στους ανθρώπους.

---

Πάνω από τα ξερά κλαδιά πετάει ο χρυσός φοίνικας.

Γύρω από το μαραμένο δέντρο

γυρνάει ο πολύτιμος ελέφαντας.

---

Αν η χρυσόσκονη είναι πολύτιμη

θολώνει την όραση.

---

Πρόσεξε όσα λές.

Κι όσα λες να τα τηρείς και να τα εφαρμόζεις.

---

Ό,τι υπάρχει μέσα, υπάρχει και έξω.

Εκείνο που δεν έχει σώμα

μέσα στο σώμα κρύβεται.

Όποιος κατανοεί την αλήθεια αυτή

σύντομα θα σπάσει τα δεσμά του.

---

Ο μεσαίος δρόμος

είναι αυτός που δεν έχει μέση,

ούτε δύο πλευρές.

Όταν σε ενοχλεί ο αντικειμενικός κόσμος,

αυτή είναι η μια πλευρά.

Όταν ο νους σου είναι ταραγμένος,

είναι η άλλη.

Όταν δεν υπάρχει ούτε η μια

ούτε η άλλη πλευρά,

δεν υπάρχει ούτε η μέση.

Αυτός είναι ο μέσαίος δρόμος.

---

Για δέκα χρόνια δεν μπορούσα να γυρίσω πίσω.

Τώρα έχω ξεχάσει και το δρόμο.

---

Ακόμα και μια οργισμένη γροθιά

δε χτυπάει ένα χαμογελαστό πρόσωπο.

---

Η γνώση είναι λαθεμένη κατανόηση.

Η έλλειψη γνώσης είναι τυφλή άγνοια.

Το Τάο είναι σαν τον κενό ουρανό.

Εκεί, έχει μήπως σημασία το σωστό ή το λάθος;

λάθος;

---

Ένας άνθρωπος μπορεί να φαίνεται ανόητος

κι ωστόσο να μην είναι.

Μπορεί να φυλάει τη σοφία του με προσοχή.

---

Το μωρό κοιτάζει όλη τη μέρα

τα διάφορα πράγματα

χωρίς να παίζει τα βλέφαρα.

Είναι γιατί τα μάτια του

δεν εστιάζονται κάπου συγκεκριμένα.

Πηγαίνουν παντού και γίνονται ένα με όλα.

Αν δεν το κατάλαβες, αυτή είναι η προϋπόθεση

για ένα νου καθάριο.

---

Λόγια, σκέψεις. Όσο προσκολούμαστε σε αυτά

τόσο χάνουμε την ουσία.

Απέχω από λόγια και σκέψεις,

κινούμαι ελεύθερος παντού.

Σταματώ να τρέχω πίσω από φαντάσματα.

---

Γύρω μας γεννιούνται πράγματα, κανείς όμως

δεν ξέρει από που.

Μόνα τους έρχονται χωρίς κανείς

να βλέπει την πύλη από όπου μπαίνουν.

Οι άνθρωποι παίρνουν στα σοβαρά

μόνο τη γνώση που είναι γνωστή.

Να οφεληθούν δεν ξέρουν από το Άγνωστο

ούτε να προσεγγίσουν τη γνώμη του.

Δεν είναι αυτό η Άγνοια.

---

Να ζεις μέσα στον κόσμο

αλλά να μην κολλάς στη σκόνη του.

Όταν βλέπεις κάποιον

να κάνει μια καλή πράξη μιμήσου τον.

Κι όταν κάνει μια λαθεμένη απόφευγέ την.

---

-Τι είναι το μονοπάτι Δάσκαλε;

-Η καθημερινή ζωή.

---

Πόσες φορές για χάρη σου

δεν κατέβηκα στη σπηλιά του γαλάζιου

δράκοντα;

---

Είπε ο Δάσκαλος στους μαθητές:

Δεν καταλαβαίνω το Ζεν.

Δεν υπάρχει τίποτε για να σας δείξω.

Γι' αυτό μην περιμένετε όρθιοι να βρείτε κάτι

από το τίποτε.

Φωτιστείτε μόνοι σας, αν θέλετε.

Αν υπάρχει κάτι, βρείτε το μόνοι σας.

---

-Πως απελευθερώνεται κανείς;

-Υπήρξε ποτέ δέσμιος;

---

Δεν μπορείς να το συλλάβεις με τη σκέψη.

Αλλά και χωρίς αυτήν,

δεν μπορείς να το αναζητήσεις.

Απόφευγε το κακό.

Κάνε μονάχα το καλό.

Τη σκέψη κράτα καθαρή.

Όλοι οι Βούδδες δεν είπαν τίποτε άλλο.

---

Όχι σκέψη.

Όχι συλλογισμός.

Όχι ανάλυση.

Όχι καλλιέργεια.

Όχι προσοχή.

Άσε το να φανεί από μόνο του.

---

Όταν πάψει το πουλί να κελαηδάει,

το βουνό γίνεται ακόμα πιο σιωπηλό.

---

Μοναχικός και φοβερός στην όψη, δεν καυχάται,

αλλά σταθερός στον τόπο του

κρίνει ποιός είναι φίδι και ποιός δράκοντας.

---

Πως η χλόη, που δεν αναπτύσσεται,

μπορεί και κρύβει τον πολύτιμο ελέφαντα;

---

-Τι είναι Τάο;

-Ένας δράκοντας που βρυχάται

μέσα σε ένα ξερό κούτσουρο.

---

Το ένα μοιάζει να βρίσκεται μέσα σε όλα.

Κι όλα μοιάζουν να βρίσκονται στο ένα.

---

Τυλιγμένος στα άσπρα σύννεφα

δεν βλέπει τα άσπρα σύννεφα.

Απορροφημένος στον ήχο του νερού που κυλάει,

δεν ακούει το νερό που κυλάει.

---

Ο ήλιος και το φεγγάρι

δεν μπορούν να το φωτίσουν πλήρως.

Ο ουρανός και η γη δεν μπορούν

να το αποκρύψουν πλήρως.

---

Τι θαύμα! Τι μεγαλείο!

Κουβαλάω ξύλα, βγάζω νερό απ' το πηγάδι!

---

Με το ραβδί στον ώμο του

δεν ενδιαφέρεται για κανέναν,

μα ακολουθεί το δρόμο του,

ανεβαίνοντας γοργά από κορφή σε κορφή.

---

Ο σοφός έχει το νου του σαν καθρέφτη.

Δεν κρατά τίποτε.

Δεν αρνείται τίποτε.

Δέχεται αλλά δεν παρακρατεί.

---

Δεν μπορείς να το περιγράψεις

ούτε να το ζωγραφίσεις.

Δεν μπορείς να το θαυμάσεις.

Ούτε να το αισθανθείς.

Αυτός είναι ο Εαυτός σου ο αληθινός.

Κι αν ο κόσμος όλος χαθεί, αυτός δεν θα χαθεί.

---

Δάσκαλε, τι είναι η Φώτιση;

Κάνε μου τη χάρη να μη σκορπάς εδώ

τις βρωμιές σου.

---

-Τι είναι το σπαθί δίχως κόψη;

-Είναι αυτό που δεν στομώνει, ούτε σκουριάζει.

-Και τι πετυχαίνει;

-Κόβει ό,τι αγγίζει.

-Και όταν δεν αγγίζει τίποτε;

-Τότε κόβει όλα τα κεφάλια.

-Είναι φυσικό να κόβει ό,τι αγγίζει,

αλλά πως κόβει όλα τα κεφάλια;

-Είναι γιατί βάζει τέλος στο καθετί;

-Τότε γίνεται παντού γνωστό,

ότι αυτό το ξίφος υπάρχει.

---

Όταν έρχεται μια ευκαιρία

μην την αφήσεις να περάσει.

Πρίν κάνεις όμως κάτι σκέψου δυο φορές.

---

Αν πραγματικά αγαπώ τον εαυτό μου

δεν πρέπει να τον αγαπώ.

Αν θέλω να τον προφυλάξω

δεν πρέπει να τον προφυλάξω.

---

Οι αρετές παιδιά είναι της αυτοπειθαρχίας.

Δεν πέφτουν μόνες τους από τον ουρανό.

Στ' αλήθεια δεν είναι σαν το χιόνι ή τη βροχή.

---

Σύμφωνα με το σπόρο έρχεται κι ο καρπός.

Όποιος κάνει καλό, καλό θερίζει

κι όποιος κάνει κακό, τέτοιο θα βρει.

Έτσι έλεγαν οι παλιοί σοφοί.

---

Από το Νου ξεπηδούν αμέτρητα πράγματα

Εξαρτώνται από τη διακριτική ικανότητα

του Νου και τη συνήθεια.

Όλα αυτά οι άνθρωποι ονομάζουν εξωτερικό κόσμο

αν και στην πραγματικότητα δεν υπάρχει.

Είναι ο Νους που φαίνεται

σαν πλήθος από πράγματα.

Σώμα, αποκτήματα και ιδέες

δεν είναι παρά Νους.

---

Όλα τα πράγματα είναι παροδικά.

Από γέννηση σε θάνατο πηγαίνουν.

Βάλε τέλος σε γέννηση και θάνατο

για να φανεί η μακάρια αταραξία.

---

-Τι σημαίνει Ζεν;

-Τρία κιλά λινάρι.

---

Αυτός που νικά τους άλλους είναι δυνατός.

Όποιος όμως νικά τον εαυτό του

είναι αληθινά πανίσχυρος.

---

Ένας μοναχός ρώτησε:

“Ποιό είναι το κατοικητήριο του Νου;”

Ο Δάσκαλος απάντησε:

“Ο Νους κατοικεί εκεί

όπου δεν υπάρχει το κατοικητήριο”.

“Τι εννοείτε όταν λέτε ότι δεν υπάρχει

κατοικητήριο;”

“Όταν ο νους δεν κατοικεί

σε κανένα συγκεκριμένο αντικείμενο,

λέμε ότι κατοικεί εκεί

όπου δεν υπάρχει κατοικητήριο”.

---

Αν μου δώσεις κάτι

χωρίς να χρησιμοποιήσεις τα χέρια σου,

τότε θα σε πλησιάσω

χωρίς να χρησιμοποιήσω τα πόδια μου.

---

Τι είναι το Ζεν;

Τούβλα και πέτρες.

Τι είναι το Τάο;

Ένα κομμάτι ξύλο.

---

Όλα τα πράγματα επιστρέφουν στο Ένα.

Το Ένα που επιστρέφει;

---

Εκεί που η ταραχή δεν φτάνει,

που η γαλήνη μόνο βασιλεύει,

εκεί είναι ο κατάλληλος τόπος

για να βρυχώνται τα λιοντάρια.

Όλα τα άλλα ζώα κρατιώνται μακριά

και τα πουλιά δεν πλησιάζουν.

---

Πολυλογία και διανόηση.

Όσο μεγαλύτερα είναι αυτά

τόσο ευκολότερα το δρόμο χάνεις.

Έτσι όσο περισσότερο μπορείς

μακρυά τους μείνε,

αν θες το Δρόμο να κάνεις χωρίς κόπο πολύ.

---

Όταν οι άλλοι με κακολογούν

τους λογαριάζω για δασκάλους.

Αν τότε δεν τους δείξω εχθρότητα

φυτρώνει μέσα μου αγάπη και ταπεινότητα

που έρχονται από το Αγέννητο.

---

Να μη λυπάσαι ποτέ για το παρελθόν.

Κοίτα μπροστά.

---

Όλα τα πράγματα είναι σαν όνειρα,

σαν οφθαλμαπάτη, σαν φυσαλίδα και σκιά.

Είναι σαν σταγόνες δροσιάς,

σαν λάμψεις αστραπής:

έτσι θα έπρεπε να θεωρούνται.

---

Η ημέρα αυτή δεν θα ξανάρθει.

---

Πριν μελετήσεις το Ζεν,

τα βουνά είναι βουνά και τα ποτάμια ποτάμια.

Όταν αρχίσεις να μελετάς το Ζεν

τα βουνά δεν είναι πια βουνά

ούτε τα ποτάμια ποτάμια.

Αλλά όταν αποκτήσεις τη φώτιση

τα βουνά ξαναγίνονται βουνά και τα

ποτάμια ποτάμια.

---

Αν προσπαθήσεις να πετύχεις ηρεμία,

σταματώντας την κίνηση,

μια τέτοια ηρεμία θα είναι πάντα σε κίνηση.

ΖΕΝ η σοφία των κόαν

Επιμέλεια ύλης: Κώστας Παχίδης

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΑΜΒΛΙΧΟΣ

Sometimes I Feel Like a Motherless Child - Van Morrison

http://en.wikipedia.org/wiki/Sometimes_I_Feel_Like_a_Motherless_Child

Sometimes I feel like a motherless child
Sometimes I feel like a motherless child
Sometimes I feel like a motherless child
Long way from my home
Sometimes I wish I could fly
Like a bird up in the sky
Oh, sometimes I wish I could fly
Fly like a bird up in the sky
Sometimes I wish I could fly
Like a bird up in the sky
Closer to my home

Motherless children have a hard time
Motherless children have-a such a hard time
Motherless children have such a really hard time
A long way from home

Sometimes I feel like freedom is near
Sometimes I feel like freedom is here
Sometimes I feel like freedom is so near
But we're so far from home

Janis Joplin (January 19, 1943 – October 4, 1970)

From Wikipedia, the free encyclopedia

Janis Joplin
Background information
Birth name	Janis Lyn Joplin
Born	January 19, 1943 Port Arthur, Texas, U.S.
Died	October 4, 1970 (aged 27) Los Angeles, California, U.S.
Genres	Blues-rock, hard rock,psychedelic rock, blues
Occupations	Singer, songwriter, arranger
Instruments	Vocals, guitar
Years active	1962–1970
Labels	Columbia
Associated acts	Big Brother & the Holding Company Kozmic Blues Band Full Tilt Boogie Band
Website	http://www.officialjanis.com/

Janis Lyn Joplin (January 19, 1943 – October 4, 1970) was an American singer, songwriter and music arranger. She rose to prominence in the late 1960s as the lead singer of Big Brother and the Holding Company and later as a solo artist. Rolling Stone magazine ranked Joplin number 46 on its list of the 100 Greatest Artists of All Time in 2004,^[1] and number 28 on its 2008 list of 100 Greatest Singers of All Time.^[2]

Contents  [show]

[edit]Early life: 1943–1965

Janis Joplin was born in Port Arthur, Texas, on January 19, 1943,^[3] to Dorothy (née East) Joplin (1913–1998), a registrar at a business college, and her husband, Seth Joplin (1910–1987), anengineer at Texaco. She had two younger siblings, Michael and Laura. The family attended theChurch of Christ.^[4] The Joplins felt that Janis always needed more attention than their other children, with her mother stating, "She was unhappy and unsatisfied without [receiving a lot of attention]. The normal rapport wasn't adequate."^[5]

As a teenager, she befriended a group of outcasts, one of whom had albums by African-American blues artists Bessie Smith and Leadbelly, whom Joplin later credited with influencing her decision to become a singer.^[6] She began singing in the local choir and expanded her listening to blues singers such as Odetta and Big Mama Thornton.

Primarily a painter while still in school, she first began singing blues and folk music with friends. While at Thomas Jefferson High School, she stated that she was mostly shunned.^[6] Joplin was quoted as saying, "I was a misfit. I read, I painted, I didn't hate niggers."^[5] As a teen, she became overweight and her skin broke out so badly she was left with deep scars which requireddermabrasion.^[5][7][8] Other kids at high school would routinely taunt her and call her names like "pig," "freak" or "creep."^[5] Among her classmates was future Dallas Cowboys coach Jimmy Johnson.

Joplin graduated from high school in 1960 and attended Lamar State College of Technology inBeaumont, Texas, during the summer^[7] and later the University of Texas at Austin, though she did not complete her studies.^[9] The campus newspaper ran a profile of her in 1962 headlined "She Dares To Be Different."^[9]

Cultivating a rebellious manner, Joplin styled herself in part after her female blues heroines and, in part, after the Beat poets. Her first song recorded on tape, at the home of a fellow student in December 1962, was "What Good Can Drinkin' Do".^[10] She left Texas for San Francisco in January 1963, living in North Beach and later Haight-Ashbury. In 1964, Joplin and future Jefferson Airplane guitarist Jorma Kaukonen recorded a number of blues standards, further accompanied by Margareta Kaukonen on typewriter (as percussion instrument). This session included seven tracks: "Typewriter Talk," "Trouble In Mind," "Kansas City Blues," "Hesitation Blues", "Nobody Knows You When You're Down and Out", "Daddy, Daddy, Daddy" and "Long Black Train Blues," and was later released as thebootleg album The Typewriter Tape.

Around this time her drug use increased, and she acquired a reputation as a "speed freak" and occasional heroin user.^[3][6][7] She also used other psychoactive drugs and was a heavy drinker throughout her career; her favorite beverage was Southern Comfort.

In the spring of 1965, Joplin's friends, noticing the physical effects of her amphetamine habit (she was described as "skeletal"^[6] and "emaciated"^[3]), persuaded her to return to Port Arthur, Texas. In May 1965, Joplin's friends threw her a bus-fare party so she could return home.^[3] Back in Port Arthur, she changed her lifestyle. She avoided drugs and alcohol, began wearing relatively modest dresses, adopted abeehive hairdo, and enrolled as a sociology major at Lamar University in nearby Beaumont, Texas. During her year at Lamar University, she commuted to Austin to perform solo, accompanying herself on guitar. One of her performances was reviewed in the Austin American-Statesman. Joplin became engaged to a man who visited her, wearing a blue serge suit, to ask her father for her hand in marriage, but the man terminated plans for the marriage soon afterwards.^[8]

[edit]Big Brother and the Holding Company: 1966–1968

Main article: Big Brother and the Holding Company

In 1966, Joplin's bluesy vocal style attracted the attention of the psychedelic rock band Big Brother and the Holding Company, a band that had gained some renown among the nascent hippie community in Haight-Ashbury. She was recruited to join the group by Chet Helms, a promoter who had known her in Texas and who at the time was managing Big Brother. Helms brought her back to San Francisco and Joplin joined Big Brother on June 4, 1966.^[11] Her first public performance with them was at the Avalon Ballroom in San Francisco. Due to persistent persuading by keyboardist and close friend Stephen Ryder, Joplin avoided drug use for several weeks, enjoining bandmate Dave Getz to promise that using needles would not be allowed in their rehearsal space or in the communal apartment where they lived.^[8] When a visitor to the apartment injected drugs in front of Joplin, she angrily reminded Getz that he had broken his promise.^[8] A San Francisco concert from that summer was recorded and released in the 1984 album Cheaper Thrills.

On August 23, 1966,^[12] during a four week engagement in Chicago, the group signed a deal with independent label Mainstream Records.^[13]They recorded tracks in a Chicago recording studio, but the label owner Bob Shad refused to pay their airfare back to San Francisco.^[6]Shortly after the five band members drove from Chicago to Northern California with very little money, they moved with the Grateful Dead to a house in Lagunitas, California. It was there that Joplin relapsed into hard drugs.

The Mantra-Rock Dance promotional poster featuring Big Brother and the Holding Company.

One of Joplin's earliest major performances in 1967 was the Mantra-Rock Dance, a musical event held on January 29, 1967—just ten days after her birthday—at the Avalon Ballroom by the San Francisco Hare Krishna temple. Janis Joplin and Big Brother performed there along with the Hare Krishna founder Bhaktivedanta Swami, Allen Ginsberg, Moby Grape, and Grateful Dead, donating proceeds to the Krishna temple.^[14][15][16]

In early 1967, Joplin met Country Joe McDonald of the group Country Joe and the Fish. The pair lived together as a couple for a few months.^[3][13] Joplin and Big Brother began playing clubs in San Francisco, at the Fillmore West, Winterland and the Avalon Ballroom. They also played at theHollywood Bowl in Los Angeles, as well as in Seattle, Washington and Vancouver, British Columbia, the Psychedelic Supermarket in Boston, Massachusetts, and the Golden Bear Club inHuntington Beach, California.^[13]

The band's debut album was released by Columbia Records in August 1967, shortly after the group's breakthrough appearance in June at the Monterey Pop Festival. Two songs from Big Brother's set at Monterey were filmed. "Combination of the Two" and a version of Big Mama Thornton's "Ball and Chain" appeared in D.A. Pennebaker's documentary Monterey Pop. The film captured Cass Elliot in the crowd silently mouthing "Wow! That's really heavy!" during Joplin's performance.^[6]

In November 1967, the group parted ways with Chet Helms and signed with top artist managerAlbert Grossman. Up to this point, Big Brother had performed mainly in California, but had gained national prominence with their Monterey performance. On February 16, 1968,^[17] the group began its first East Coast tour in Philadelphia, and the following day gave their first performance in New York City at the Anderson Theater.^[3][6] On April 7, 1968, the last day of their East Coast tour, Joplin and Big Brother performed with Jimi Hendrix, Buddy Guy, Joni Mitchell, Richie Havens, Paul Butterfield, and Elvin Bishop at the "Wake for Martin Luther King, Jr." concert in New York.

During the spring of 1968, Joplin and Big Brother made their nationwide television debut on The Dick Cavett Show, an ABC daytime variety show hosted by Dick Cavett. Later, she made three appearances on the primetime Cavett program. During this time, the band was billed as "Janis Joplin and Big Brother and the Holding Company,"^[13] although the media coverage given to Joplin incurred resentment among the other members of the band.^[13] The other members of Big Brother thought that Joplin was on a "star trip," while others were telling Joplin that Big Brother was a terrible band and that she ought to dump them.^[13]

Time magazine called Joplin "probably the most powerful singer to emerge from the white rock movement," and Richard Goldstein, in Voguemagazine, wrote that Joplin was "the most staggering leading woman in rock... she slinks like tar, scowls like war... clutching the knees of a final stanza, begging it not to leave... Janis Joplin can sing the chic off any listener."^[5]

Big Brother's second album, Cheap Thrills, featured a cover design by counterculture cartoonist Robert Crumb. Although Cheap Thrillssounded as if it was mostly "live," only one track ("Ball and Chain") was actually recorded live; the rest of the tracks were studio recordings.^[3]The album had a raw quality, including the sound of a cocktail glass breaking and the broken shards being swept away during the song "Turtle Blues." With the documentary film Monterey Pop released in late 1968, the album launched Joplin's successful, albeit short, musical career.^[18]

Cheap Thrills, which gave the band a breakthrough hit single, "Piece of My Heart", reached the number one spot on the Billboard charts eight weeks after its release, remaining for eight (nonconsecutive) weeks.^[18] The album was certified gold at release and sold over a million copies in the first month of its release.^[8][13] Live at Winterland '68, recorded at the Winterland Ballroom on April 12 and 13, 1968, featured Joplin and Big Brother and the Holding Company at the height of their mutual career working through a selection of tracks from their albums.

The band made another East Coast tour during July–August 1968, performing at the Columbia Records convention in Puerto Rico and theNewport Folk Festival. After returning to San Francisco for two hometown shows at the Palace of Fine Arts Festival on August 31 and September 1, Joplin announced that she would be leaving Big Brother. The group continued touring through the fall and Joplin gave her last official performance with Big Brother at a Family Dog benefit on December 1, 1968.^[3][6]

[edit]Solo career: 1969–1970

[edit]Kozmic Blues Band

After splitting from Big Brother, Joplin formed a new backup group, the Kozmic Blues Band. The band was influenced by the Stax-VoltRhythm and Blues bands of the 1960s, as exemplified by Otis Redding and the Bar-Kays, who were major musical influences on Joplin.^[3][6][8] The Stax-Volt R&B sound was typified by the use of horns and had a more bluesy, funky, soul, pop-oriented sound than most of the hard-rock psychedelic bands of the period.

By early 1969, Joplin was addicted to heroin, allegedly shooting at least $200 worth of heroin per day,^[7] although efforts were made to keep her clean during the recording of I Got Dem Ol' Kozmic Blues Again Mama!. Gabriel Mekler, who produced the Kozmic Blues, told publicist-turned-biographer Myra Friedman after Joplin's death that the singer had lived in his house during the June 1969 recording sessions at his insistence so he could keep her away from drugs and her drug-using friends.^[8]

The Kozmic Blues album, released in September 1969, was certified gold later that year but did not match the success of Cheap Thrills.^[18]Reviews of the new group were mixed. Some music critics, including Ralph Gleason of the San Francisco Chronicle, were negative. Gleason wrote that the new band was a "drag" and that Joplin should "scrap" her new band and "go right back to being a member of Big Brother...(if they'll have her)."^[3] Other reviewers, such as reporter Carl Bernstein of the Washington Post generally ignored the flaws and devoted entire articles to celebrating the singer's magic.

Joplin and the Kozmic Blues Band toured North America and Europe throughout 1969, appearing at Woodstock in August. By most accounts, Woodstock was not a happy affair for Joplin.^[3][6][7] Faced with a ten hour wait after arriving at the festival, she shot heroin^[6][7] and was drinking alcohol, so by the time she hit the stage, she was "three sheets to the wind."^[3] Joplin also had problems at Madison Square Garden where, as she told rock journalist David Dalton, the audience watched and listened to "every note [she sang] with 'Is she gonna make it?' in their eyes."^[13] Joplin's performance was not included in the documentary film Woodstock although the 25th anniversary director's cut ofWoodstock includes her performance of Work Me, Lord.

At the end of the year, the group broke up. Their final gig with Joplin was at Madison Square Garden in New York City on the night of December 19–20, 1969.^[3][13]

[edit]Full Tilt Boogie Band

In February 1970, Joplin traveled to Brazil, where she stopped her drug and alcohol use. She was accompanied on vacation there by her friend Linda Gravenites, who had designed the singer's stage costumes from 1966 to 1969. Joplin was romanced by an American schoolteacher named David (George) Niehaus, who was traveling around the world. They were photographed by the press at Carnival in Rio de Janeiro.^[13]Gravenites also took photographs of the two during their Brazilian vacation and they appeared to be a "carefree, happy, healthy young couple" having a great time.^[6]

Joplin began using heroin again when she returned to the United States. Her relationship with Niehaus soon ended because of the drugs, her relationship with Peggy Caserta and refusal to take some time off work and travel the world with him.^[6] Around this time she formed her new band, the Full Tilt Boogie Band.^[3][6][8] The band was composed mostly of young Canadian musicians and featured an organ, but no horn section. Joplin took a more active role in putting together the Full Tilt Boogie Band than she did with her prior group. She was quoted as saying, "It's my band. Finally it's my band!"^[3]

The Full Tilt Boogie Band began touring in May 1970. Joplin remained quite happy with her new group, which received mostly positive feedback from both her fans and the critics.^[3] Prior to beginning a summer tour with Full Tilt Boogie, she performed in a reunion with Big Brother at the Fillmore West in San Francisco on April 4, 1970. Recordings from this concert were included in an in-concert album released posthumously in 1972. She again appeared with Big Brother on April 12 at Winterland where she and Big Brother were reported to be in excellent form.^[6] By the time she began touring with Full Tilt Boogie, Joplin told people she was drug-free, but her drinking increased.^{[citation needed]}

From June 28 to July 4, 1970, Joplin and Full Tilt joined the all-star Festival Express tour through Canada, performing alongside the Grateful Dead, Delaney and Bonnie, Rick Danko and The Band, Eric Andersen and Ian and Sylvia.^[6] They played concerts in Toronto, Winnipeg andCalgary.^[6][13] Footage of her performance of the song "Tell Mama" in Calgary became an MTV video in the 1980s and was included on the 1982 Farewell Song album. The audio of other Festival Express performances were included on that 1972 Joplin In Concert album. Video of the performances was included on the Festival Express DVD.

In the "Tell Mama" video shown on MTV in the 1980s, Joplin wore a psychedelically colored loose-fitting costume and feathers in her hair. This was her standard stage costume in the spring and summer of 1970. She chose the new costumes after her friend and designer, Linda Gravenites (whom Joplin had praised in the May 1968 issue of Vogue), cut ties with Joplin shortly after their return from Brazil, due largely to Joplin's continued use of heroin.^[3][6]

During the Festival Express tour, Joplin was accompanied by Rolling Stone writer David Dalton, who would later write several articles and a book on Joplin. She told Dalton:

I'm a victim of my own insides. There was a time when I wanted to know everything ... It used to make me very unhappy, all that feeling. I just didn't know what to do with it. But now I've learned to make that feeling work for me. I'm full of emotion and I want a release, and if you're on stage and if it's really working and you've got the audience with you, it's a oneness you feel.^[13]

[edit]Pearl

Main article: Pearl (album)

Among her last public appearances were two broadcasts of The Dick Cavett Show. In a June 25, 1970, appearance, she announced that she would attend her ten-year high-school class reunion. When asked if she had been popular in school, she admitted that when in high school, her schoolmates "laughed me out of class, out of town and out of the state."^[19] In the August 3, 1970, Cavett broadcast, Joplin referred to her upcoming performance at the Festival for Peace to be held at Shea Stadium in Queens, New York, on August 6, 1970.

Joplin attended the reunion on August 14, accompanied by fellow musician and friend Bob Neuwirth, road manager John Cooke, and her sister Laura, but it reportedly proved to be an unhappy experience for her.^[20] Joplin held a press conference in Port Arthur during her reunion visit. Interviewed by Rolling Stone journalist Chet Flippo, she was reported to wear enough jewelry for a "Babylonian whore."^[6] When asked by a reporter during the reunion if Joplin entertained at Thomas Jefferson High School when she was a student there, Joplin replied, "Only when I walked down the aisles."^[3][3][5] Joplin denigrated Port Arthur and the people who'd humiliated her a decade earlier in high school.^[3]

Joplin's last public performance, with the Full Tilt Boogie Band, took place on August 12, 1970, at the Harvard Stadium in Boston,Massachusetts. A positive review appeared on the front page of The Harvard Crimson newspaper despite the fact that Full Tilt Boogie performed with makeshift sound amplifiers after their regular equipment was stolen in Boston.^[8]

During September 1970, Joplin and her band began recording a new album in Los Angeles with producer Paul A. Rothchild, who had produced recordings for The Doors. Although Joplin died before all the tracks were fully completed, there was still enough usable material to compile an LP. "Mercedes Benz" was included despite it being a first take, and the track "Buried Alive In The Blues", to which Joplin had been scheduled to add her vocals on the day she was found dead, was kept as an instrumental.

The result was the posthumously released Pearl (1971). It became the biggest selling album of her career^[18] and featured her biggest hit single, a cover of Kris Kristofferson's "Me and Bobby McGee". Kristofferson had been Joplin's lover not long before her death.^[21] Also included was the social commentary of the a cappella "Mercedes Benz", written by Joplin, close friend and song writer Bob Neuwirth and beat poetMichael McClure. In 2003, Pearl was ranked #122 on Rolling Stone magazine's list of the 500 Greatest Albums of All Time.

During the recording sessions for Pearl, Joplin began seeing Seth Morgan, a 21 year-old Berkeley student, cocaine dealer and future novelist;^[3][6][7] and checked into the Landmark Motel in Los Angeles to begin recording the Pearl album.^[3][6][8] She and Morgan became engaged to be married in early September^[5] and Joplin threw herself into the recording of songs for her new album.

[edit]Death

The last recordings Joplin completed were "Mercedes Benz" and a birthday greeting for John Lennon ("Happy Trails", composed by Dale Evans) on October 1, 1970. Lennon, whose birthday was October 9, later told Dick Cavett that her taped greeting arrived at his home after her death.^[20] On October 3, Joplin visited the Sunset Sound Recorders^[6] in Los Angeles to listen to the instrumental track for Nick Gravenites' song "Buried Alive in the Blues" prior to recording the vocal track, scheduled for the next day.^[13] When she failed to show up at the studio by Sunday afternoon, producer Paul A. Rothchild became concerned. Full Tilt Boogie's road manager, John Cooke, drove to the Landmark Motor Hotel (since renamed the Highland Gardens Hotel) where Joplin had been a guest since August 24.^[22] He saw Joplin's psychedelically painted Porsche still in the parking lot. Upon entering her room, he found her dead on the floor. The official cause of death was an overdose ofheroin, possibly combined with the effects of alcohol.^[8][23] Cooke believes that Joplin had accidentally been given heroin which was much more potent than normal, as several of her dealer's other customers also overdosed that week.^[24]

Joplin was cremated in the Pierce Brothers Westwood Village Mortuary in Los Angeles; her ashes were scattered from a plane into the Pacific Ocean and along Stinson Beach. The only funeral service was a private affair held at Pierce Brothers and attended by Joplin's parents and maternal aunt.^[25]

Joplin's will funded $2,500 to throw a wake party in the event of her demise. The party, which took place October 26, 1970, at the Lion's Share, located in San Anselmo California, was attended by her sister Laura and Joplin's close friends, that included tattoo artist Lyle Tuttle; Joplin's fiancé Seth Morgan; Bob Gordon; and her road manager, John Cooke. Brownies laced with hashish were unknowingly passed around.^[26] Her death at age 27 has caused her to be included in a phenomenon rock historians call the 27 Club.

[edit]Legacy

Joplin's Porsche 356 in "Summer of Love – Art of the Psychedelic Era" (Whitney Museum, New York)

Joplin's death in October, 1970 at the age of 27 stunned her fans and shocked the music world. Her death was coupled with the fact that another rock icon Jimi Hendrix had died earlier in September. Music historian Tom Moon wrote that Joplin had "a devastatingly original voice." Music columnist Jon Pareles of the New York Times wrote Joplin as an artist was "overpowering and deeply vulnerable." Author Megan Terry claimed the Joplin was the female version of Elvis Presleyin the ability to captivate an audience.^[27]

Joplin's extraordinary success as a pioneer in a male-dominated rock industry of the late 1960s was unprecedented. Joplin, along with Grace Slick of the Jefferson Airplane, opened opportunities into the rock music business for future female singers. Stevie Nicks commented that after seeing Joplin perform, "I knew that a little bit of my destiny had changed. I would search to find that connection that I had seen between Janis and her audience. In a blink of an eye she changed my life."^[28]

Joplin's body decoration, with a wristlet and a small heart on her left breast, by the San Francisco tattoo artist Lyle Tuttle, is taken as a seminal moment in the tattoo revolution and was an early moment in the popular culture's acceptance of tattoos as art.^[29] Another trademark was her flamboyant hair styles, often including colored streaks and accessories such as scarves, beads and feathers.

Leonard Cohen's 1974 song "Chelsea Hotel #2" is about Joplin.^[30] Likewise, lyricist Robert Hunter has commented that Jerry Garcia's "Birdsong" from his first solo album, Garcia, is about Joplin and the end of her suffering through death.^[31][32] Mimi Fariña's song "In the Quiet Morning" is about Joplin's death.^[33]

The 1979 film The Rose was loosely based on Joplin's life. Originally titled Pearl, after Joplin's nickname, and the title of her last album, it was fictionalized after her family declined to allow the producers the rights to her story.^[34][35] Bette Midler earned a nomination for the Academy Award for Best Actress for her performance.

In 1988, the Janis Joplin Memorial, with an original bronze, multi-image sculpture of Joplin by Douglas Clark, was dedicated in Port Arthur, Texas.^{[citation needed]}

Joplin was inducted into the Rock and Roll Hall of Fame in 1995, and was given a Grammy Lifetime Achievement Award in 2005. In November 2009, the Hall of Fame and museum honored her as part of its annual American Music Masters Series.^[36] Among the artifacts at the Rock and Roll Hall of Fame Museum Exhibition are Joplin's scarf and necklaces, her 1965 Porsche 356 Cabriolet with psychedelically designedpainting, and a sheet of LSD blotting paper designed by Robert Crumb, designer of the Cheap Thrills cover.^[37] She was the honoree at the Rock Hall's American Music Master concert and lecture series for 2009.^[38]

In the late 1990s, the musical play Love, Janis was created with input from Janis's younger sister Laura plus Big Brother guitarist Sam Andrew, with an aim to take it to Off Broadway. Opening in the summer of 2001 and scheduled for only a few weeks of performances, the show won acclaim and packed houses and was held over several times, the demanding role of the singing Janis attracting rock vocalists from relative unknowns to pop stars Laura Branigan and Beth Hart. A national tour followed.^{[citation needed]}

At the 2009 Edinburgh Festival Fringe, Janis,^[39] a one-woman show by Nicola Haydn, which imagined the last hour of Joplin's life, gained its first substantial run.^[40] It was nominated for 'Best Solo Performance' in The Stage Awards for Acting Excellence.^[41] The production tour bus also used a recreation of Joplin's Porsche by Brighton graffiti artist Req — on a VW Polo for budgetary reasons.^{[citation needed]}

There have been many attempts at making a film about Joplin. On June 13, 2010, producer Wyck Godfrey said Amy Adams starred in director Fernando Meirelles' biographical drama,^[42] titled Janis Joplin: Get It While You Can.^[34] Previous attempts have included Piece Of My Heart, which was to star Renée Zellweger or Brittany Murphy; The Gospel According To Janis, with director Penelope Spheeris and starring either Zooey Deschanel or P!nk; and an untitled film thought to be an adaptation of Laura Joplin's Off-Broadway play about her sister, with the show's star, Laura Theodore, attached.^[34]

[edit]Laura Joplin interview

In 1992, Laura Joplin, Janis Joplin's younger sister, gave an interview discussing her book, Love, Janis, a biography on her sister. The book was the first major biography of Janis in two decades. In the interview Laura mentioned that their parents were proud of Janis's success, however, they did not entirely understand the "hippie movement". They honestly did not believe what Janis was doing was right, however, their parents and Janis agreed to disagree. Laura also mentioned that Janis had a possible relationship with Joe Namath, although the relationship was considered non serious. Laura mentioned that Janis enjoyed being on the Dick Cavett Show and she did not know if Cavett and Janis ever had a relationship. Laura went on to mention that Janis while growing up in Texas had difficulties with some people at school, but not the entire school. Laura also commented that Janis was really enthusiastic after performing at Woodstock, saying that Janis was "...bubbling over, jumping up and down, talking about how incredible it was."^[43]

[edit]Discography

Big Brother and the Holding Company

Title	Release date	Label	Notes
Big Brother and the Holding Company	1967	Mainstream Records
Big Brother and the Holding Company	1967?	Columbia	Contains 2 extra single tracks
Big Brother and the Holding Company	1967, CD 1999	Columbia LegacyCK66425	Contains 2 extra single tracks
Cheap Thrills	1968	Columbia	2x Multi-Platinum Recording Industry Association of America
Cheap Thrills	1968, CD 1999	Legacy CK65784	Contains 4 extra tracks
Live at Winterland '68	1998	Columbia Legacy	ASIN: B000007TSP

Kozmic Blues Band

Title	Release date	Label	Notes
I Got Dem Ol' Kozmic Blues Again Mama!	1969	Columbia	Platinum RIAA
I Got Dem Ol' Kozmic Blues Again Mama!	1969, CD 1999	Legacy CK65785	Contains 3 extra tracks

Full Tilt Boogie

Title	Release date	Label	Notes
Pearl	1971	Columbia	posthumous, 4x Multi-Platinum RIAA
Pearl	1971, CD unknown date	Columbia CD64188
Pearl	1971, CD 1999	Legacy CK65786	Contains 4 extra tracks
Pearl	1971, 2CD 2005	Legacy COL 515134 2	CD1 – 6 other extra tracks CD2 – full selection from The Festival Express Tour, 3 venues

Big Brother & the Holding Company / Full Tilt Boogie

Title	Release date	Label	Notes
In Concert	1972	Legacy CK65786	ASIN: B0000024Y7

Later collections

Title	Release date	Label	Notes
Janis Joplin's Greatest Hits	1973	Columbia	ASIN B00000K2W1, 7x Multi-Platinum RIAA
Janis	1975	CBS	2 discs, Gold RIAA
Anthology	1980		2 discs
Farewell Song	1983	Columbia Records	ASIN: B000W44S8E
Cheaper Thrills	1984	Fan Club	ASIN: B000LYA9X8
Janis	1993	Columbia Legacy	3 discs – ASIN: B00000286P
18 Essential Songs	1995	Columbia Legacy	ASIN: B000002B1A, Gold RIAA
The Collection	1995	3 Discs	ASIN: B000BM6ATW
Live at Woodstock: August 19, 1969	1999
Box of Pearls	1999	Sony Legacy	5 Discs – ASIN: B0009YNSK6
Super Hits	2000	Sony	ASIN: B00004T1E6
Love, Janis	2001	Sony	ASIN: B00005EBIN
Essential Janis Joplin	2003	Sony	ASIN: B00007MB6Y
Very Best of Janis Joplin	2007	Import	ASIN: B000026A35
The Woodstock Experience	2009	Legacy Recordings

[edit]References

1. ^ "100 Greatest Artists of All Time". Rolling Stone. Retrieved 2010-06-13.
2. ^ "100 Greatest Singers of All Time". Rolling Stone. Retrieved 2010-06-13.
3. ^ ^{a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v} Echols, Alice (2000-02-15).Scars of Sweet Paradise: The Life and Times of Janis Joplin. Henry Holt and Company. ISBN 0805053948.
4. ^ Don Haymes inhttp://www.adherents.com/people/pj/Janis_Joplin.html.
5. ^ ^{a b c d e f g} Jacobson, Laurie (October 1984). Hollywood Heartbreak: The Tragic and Mysterious Deaths of Hollywood's Most Remarkable Legends. Simon & Schuster. ISBN 067149998X.
6. ^ ^{a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v} Amburn, Ellis (October 1992).Pearl: The Obsessions and Passions of Janis Joplin : A Biography.Time Warner. ISBN 0446516406.
7. ^ ^{a b c d e f g} Caserta, Peggy (October 1980). Going Down With Janis. Dell Publishing. ISBN 0440131944.
8. ^ ^{a b c d e f g h i j k} Friedman, Myra (1992-09-15). Buried Alive: The Biography of Janis Joplin. Crown Publishing Group.ISBN 0517586509.
9. ^ ^a b Hendrickson, Paul (1998-05-05). "Janis Joplin: A Cry Cutting Through Time". Washington Post. Retrieved 2008-05-12.
10. ^ Paytress, Mark (March 1994). "Janis Joplin. Mark Paytress assesses Columbia's three-CD 'Janis' retrospective". Record Collector 175: 140–141
11. ^ "Janis Joplin". wolfgangsvault.com. Retrieved 2010-06-13.
12. ^ "Janis Joplin: Rock and Blues Legend". majorlycool.com. Retrieved 2010-06-13.
13. ^ ^{a b c d e f g h i j k l m} Dalton, David (1991-08-21). Piece Of My Heart. Da Capo Press. ISBN 0306804468.
14. ^ Bromley, David G.; Shinn, Larry D. (1989), Krishna consciousness in the West, Bucknell University Press, p. 106,ISBN 9780838751442
15. ^ Chryssides, George D.; Wilkins, Margaret Z. (2006), A reader in new religious movements, Continuum International Publishing Group, p. 213, ISBN 9780826461681
16. ^ Joplin, Laura (1992), "Love, Janis", University of Michigan(Villard Books): p. 182, ISBN 9780679416050
17. ^ "Big Brother in Concert". bbhc.com. Retrieved 2010-06-13.
18. ^ ^a b c d Rosen, Craig (May 1996). The Billboard Book of Number One Albums: The Inside Story Behind Pop Music's Blockbuster Records. Billboard. ISBN 0823075869.
19. ^ "Dick Cavett TV. Interview (1970)". The Dick Cavett Show. 1970-08-03.
20. ^ ^a b Miller, Danny (2007-01-19). "Happy Birthday, Janis Joplin".Huffington Post. Retrieved 2008-08-23.
21. ^ Anthony DeCurtis, Rolling Stone, 30 September 1999
22. ^ Los Angeles Herald Examiner October 5, 1970, front page.
23. ^ Richardson, Derk (April/May 1986). "Books in Brief". Mother Jones.
24. ^ Cooke, John Byrne. Janis Joplin; A Performance Diary 1966-1970. Acid Test. p. 126. ISBN 1-888358-11-4.
25. ^ Joplin, Laura (2005-08-16). Love, Janis. HarperCollins.ISBN 0060755229.
26. ^ Joplin, Laura (1992). Love, Janis. Villard Books. pp. 6, 7.
27. ^ ""Joplin's Shooting Star" 1966-1970". Retrieved 2010-12-13.
28. ^ "Reflections." JanisJoplin.net. Accessed November 13, 2008;""Joplin's Shooting Star" 1966-1970". Retrieved 2010-12-13.
29. ^ Acord, Deb (2006-11-10). "Who knew: Mommy has a tattoo".Portland Press Herald.
30. ^ "Leonard Cohen on BBC Radio". webheights.net.
31. ^ AllMusic.com
32. ^ Box of Rain: Lyrics 1965-1993 by Robert Hunter, Penguin Books, 1993
33. ^ Performed by Joan Baez in her 1972 album Come from the Shadows.
34. ^ ^a b c Elan, Priya. "Is the Janis Joplin biopic finally going to be filmed? Don't hold your breath", The Guardian, August 7, 2010.WebCitation archive.
35. ^ Maltin, Leonard (2002-09-24). Leonard Maltin's 2003 Movie And Video Guide. Plume. ISBN 0452283299.
36. ^ Cleveland Scene, August 11, 2009
37. ^ "Janis Joplin". Rock and Roll Hall of Fame. Archived from the original on 2008-05-09. Retrieved 2008-05-12.
38. ^ "Rock Hall to honor Janis Joplin in American Music Masters series". Cleveland.com. Retrieved 2009-09-20.
39. ^ "Janis, the play". Retrieved 2009-08-24.
40. ^ "Janis". Stage Edinburgh Productions. Retrieved 2009-08-21.
41. ^ "2009 Awards for Acting Excellence". Stage Edinburgh Productions.
42. ^ Yamato, Jen.___Eclipse__Producer_Wyck_Godfrey_on_3D___Breaking_Dawn___and_More.html "Exclusive: 'Eclipse' Producer Wyck Godfrey on 3D, 'Breaking Dawn,' and More", FearNet.com, June 13, 2010. WebCitation archive.
43. ^ James, Gary (1992). "Gary James' Interview With Janis Joplin's Sister Laura Joplin". Retrieved 2010-09-13.

[edit]Further reading

• Amburn, Ellis. Pearl: The Obsessions and Passions of Janis Joplin: A Biography. NY: Warner Books, 1992. ISBN 0-446-39506-4.
• Caserta, Peggy. Going Down with Janis: Janis Joplin's Intimate Story. Dell: 1974. ASIN: B000NSBNMI.
• Dalton, David. Piece of my Heart: A Portrait of Janis Joplin. NY: Da Capo Press, 1991. ISBN 0-306-80446-8.
• Echols, Alice. Scars of Sweet Paradise: The Life and Times of Janis Joplin. NY: Henry Holt, 1999. ISBN 0-8050-5394-8.
• Friedman, Myra. (1992). Buried Alive: The Biography of Janis Joplin. NY: Harmony Books. ISBN 0-517-58650-9.
• Gilmore, John (1997). LAID BARE: A Memoir of Wrecked Lives & the Hollywood Death Trip. Los Angeles: AMOK.
  ISBN 1-878923-08-0
• Joplin, Laura. Love, Janis. NY: Villard Books, 1992. ISBN 1-888358-08-4.
• Stieven-Taylor, Alison. Rock Chicks. Sydney: Rockpool Publishing, 2007. ISBN 978-1-921295-06-5.

[edit]External links

Wikiquote has a collection of quotations related to: Janis Joplin

Wikimedia Commons has media related to: Janis Joplin

• Biography at The Handbook of Texas Online
• JohnGilmore.com: Spotlight on Janis Joplin
• Janis Joplin's Kozmic Blues - janisjoplin.net
• Re-introducing Janis Joplin - slideshow by The New York Times
• Half Moon Dick Cavett Show - August 3, 1970