Στη Βαβυλώνα ο προφήτης Ιεζεκιήλ είδε, σ' ένα όραμά του, τέσσερα θηρία ή αγγέλους, που είχαν “τέσσερα πρόσωπα τω ενί και τέσσαρες πτέρυγες τω ενί” και “ομοίωσις των προσώπων αυτών: πρόσωπον ανθρώπου και πρόσωπον λέοντος εκ δεξιών τοις τέσσαρσι και πρόσωπον μόσχου εξ αριστερών τοις τέσσαρσι και πρόσωπον αετού τοις τέσσαρσι”. Πήγαιναν όπου τους οδηγούσε το πνεύμα “ο καθένας ίσια μπροστά” ή, όπως λέει η ισπανική Βίβλος (1569), cada uni caminava enderecho de su rostro (ο καθένας πήγαινε προς την κατεύθυνση του προσώπου του) που είναι τόσο δύσκολο να το φανταστεί κανείς ώστε παραμένει ασύλληπτο. Τέσσερις τροχοί ή δακτύλιοι “τόσο ψηλοί που προκαλούσαν φόβο” προχωρούσαν μαζί με τους αγγέλους “πλήρεις οφθαλμών κυκλόθεν”.
Ο Αγιος Ιωάννης ο θεολόγος μπορεί να είχε κατά νου τον Ιεζεκιήλ όταν μιλούσε για ζώα στο τέταρτο κεφάλαιο της Αποκάλυψης:
Και ενώπιον του θρόνου ως θάλασσα υαλίνη, ομοία κρυστάλλω και εν μέσω του θρόνου και κύκλω του θρόνου τέσσερα ζώα γέμοντα οφθαλμών έμπροσθεν και όπισθεν. Και το ζώον το πρώτον όμοιον λέοντι, και το δεύτερον ζώον όμοιον μόσχω και το τρίτον ζώον όμοιον αετώ πετομένω. Και τα τέσσερα ζώα, εν καθ' εν αυτών έχον ανά πτέρυγας εξ, κυκλόθεν και έσωθεν γέμουσιν οφθαλμών και αναπαυσιν ουκ έχουσιν ημέρας και νυκτός λέγοντες, άγιος, άγιος Κύριος ο Θεός ο παντοκράτωρ, ο ην και ο ων και ο ερχόμενος.
Στο πιο σημαντικό απ' τα καββαλιστικά έργα, στη Βίβλο της Δόξας (“Zohar”) διαβάζουμε ότι τα τέσσερα αυτά ζώα ονομάζονται Χάνιελ, Κάφζιελ, Άζριελ και Άνιελ, κι ότι στρέφονται ανατολικά, βόρεια, νότια και δυτικά. Ο Στήβενσον παρατήρησε ότι αν πρόκειται να βρεθούν στον Παράδεισο τέτοια όντα, τι θα πρέπει να περιμένει κανείς να συναντήσει στην Κόλαση.
Ενα τέρας γεμάτο μάτια είναι πραγματικά αρκετά τρομερό, ο Τσέστερτον πήγε, όμως, ακόμη μακρύτερα στο ποίημα “Δεύτερη παιδική ηλικία”.
Αλλά δε θα φτάσω σε βαθιά γεράματα
για να δω μια απέραντη νύχτα ν' απλώνεται,
σύννεφο μεγαλύτερο κι απ' τον κόσμο
και τέρας από μάτια φτιαγμένο.
Οι τετραπλοί άγγελοι του Ιεζεκιήλ ονομάζονται Χαϋώθ ή Ζωντανά Όντα. Σύμφωνα μ' ένα άλλο καββαλιστικό βιβλίο, το Sefer Yecirah, υπάρχουν τέσσερις αριθμοί που χρησιμοποίησε ο Θεός για τη δημιουργία του Κόσμου, μαζί με τα είκοσι δύο γράμματα του αλφαβήτου. Σύμφωνα με το Zohar, κατέβηκαν απ' τους Ουρανούς στεφανωμένοι με γράμματα.
Οι Ευαγγελιστές πήραν τα σύμβολά τους απ' τα τέσσερα πρόσωπα του Χαϋώθ: στο Ματθαίο έπεσε το πρόσωπο του ανθρώπου, μερικές φορές, με γενειάδα, στο Μάρκο του λιονταριού, στο Λουκά του μοσχαριού και στον Ιωάννη του αετού. Ο Αγιος Ιερώνυμος στο σχόλιό του για τον Ιεζεκιήλ προσπάθησε να εξηγήσει αυτά τα σύμβολα. Στο Ματθαίο δόθηκε το πρόσωπο του ανθρώπου, γιατί έδωσε έμφαση στην ανθρώπινη υπόσταση του Χριστού. Στο Μάρκο το πρόσωπο του λιονταριού, γιατί διακήρυξε τη βασιλική υπόσταση του Χριστού. Στο Λουκά του μοσχαριού, γιατί αυτό είναι το έμβλημα της θυσίας. Στον Ιωάννη του αετού, γιατί συμβολίζει το ανώτερο πνεύμα του Χριστού.
Ο δόκτορας Ρίτσαρντ Χέννιγκ, ένας Γερμανός σοφός, αναζήτησε τη μακρινή καταγωγή των συμβόλων αυτών σε τέσσερα ζωδιακά σημάδια, που απέχουν ενενήντα μοίρες το ένα απ' το άλλο: το λιοντάρι κι ο μόσχος δε δημιουργούν κανένα πρόβλημα, ο άνθρωπος συνδέεται με τον Υδροχόο, που έχει ανθρώπινο πρόσωπο, κι ο αετός είναι προφανώς ο Σκορπιός, που άλλαξε επειδή θεωρείται κακός οιωνός. Ο Νικόλας ντε Βαρέ στην Εγκυκλοπαίδεια της Αστρολογίας, υποστηρίζει την ίδια θεωρία και σημειώνει ότι οι τέσσερις εικόνες συνδυάζονται στη σφίγγα, που μπορεί κι έχει ανθρώπινο κεφάλι, σώμα ταύρου, νύχια και ουρά λιονταριού και φτερά αετού.
ΧΟΡΧΕ ΛΟΥΙΣ ΜΠΟΡΧΕΣ
ΜΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ ΓΚΟΥΕΡΕΡΟ
ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΩΝ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΩΝ ΟΝΤΩΝ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΗΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ LIBRO
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου