Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 21 Νοεμβρίου 2010
ΕΦΥΓΕ Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΗΣ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑΣ ΤΩΝ FRACTALS
Η άλλη διάσταση της οικονομίας
Ο κορυφαίος μαθηματικός Μπενουά Μάντελμπροτ κλόνισε συθέμελα τη σύγχρονη ανάλυση της παγκόσμιας οικονομίας με την επαναστατική θεωρία του
Πριν από λίγες εβδομάδες χάθηκε ο μεγάλος μαθηματικός Μπενουά Μάντελμπροτ, επινοητής της γεωμετρίας των fractals (μορφοκλασματικά σύνολα σημείων) και μάλιστα του πιο γνωστού fractal απ' όλα, του «Συνόλου του Μάντελμπροτ».
Το αρχικό σύνολο Μάντελμπροτ και οι διαδοχικές μεγεθύνσεις του δείχνουν την ίδια εικόνα (τον μαύρο κύκλο με τους περιβάλλοντες μικρότερους κύκλους) να επαναλαμβάνεται σε όλο και μικρότερες κλίμακες.Γεννήθηκε στη Βαρσοβία, στις 20 Νοεμβρίου του 1924, σε μια εβραϊκή οικογένεια λιθουανικής καταγωγής. Για να γλιτώσει από τη ναζιστική απειλή κατέφυγε στη Γαλλία όπου και σπούδασε, και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατείχε την έδρα Στέρλινγκ των Μαθηματικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ και ήταν ομότιμος εταίρος του Εργαστηρίου Τόμας Τζ. Γουότσον της ΙΒΜ, όπου εργάστηκε για χρόνια.Ο Μάντελμπροτ αναγνωρίστηκε σε μεγάλη ηλικία για τις εργασίες του πάνω στη θεωρία του χάους. Για χρόνια ήταν ο μοναδικός που μελετούσε τα fractals και τις εφαρμογές τους στη μέτρηση των φυσικών φαινομένων που θεωρούνταν μη μετρήσιμα, όπως τα σύννεφα ή οι ακτογραμμές, αλλά και στην οικονομία. Γιατί ο Μάντελμπροτ δήλωνε σοκαρισμένος που ένα τόσο περίπλοκο σύστημα, όπως η ανθρώπινη κοινωνία, αναπαρίσταται μόνο με απλουστευτικές μεθόδους, τις οποίες χρησιμοποιούν οι μαθητευόμενοι μάγοι των οικονομικών μαθηματικών.
«Παρόλο που οι χρηματοπιστωτικές αγορές αποφασίζουν για το ευ ζην ολόκληρων κοινωνιών, γνωρίζουμε περισσότερα για το πώς δουλεύει ένα αυτοκίνητο παρά για τους μηχανισμούς του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Οι γνώσεις μας είναι τόσο περιορισμένες, που δεν εμπιστευόμαστε την επιστήμη αλλά τους γκουρού. Περιμένουμε από τις κεντρικές τράπεζες να κάνουν έκκληση στα πνεύματα της οικονομίας για να μας σώσουν από τη χρηματοπιστωτική χολέρα», έγραφε το 2004 στο «The (Mis)Behavior of Markets».
Επηρεασμένος από τους συναδέλφους του μαθηματικούς Πωλ Λεβί (πιθανότητες), Νόρμπερτ Βίνερ (κυβερνητική) και Τζον φον Νιούμαν (θεωρία παιγνίων) άσκησε κριτική στο σύνολο των οικονομικών θεωριών που βασίζονται στις έννοιες της ισορροπίας και της αποτελεσματικότητας των αγορών. Για τον Μάντελμπροτ το σημαντικότερο στοιχείο στην οικονομική ιστορία δεν είναι ο μέσος όρος των υπολογίσιμων και προβλέψιμων γεγονότων αλλά στα απρόσμενα γεγονότα που οποιαδήποτε στιγμή και σε οποιαδήποτε κλίματα χτυπούν την οικονομική δραστηριότητα. «Οι συνήθεις οικονομικές θεωρίες, ξεκινούν από αρχικές υποθέσεις που λαμβάνουν υπόψη τους τις πιο άμεσες, δηλαδή τις καλοήθεις, μορφές του τυχαίου. Ομως αδιάσειστες αποδείξεις δείχνουν πως οι αγορές είναι πολύ πιο άγριες και πολύ πιο τρομακτικές από αυτό», έγραφε.
Ζητούσε επίσης να μεταφερθούν κεφάλαια από τις τράπεζες για την επιστήμη και την έρευνα: «Μια κοινωνία που λειτουργεί σωστά αφιερώνει ένα μέρος του προϋπολογισμού της για τη θεμελιώδη έρευνα. Αν μπορούμε να χαρτογραφήσουμε το ανθρώπινο γονιδίωμα, γιατί να μην χαρτογραφήσουμε και τις οδούς μέσω των οποίων ένας άνθρωπος μπορεί να χάσει τα προς το ζην;» «Ηταν αναπόφευκτο να λάβουν χώρα σοβαρά γεγονότα. Οι χρηματοπιστωτικές καταστροφές οφείλονται συχνά σε ορατά φαινόμενα που οι ειδικοί αρνούνται να δουν», έλεγε πρόσφατα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου