...Ξαφνικά ο ιθαγενής υπηρέτης του Διευθυντή εμφάνισε το θρασύ, μαύρο κεφάλι του στο άνοιγμα της πόρτας και μ' έναν τόνο φαρμακερής περιφρόνησης είπε: "Κύριο Κουρτς... πέτανε!"
"Ολοι οι άποικοι παράτησαν το φαγητό τους, πετάχτηκαν πάνω και έτρεξαν να δουν. Εγώ έμεινα εκεί. Συνέχισα να τρώω. Φαντάζομαι πως θα με θεώρησαν κτηνώδη, σκληρό και αναίσθητο. Δεν έφαγα πολύ ακόμα. Υπήρχε μια λάμπα εκεί, καταλαβαίνετε; Υπήρχε φως! Ενώ έξω ήταν τόσο βάναυσο, τόσο άγριο το σκοτάδι... Δεν ξαναπλησίασα τον ξεχωριστό εκείνον άνδρα, που πριν πεθάνει, είχε εκφέρει μιαν ύστατη κρίση για όλες τις περιπέτειες της ψυχής του... Η Φωνή είχε πια χαθεί! Τι άλλο να 'χε απομείνει; Την άλλη μέρα, το πρωί, οι άποικοι έθαψαν κάτι μέσα στη λασπερή και υγρή γη.
"Κι εκεί, πολύ κοντά, έθαψαν κι εμένα...
"Ωστόσο δεν πήγα να γίνω ένα με τον Κουρτς εκεί και τότε. Οχι δεν πήγα! Παρέμεινα στον εφιάλτη μέχρι το τέλος. Και έμεινα για ακόμα μια φορά πιστός στον Κουρτς αργότερα. Εμεινα πιστός στη Μοίρα! Στη Μοίρα μου! Αστείο πράγμα η ζωή... αυτή η μυστηριώδης χρήση μιας ανηλεούς λογικής για μια στείρα και φρούδα υπόθεση! Το μόνο που μπορείς να ελπίζεις από τη ζωή, είναι κάποια αυτογνωσία, κάποια γνώση του εαυτού σου, που έρχεται όμως όταν είναι ήδη πολύ αργά, που δεν είναι παρά μια σοδειά από ανυποχώρητες λύπες και μεταμέλειες... Εχω παλέψει με το Θάνατο. Είναι ο λιγότερο συναρπαστικός αγώνας που μπορείτε να φανταστείτε. Τον δίνεις μέσα σε μιαν ασύλληπτη γκρίζα ατμόσφαιρα, δίχως να 'χεις έδαφος να πατάς κάτω από τα πόδια σου, τίποτα ολόγυρά σου να πιαστείς, δίχως θεατές, δίχως ιαχές, δίχως δόξα, δίχως το μεγάλο πάθος της νίκης, δίχως το μεγάλο φόβο της ήττας, σ' ένα άρρωστο περιβάλλον χλιαρού σκεπτικισμού, δίχως μεγάλη πεποίθηση στη δύναμή σου, και έχονταςακόμα λιγότερη γι' αυτήν του αντιπάλου σου. Αν είναι αυτή η μορφή της έσχατης στιγμής, της ύστατης σοφίας, τότε, φίλοι μου, η ζωή είναι ακόμα σκοτεινότερο αίνιγμα, απ' όσο νομίζουν αρκετοί από μας... Βρέθηκα σ' απόσταση αναπνοής από την τελευταία ευκαιρία να εκφέρω μια γνώμη και κατάλαβα, με φοβερή ντροπή, ότι ίσως δεν είχα τίποτα να πω! Για τούτο, λέω, ήταν ξεχωριστός άνδρας ο Κουρτς. Είχε στην τελευταία του πνοή κάτι να πει. Οταν έφτασα κι εγώ κάποτε στην άκρη, κατάλαβα καλύτερα το μήνυμα του βλέμματός του... του βλέμματος εκείνου που ήταν εξασθενημένο ώστε να μην μπορεί να διακρίνει τη φλόγα του κεριού μου, αλλά, την ίδια στιγμή, τόσο ευρύ ώστε να μπορεί ν' αγκαλιάσει το σύμπαν ολόκληρο, και τόσο δυνατό ώστε να μπορεί να διαπεράσει όλες τις καρδιές που χτυπούν μέσα στο σκότος. Ο Κούρτς έβγαλε το συμπέρασμά του... έκρινε... "Η Φρίκη! Η φρίκη!..." Ναι, ήταν ξεχωριστός άνδρας! Αυτό που είπε λίγο πριν πεθάνει, ήταν η έκφραση κάποιας πίστης! Είχε ευθύτητα, εντιμότητα, πεποίθηση... είχε μια παλλόμενη χροιά εξέγερσης καθώς ψιθύρισε την ετυμηγορία του για τον κόσμο και την ψυχή του, είχε το τρομερό πρόσωπο κάποιου που αντικρίζει αστραπιαία μιαν αλήθεια τρομερή, είχε το αλλόκοτο αμάλγαμα πόθου και μίσους... Δεν είναι η δική μου στιγμή κοντά στο Θάνατο - ένα όραμα γκρίζο, χωρίς μορφή, γεμάτο απερίσκεπτη περιφρόνηση για τη ματαιότητα και το εφήμερο των πραγμάτων, ακόμα και του πόνου - που θυμάμαι καλύτερα, όχι! Οχι! Είναι η δική του στιγμή, του Κουρτς, μπροστά στο Θάνατο, που φαίνεται να 'χω ζήσει πιο έντονα. Στ' αλήθεια, μ' εκείνο το τελευταίο του βήμα, ο Κουρτς προχώρησε πέρα από το χείλος της Αβύσσου, ενώ εγώ οπισθοχώρησα, τράβηξα πίσω το δισταχτικό μου πόδι. Και ίσως εδώ να έγκειται όλη η διαφορά μας! Ισως όλη η σοφία και όλη η αλήθεια κι η ειλικρίνεια να βρίσκονται συμπιεσμένες μέσα σ' εκείνη την απειροελάχιστη στιγμή του χρόνου, που πρόκειται να διαβούμε το κατώφλι της Ανυπαρξίας και του Αόρατου! Μου αρέσει να ελπίζω πως το συμπέρασμά μου για τη ζωή, η τελευταία μου λέξη, δεν θα είναι μια κραυγή αλόγιστης περιφρόνησης... Καλύτερα η κραυγή του, καλύτερα! Ηταν μια απόφανση, μια ετυμηγορία, μια ηθική νίκη, πληρωμένη βέβαια με αναρίθμητες ήττες, απαίσιους τρόμους, ανείπωτες ικανοποιήσεις... Αλλά παρ' όλ' αυτά, μια Νίκη! Για τούτο είναι που έμεινα πιστός στον Κουρτς μέχρι το τέλος κι ακόμα περισσότερο, όταν μετά από κάμποσον καιρό άκουσα κάποτε, όχι τη φωνή του, αλλά την ηχώ της μαγευτικής του ευγλωττίας να φτάνει σ' εμένα από μιαν άλλη ψυχή, μια ψυχή τόσο διάφανα αγνή όσο κι ένας κρυστάλλινος βράχος.
"Οχι λοιπόν δεν μ' έθαψαν κι εμένα τότε. Και πέρασε μια χρονική περίοδος που την θυμάμαι θολά, αμυδρά και πάντα με φρίκη και ρίγη, σαν μια πορεία μέσα σ' έναν αδιανόητο κόσμο, που δεν είχε ελπίδα, ούτε επιθυμία. Βρέθηκα έπειτα πάλι σ' εκείνη την πένθιμη πόλη της Ευρώπης και μίσησα τη θέα των ανθρώπων που περπατούσαν βιαστικά στους δρόμους για να ξαφρίσουν ο ένας τον άλλον. τους μίσησα καθώς τους φανταζόμουν να καταβροχθίζουν την ελεεινή μαγειρική τους, να ρουφάνε την ανθυγιεινή μπύρα τους, να βλέπουν τα ασήμαντα και γελοία όνειρά τους. Εμπαιναν λαθραία στις σκέψεις μου. Ησαν εισβολείς στο μυαλό μου. Εισβολείς, των οποίων η Γνώση της Ζωής ήταν για μένα μια ενοχλητική επίδειξη, μια και ένιωθα σίγουρος πως δεν ήταν σε θέση να γνωρίζουν αυτά που είχα εγώ γνωρίσει! Το παρουσιαστικό τους, που ήταν το παρουσιαστικό των καθημερινών, συνηθισμένων ανθρώπων που πάνε με τη βεβαιότητα μιας απόλυτης ασφάλειας στη δουλειά τους, ήταν για μένα μια ύβρις, μια επίθεση εναντίον μου, και θύμιζε τα φαιδρά καμώματα του άφρονος μπροστά σ' έναν κίνδυνο που του είναι αδύνατον να καταλάβει. Δεν είχα καμιάν ιδιαίτερη επιθυμία να τους διαφωτίσω, αλλά μου ήταν, ταυτόχρονα, πολύ δύσκολο να συγκρατούμαι για να μην γελάσω μπροστά στα παραφουσκωμένα από ψευτοσπουδαιότητα και κομπασμό μούτρα τους. Δεν ήμουν καλά εκείνο τον καιρό. Εβγαινα στους δρόμους, μια κι έπρεπε να τακτοποιήσω ορισμένες εκκρεμότητες, και μόρφαζα σαρκαστικά στους αξιοσέβαστους ανθρώπους. Παραδέχομαι πως ήταν ασυγχώρητη η συμπεριφορά μου, αλλά είχα και πυρετό και σπάνια ήταν σε κανονική κατάσταση ο οργανισμός μου. Οι προσπάθειες της καλόκαρδης θείας μου αν ανακτήσω τις δυνάμεις μου, ήταν εκτός θέματος, ήταν χαμένος κόπος. Δεν ήταν δύναμη αυτό που χρειαζόμουν, αλλά εξασθένηση. Χρειαζόμουν κάτι να εξασθενίσει τη φαντασία μου...
Joseph Conrad
Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ ΣΚΟΤΟΥΣ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΓΙΩΡΓΟΣ - ΙΚΑΡΟΣ ΜΠΑΜΠΑΣΑΚΗΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΡΑΤΩ
ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΠΑΡΕΙΣΑΚΤΟΥ: ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΒΑΣΙΣΤΗΚΕ Η ΤΑΙΝΙΑ ΤΟΥ ΦΡΑΝΣΙΣ ΦΟΡΝΤ ΚΟΠΟΛΑ "ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΩΡΑ" ΜΕ ΤΟΝ ΜΑΡΛΟΝ ΜΠΡΑΝΤΟ ΑΞΕΠΕΡΑΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗ ΚΟΥΡΤΣ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου