Τον υλισμόν, την αρχαίαν ταύτην και ερριζωμένην φιλοσοφικήν αντίληψιν της Ανατολής, ευρίσκομεν υπό την μορφήν της “ενότητος υπάρξεως” (βαχιδδέτι βουτζούτ), ήτοι της πίστεως ότι όλα παράγονται εκ μιάς και της αυτής ύλης, μεταξύ όλων των Μουσουλμανικών θρησκευτικών Ταγμάτων. Ο μεγαλύτερος εκπρόσωπος της αντιλήψεως ταύτης εν τω Μωαμεθανισμώ θεωρείται ο Μουχιδδίνι Αραμπή, ο μέγιστος των Θεολόγων της εποχής του.
Εν προκειμένω μόνην εξαίρεσιν συνατώμεν εις το Μοναστικόν Τάγμα των “Νακσιμπέντ” (υφαντών, βαφέων, ελαιοχρωματιστών). Η φιλοσοφική αύτη αντίληψις εξελθούσα της γαλουχησάσης αυτήν κοιτίδος, των Ινδιών, μετεδόθη διαδοχικώς εις την Ασσυρίαν και την Βαβυλώνα (Χαλδαίαν) και εκείθεν εις Περσίαν, Τουρκεστάν, Κίναν, Αίγυπτον και από τούτων εις φοινίκην, Ελλάδα και Ρώμην. Πανταχού των ανωτέρω χωρών αφήκε κατά την διαδρομήν της υπολείμματα.
Μετεδόθη εις τους Αραβας δια των Περσών και ελλήνων (Βυζαντινών) κατά τους πρώτους χρόνους της δυναστείας των Αββασιδών. Ή μάλλον, ίνα διατυπώσωμεν κυριολεκτικώτερον η θεωρία αύτη εισήλθεν εις τον Μουσουλμανικόν κόσμον δια των εξαραβισθέντων Ελλήνων και Περσών.
ΤΕΛΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΩΝ ΜΟΝΑΣΤΙΚΩΝ ΤΑΓΜΑΤΩΝ
Ο υλισμός αποτελεί τον τελικόν σκοπόν των Μουσουλμανικών Μοναστικών Ταγμάτων. Οι οπαδοί των Ταγμάτων τούτων βαδίζουσι προς τον εν λόγω σκοπόν άνευ περιστροφών.
Η αποκάλυψις όμως της θεωρίας ταύτης δεν διδάσκεται ευθύς εξ αρχής εις τους οπαδούς. Ενσταλάζεται βραδέως εις την ψυχήν των, αναλόγως της επιδεκτικότητος εκάστου των οπαδών και εις τρόπον ώστε να γίνη βαθμηδόν εκ μέρους των αντιληπτή και ίδιον εκάστου αυτών κτήμα. Εις τούτο κατείνουσιν άλλως τε πάσαι αι του Τάγματος πράξεις: ο πόνος ήτοι η τεσσαρακονθήμερος μετάνοια καθ' ην ούτοι εγκλειόμενοι εις το κελλίον των εγκρατεύονται και προσεύχονται, τα ταξίδια των, ο ασκητικός των βίος, οι θρησκευτικοί στροβιλισμοί των, οι κανόνες των, αι προσευχαί και απαγγελίαι μερών του Κορανίου αναγιγνωσκομένων καθ' εκάστην και αι λοιπαί εν γένει πράξεις των.
ΜΥΣΤΙΚΗ ΜΥΗΣΙΣ
Εάν ο υποψήφιος οπαδός των αποδειχθή ανεπίδεκτος δια την δεικνυομένην εγκόλπωσιν της ανωτέρω φιλοσοφικής αντιλήψεως δεν απορρίπτεται μεν του Τάγματος, αλλά και δεν μυείται ποσώς εις την φιλοσοφικήν ταύτην αντίληψιν. Τον απασχολούσιν εν τοιαύτη περιπτώσει εις έτερα και τον υποχρεώνουσι να τελή τας φαινομενικάς μόνον και εξωτερικάς ιεροτελεστίας των. Με τας οποίας καταδικάζεται να διέλθη ολόκληρον τον βίον του.
Οι επιδεκτικοί όμως μαθηταί μυούνται ανερχόμενοι διαδοχικώς τας προς τούτο βαθμίδας. Ταύτας οι ευφυέστεροι υπερπηδώσι ταχύτερον. Και ούτω γίνονται κτήτορες της εν λόγω φιλοσοφικής αντιλήψεως. Οι πρεσβεύοντες την ανωτέρω περί “ενότητος υπάρξεως” υλιστικήν θεωρίαν δεν παραδέχονται Θεόν έτερον, κεχωρισμένον της υπάρξεως των κόσμων. Ούτοι λέγοντες Θεόν εννοούσιν ως Θεόν τον κόσμον, τα αντικείμενα, τον άνθρωπον. Εφ' ω λέγουσι “πατήρ μου ο Ουρανός, μήτηρ μου η Γη”.
Οι Μπεκτασήδες όμως των χωρίων και οι Αλεβήδες επίσης των χωρίων δεν εννοούσι πλήρως την ανωτέρω φιλοσοφικήν αντίληψιν. Αύτη ιδιάζει μάλλον εις τον κλάδον των Μπαμπαγκιάνηδων.
Ως ελέχθη και ανωτέρω ο σκοπός προς ον κατατείνουσι τα Μοναστικά του Ισλάμ Τάγματα είνα η μνησθείσα υλιστική θεωρία περί “ενότητος της υπάρξεως”, ο μονοθεϊσμός, ήτοι η ομολογία πίστεως και λατρείας ενός Θεού. Με την διαφοράν ότι εις τινα Τάγματα διδάσκεται ως “μυστικόν” και εις έτερα ως το “κατ' εξοχήν μυστικόν”. Τάγματα όμως τινά διδάσκουσιν απροκαλύπτως το μυστικόν τούτο. Σχεδόν μεταξύ των τελευταίων τούτων συγκαταλέγεται και το των Μπεκτασσήδων. Οι Μπεκτασσήδες άλλως τε εισίν εκείνοι οίτινες αποδίδουσι μεγαλυτέραν σημασίαν εις το μυστικόν τούτο και οίτινες περισσότερον παντός άλλου υλοποίησαν αυτό. Το μυστικόν τούτο δυνάμεθα να διατυπώσωμεν άλλαις λέξεσι και ως έπεται: Ο Θεός είναι μια ουσία, εν πνεύμα. Η φύσις ουδέν άλλο εστίν ειμή μια εξωτερίκευσις της ουσίας ταύτης.
ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΣ ΜΙΡΜΙΡΟΓΛΟΥ
ΟΙ ΔΕΡΒΙΣΣΑΙ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΚΑΤΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου