Ολοι οι μελετητές της συγκριτικής επιστήμης των θρησκειών και της λαογραφίας συμφωνούν ότι ο πρωτόγονος άνθρωπος απέδωσε αρχικά τα φυσικά φαινόμενα που τον περιέβαλαν στη μεσολάβηση όμοιων όντων με αυτόν, που απλά τον ξεπερνούσαν σε δύναμη. Καθώς δεν μπορούσε να τα δει, τους έδωσε την ιδιότητα του αόρατου. Με τον ίδιο τρόπο, επειδή δεν μπορούσε να δει το ίδιο το μυαλό του ή την ψυχή του φίλου του μετά το θάνατο, συμπέρανε πως τα όντα που προκαλούσαν τα φυσικά φαινόμενα ήταν ίδιας φύσης με το αόρατο μα δραστικό μυαλό και ψυχή.
Η άποψη των ανθρωπολόγων ακούγεται πολύ χοντροκομμένη, γιατί καθώς προσπαθούν να ερμηνεύσουν πρωτόγονες ιδέες, διαλέγουν λέξεις με πρόχειρους συνειρμούς. Για παράδειγμα, η τυπική ερμηνεία ενός βασικού Κινέζικου κειμένου αναφέρει το σεβάσμιο φιλόσοφο Λάο Τσε σαν “το Ηλικιωμένο Παιδί”. Στο αυτί των Ευρωπαίων μια τέτοια δήλωση ακούγεται κωμική, αλλά δεν απέχει και πολύ από τον τίτλο ενός άλλου κειμένου μεταφρασμένου από σοβαρούς μελετητές - “Εκτός αν γίνεις σαν ένα μικρό παιδί”. Χωρίς να είμαι σινολόγος, πιστεύω ότι η ερμηνεία “Αιώνιο Παιδί” θα ήταν εξίσου ακριβής και θα απέδιδε περισσότερο πιστά το νόημα.
Υπάρχει ένα ρητό στα Μυστήρια: “Ποτέ μη βλασφημήσεις το όνομα με το οποίο κάποιος άλλος γνωρίζει το Θεό του. Γιατί αν το κάνεις με τον Αλλάχ, θα το κάνεις και με τον Αντονάι”.
Υστερα από όλα αυτά, είχε άδικο ο πρωτόγονος άνθρωπος όταν απέδιδε τα φαινόμενα σε ενέργειες της φύσης παρόμοιες με τις διαδικασίες της σκέψης του ανθρώπινου μυαλού, αλλά σε ένα υψηλότερο τόξο; Αυτό δεν είναι το σημείο σύγκλισης της φυσικής με τη μεταφυσική; Αν χρησιμοποιήσουμε τη δήλωση του πρωτόγονου φιλόσοφου για να πούμε ότι “η ουσιαστική φύση του ανθρώπου είναι ίδια με του Δημιουργού του”, μήπως θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι είπαμε κάτι βλάσφημο ή γελοίο;
Μπορούμε να προσωποποιήσουμε φυσικές δυνάμεις με όρους της ανθρώπινης συνείδησης ή μπορούμε να ανάγουμε την ανθρώποινη συνείδηση σε όρους φυσικών δυνάμεων. Και τα δύο είναι αποδεχτά στην αποκρυφιστική μεταφυσική και η διαδικασία δίνει μερικά πολύ ενδιαφέροντα κλειδιά και μερικές πολύ σπουδαίες πραχτικές εφαρμογές. Δεν πρέπει, πάντως, να κάνουμε το λάθος και να πούμε ότι το Α είναι β, όταν εννοούμε ότι το Α είναι της ίδιας φύσης με το Β. Ο,τι είναι αληθινό για τη σταγόνα, είναι αληθινό και για τον ωκεανό. Συνεπώς, αν γνωρίζουμε κάτι για τη φύση του Α, μπορούμε να συμπεράνουμε – αφού λάβουμε υπόψη τη διαφορά της κλίμακας – ότι θα ισχύει και στο Β. Αυτή είναι η μέθοδος της αναλογίας που χρησιμοποιείται στην επαγωγική επιστήμη των αρχαίων και εφόσον ελέγχεται με παρατήρηση και πείραμα, μπορεί να δώσει μερικά πολύ καρπερά συμπεράσματα και να ελαττώσει δραστικά την κουραστική περιπλάνηση στο σκοτάδι.
Η προσωποποίηση και η θεοποίηση των φυσικών δυνάμεων ήταν η πρώτη λογική προσπάθεια του ανθρώπου να αναπτύξει μια μονιστική θεωρία του σύμπαντος και να σωθεί από την καταστροφική και παραλυτική επίδραση ενός ατέρμονου δυϊσμου. Καθώς επέκτεινε σταδιακά τη γνώση του και τελειοποιούσε τις διανοητικές του μεθόδους, απέδιδε όλο και περισσότερη σημασία στις πρώτες απλές ταξινομήσεις. Παρ' όλα αυτά δεν απέρριψε τις αρχικές του θεωρήσεις, γιατί ήταν κατά βάση σωστές και αντιπροσώπευαν πραγματικότητες. Απλά τις επεξεργάστηκε και τις επέκτεινε και όταν τελικά έπεσε σε κακούς καιρούς, τις περιέβαλε με δεισιδαιμονία.
Δεν πρέπει λοιπόν να θεωρούμε τα παγανιστικά πάνθεα σαν παρεκκλίσεις του ανθρώπινου νου, ούτε και να προσπαθούμε να τα καταλάβουμε από το επίπεδο του αμύητου. Οφείλουμε να ανακαλύψουμε τι σήμαιναν για τις υψηλές διάνοιες και τους εκπαιδευμένους αρχιερείς των λατρειών στη μεγάλη άνθησή τους. Συγκρίνετε την David Neel και το W. B. Seabrook πάνω στο θέμα των πρωτόγονων τελετών, με τις αναφορές του μέσου ιεραπόστολου. Ο Σίμπρουκ αναφέρεται στην πνευματική σημασία του Βουντού και η Ντέιβιντ Νιλ στη μεταφυσική όψη της θιβετανικής μαγέιας. Αυτά τα πράγματα εμφανίζονται με διαφορετικό τρόπο στον ανοιχτόκαρδο παρατηρητή που καταφέρνει να γίνει αποδεχτός στα άγια των αγίων τους σαν φίλος και που πάει να μάθει αντί να παρατηρήσει και να κοροϊδέψει. Ενώ στον “κακοαναθρεμμένο ζηλωτή”, που περπατά στον άγιο τόπο με τις βρώμικες μπότες του και πετροβολιέται από τους αγαπημένους πιστούς, εμφανίζονται με κάποιο άλλο τρόπο.
Εξετάζοντας αυτά τα πράγματα, πρέπει να σκεφτούμε την εικόνα που θα παρουσίαζε ο Χριστιανισμός σε όποιον πλησίαζε με τον ίδιο τρόπο. Οι επικριτές θα συμπέραναν ότι λατρεύουμε ένα πρόβατο και θα έδιναν μερικές καταπληκτικές ερμηνείες για το Αγιο Πνεύμα. Ας εμπιστευτούμε λοιπόν εκείνους που κατανοούν τις μεταφορές και δεν παίρνουν τα πάντα κατά λέξη. Η εξωτερική μορφή των αρχαίων παγανιστικών πίστεων δεν είναι τραχύτερη από ό,τι ο Χριστιανισμός σε παλιότερες λατινικές χώρες, όπου ο Ιησούς Χριστός παριστάνεται με ψηλά καπέλα και λιβρέες, ενώ η Παρθένος Μαρία με παντελόνια. Η εσωτερική μορφή της αρχαίας πίστης συγκρίνεται άνετα με τους καλύτερους σύγχρονους μεταφυσικούς μας. Σε τελευταία ανάλυση γέννησαν έναν Πλάτωνα και έναν Πλωτίνο. Το ανθρώπινο μυαλό δεν αλλάζει και ό,τι είναι αλήθινό για μας είναι πιθανά αληθινό και για τους παγανιστές. “Ο Αμνός του Θεού αίρων την αμαρτίαν του κόσμου” είανι απλά μια διαφορετική απόδοση του Ταύρου του Μίθρα που κάνει το ίδιο πράγμα, με μόνη διαφορά ότι ο αρχαίος μυημένος ήταν κυριολεκτικά “λουσμένος στο αίμα”, ενώ ο σύγχρονος το παίρνει μεταφορικά.
Αν πλησιάσουμε τόσο τους σύγχρονους όσο και τους αρχαίους “ειδωλολάτρες” με καλοπροαίρετη διάθεση, γνωρίζοντας ότι ο Αλλάχ, ο Βράχμα και ο Αμον Ρα δεν είναι παρά άλλα ονόματα για εκείνο που λατρεύουμε σαν Θεό, θα μάθουμε πάρα πολλά από αυτά που ξεχάστηκαν στην Ευρώπη όταν αποδιώχτηκε η Γνώση και καταστράφηκε η φιλολογία της.
Βέβαια, η παγανιστική πίστη παρουσιάζει τη διδασκαλία της με μια μορφή που δεν μπορεί να αφομοιωθεί άμεσα από το Ευρωπαϊκό μυαλό και για να προσεγγίσουμε τη σημασία της πρέπει να την προσαρμόσουμε στη δική μας ορολογία. Συσχετίζοντας τη μεταφυσική ιδέα με το παγανιστικό σύμβολο, θα μπορέσουμε τότε να προσαρμόσουμε στην ιδέα τον απέραντο όγκο μυστικιστικής εμπειρίας που συγκέντρωσαν γενιές στοχαστών και ψυχολόγων για το σύμβολο. Οταν μιλάμε για ψυχολόγους, δεν πρέπει να πιστεύουμε ότι είναι αποκλειστικά σύγχρονοι. Οι ιερείς των αρχαίων Μυστηριών, με τον ύπνο στο ναό τους και τα οράματα που προκαλούσαν, δεν είναι παρά πειραματιστές ψυχολόγοι, αν και η τέχνη τους χάθηκε, όπως και πολλές απο τις αρχαίες τέχνες που μόνο με επίπονο ψάξιμο ξαναβρίσκονται τμηματικά στους πιο προηγμένους κύκλους της επιστημονικής σκέψης.
Η μέθοδος που χρησιμοποιεί ο σύγχρονος μυημένος για την ερμηνεία της γλώσσας των αρχαίων μύθων είναι πολύ απλή και αποτελεσματική. Βρίσκει στο καββαλιστικό Δέντρο της Ζωής ένα σύνδεσμο μεταξύ των λογοτεχνικών παγανιστικών συστημάτων και των δικών του ορθολογικών μεθόδων. Ο Ιουδαίος, ο οποίος είναι ασιάτης στην καταγωγή και μονοθεϊστής στη θρησκεία, πατάει και στους δύο κόσμους. Ο σύγχρονος αποκρυφιστής στηρίζει τόσο τη μεταφυσική όσο και τη μαγεία πάνω στο Δέντρο της Ζωής με τα δέκα Αγια Σεφιρόθ. Χρησιμοποιεί τη φιλοσοφική αντίληψη του δέντρου για να ερμηνέψει την αναπαράστασή του στο συνειδητό νου και χρησιμοποιεί μια μαγική και τελετουργική εφαρμογή του συμβολισμού του για να το συνδέσει με τον υποσυνείδητο νου. Συνεπώς, ο μυημένος κάνει το καλύτερο και για τους δύο κόσμους – τον αρχαίο και το σύγχρονο. Ο σύγχρονος κόσμος, γεμάτος επιφανειακή συνείδηση, ξέχασε και καταπίεσε το υποσυνείδητο, προκαλώντας έτσι μεγάλη βλάβη στον εαυτό του. Ο αρχαίος κόσμος στηρίχτηκε κύρια στο υποσυνείδητο. Οταν αυτά τα δύο ενωθούν και λειτουργήσουν σαν πόλοι, αποδίδουν την υπερσυνείδηση, που είναι ο σκοπός του μυημένου.
Διατηρώντας στο νου τις πορηγούμενες ιδέες, ας προσπαθήσουμε τώρα να συνταιριάξουμε τα αρχαία πάνθεα με τις Σφαίρες πάνω στο Δέντρο της Ζωής. Υπάρχουν δέκα τέτοιες Σφαίρες – τα Δέκα Αγια Σεφιρόθ – και μεταξύ αυτών πρέπει να ταξινομήσουμε τους διάφορους θεούς και θεές οποιουδήποτε πάνθεου θέλουμε να μελετήσουμε. Τότε, είμαστε σε θέση να ερμηνέψουμε τη σημασία τους, κάτω από το φως των όσων ήδη γνωρίζουμε σχετικά με τις αρχές που παριστάνονται από το δέντρο και να προσθέσουμε στη γνώση μας όλα όσα υπάρχουν αναφορικά με τη σημασία των αρχαίων θεοτήτων.
Αυτό έχει, βέβαια, μεγάλη διανοητική αξία, αλλά υπάρχει και μια άλλη αξία που δεν εμφανίζεται τόσο άμεσα στο μέσο άνθρωπο, ο οποίος δεν έχει την εμπειρία των μυστηριακών λειτουργιών. Η εκτέλεση μιας τελετουργίας, που παριστάνει συμβολικά τη λειτουργία της προσωποποιημένης δύναμης, έχει ένα πολύαξιόλογο και δραστικό αποτέλεσμα πάνω στο υποσυνείδητο κάθε ατόμου δεχτικού σε ψυχικές επιρροές. Οι αρχαίοι είχαν φτάσει αυτές τις τελετές σε ένα υψηλό βαθμό τελειότητας και όταν εμείς οι σύγχρονοι προσπαθούμε να αναστηλώσουμε τη χαμένη τέχνη της πραχτικής μαγείας, μπορούμε να ανατρέξουμε στην πολύτιμη βοήθειά τους. Ολόκληρη η φιλοσοφία της Ευρωπαϊκής μαγείας βασίζεται πάνω στο Δέντρο και κανένας δεν μπορεί να ελπίζει στη σωστή αντίληψη ή χρησιμοποιήσή του, αν δεν έχει εξασκηθεί στις καββαλιστικές μεθόδους. Αυτή η έλλειψη εξάσκησης σπρώχνει το λαϊκό αποκρυφισμό να εκφυλίζεται σε χυδαία δεισιδαιμονία. “Ο αριθμός ενός ονόματος” γίνεται διαφορετικά αντιληπτός όταν καταλαβαίνουμε τη μαθηματική Καββάλα. Οι μαντείες που σχετίζονται με τον καφέ και το τσάι είναι κάτι διαφορετικό όταν κατανοούμε τη σημασία των Μαγικών Εικόνων και τη μέθοδο της διατύπωσης και ερμηνείας τους σαν ένα ψυχολογικό τέχνασμα για τη διείσδυση στο πέπλο του ασυνείδητου.
Γενικά μιλώντας λοιπόν, ταξινομούμε τους θεούς και τις θεές όλων των παγανιστικών πάνθεων στις δέκα θυρίδες των δέκα Αγιων Σεφιρόθ, στηριγμάενοι κύρια πάνω στους αστρολογικούς τους συσχετισμούς, γιατί η αστρολογία είναι η μόνη παγκόσμια γλώσσα – μια και όλοι οι άνθρωποι βλέπουν τους ίδιους πλανήτες. Το Διάστημα αναφέρεται στο Κέτερ, ο Ζωδιακός Κύκλος στο Χοχμα, οι επτά πλανήτες στα επόμενα επτά Σεφιρόθ και η Γη στο Μαλκούτ. Συνεπώς κάθε θεός που αναλογεί στον Κρόνο θα ναφέρεται στο Μπινα, όπως και οποιαδήποτε θεά που θα μπορούσε να ονομαστεί αρχέγονη μητέρα, Υπέρτατη Εύα – καθώς διαχωρίζεται από την Κατώτερη Εύα, τη Νύφη του Μικροπρόσωπου, το Μαλκούτ. Το Ουράνιο Τρίγωνο, που αποτελείται από το Κέτερ, το Χόχμα και το Μπίνα, αναφέρεται πάντοτε στους αρχαίους προγόνους κάθε πάνθεου. Ετσι η Ρέα και ο Κρόνος αναφέρονται στο Μπίνα και στο Χόχμα, ενώ ο Δίας στο Χέσεντ. Ολες οι θεές των δημητριακών αναφέρονται στο Μαλκούτ και όλες οι σεληνιακές θεές στο Γεσούντ. Οι θεοί του πολέμου και της καταστροφικής ή θείοι διάβολοι αναφέρονται στο γκεβούρα και οι θεές του έρωτα στο Νετζά. Οι μυητές θεοί της σοφίας αναφέρονται στο Χοντ και οι θυσιασμένοι θεοί και σωτήρες στο Τιφαρέτ. Μια μεγάλη αυθεντία όπως ο Richard Payne Knight, στο πολύτιμο βιβλίο του “Η Συμβολική Γλώσσα της Αρχαίας Τέχνης και Μυθολογίας”, μιλάει για “την αξιοσημείωτη σύμπτωση των αλληγοριών, των συμβόλων και των ονομάτων της αρχαίας μυθολογίας υπέρ του μυστικιστικού συστήματος των εκπορεύσεων”. Με αυτή τη διαδικασία ταξινομούμε τα πάνθεα, κατορθώνοντας έτσι να συγκρίνουμε τα όμοια σύμβολα και την αλληλερμηνευτική τους επίδραση.
Στο σύστημα που δίνεται στο βιβλίο των αντιστοιχιών “777”, ο Κρόουλι αποδίδει τους θεούς και στις ατραπούς και στα Σεφιρόθ. Αυτό, κατά τη γνώμη μου, είναι λάθος που οδηγεί σε σύγχυση. Μόνο τα Σεφιρόθ αντιπροσωπεύουν φυσικές δυνάμεις. Οι Ατραποί είνα καταστάσεις συνείδησης. Τα Σεφιρόθ είναι αντικειμενικά και οι Ατραποί υποκειμενικές. Αυτός είναι ο λόγος που στο ιερόγλυφο του Δέντρου, που χρησιμοποιείται από τους μυημένους, τα Σεφιρόθ παριστάνονται πάντα σε μια χρωματική κλίμακα και οι Ατραποί σε μια άλλη. Αυτοί που κατέχουν αυτό το ιερόγλυφο γνωρίζουν σε τι αναφέρομαι.
Οι ίδιες οι Ατραποί, κατά τη γνώμη μου, έπρεπε να θεωρηθούν ότι βρίσκονται κάτω από την άμεση επιρροή των Θεϊκών Ονομάτων που κυβερνούν μόνο τις Σεφιροθικές τους αποδόσεις και δε θα έπρεπε να συγχέονται με άλλα πάνθεα. Γιατί παρ' όλο που μπορούμε να αντρέξουμε σε άλλα συστήματα για νοητική φώτιση, είμαστε ανόητοι αν προσπαθούμε να αναμίξουμε τις μεθόδους της πραχτικής λειτουργίας του ανοίγματος της συνείδησης.
Για παράδειγμα, η Δέκατη έβδομη Ατραπός, που ενώνει το Τιφαρέτ με το Μπίνα, αποδίδεται από το Σεφερ Γετζιρά στο Στοιχείο του Αέρα. Είναι πιο φρόνιμο να τη διαβούμε με την τελετουργία του Στοιχείου του Αέρα, χρησιμοποιώντας Αγια Ονόματα που αποδίδονται σε αυτό και να την πλησιάσουμε με το κατάλληλο Τάτβα, από το να μπερδέψουμε το θέμα με τις συσχετίσεις διαφόρων θεοτήτων, όπως του Κάστορα και του Πολυδεύκη, του Ιανού, του Απόλλωνα και άλλων αταίριαστων αποδόσεων του Κρόουλι, που οι αντιστοιχίες του παρουσιάζουν μια λαβυρινθώδη μάζα συσχετίσεων.
Τα Σεφιρόθ θα πρέπει να ερμηνεύονται μακροκοσμικά και οι Ατραποί μικροκοσμικά. Ετσι θα βρούμε το κλειδί για το Δέντρο, τόσο σε σχέση με τον άνθρωπο όσο και με τη φύση.
DION FORTUNE
Η ΜΥΣΤΙΚΗ ΚΑΒΒΑΛΑ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΑΜΒΛΙΧΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου