ΑΝΟΙΓΕΙ Η ΑΥΛΑΙΑ
Μάθε ότι όλη η Φύση είναι ένα μαγικό θέατρο,
ότι η μεγάλη Μητέρα είναι ο αρχιμάγος,
κι ότι όλος αυτός ο κόσμος κατοικείται απ' τα πολλά της μέρη.
ΟΥΠΑΝΙΣΑΝΤ
Είναι τόσο μαγικό -άγνωστο γιατί- να μπαίνεις σε μια αίθουσα κινηματογράγου και να χαμηλώνουν τα φώτα. Επικρατεί ησυχία, και τότε ανοίγει η αυλαία, που μπορεί να 'ναι και κόκκινη. Κι αμέσως μπαίνεις σ' έναν άλλον κόσμο.
Είναι πολύ ωραίο όταν μοιράζεσαι αυτήν την εμπειρία με άλλους. Ωραίο είναι κι όταν είσαι σπίτι κι ο κινηματογράφος είναι ακριβώς μπροστά σου, αν και δεν είναι το ίδιο. Το καλύτερο είναι να βλέπεις σινεμά στη μεγάλη οθόνη. Μόνο έτσι μπορείς να μπεις στον κόσμο του.
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
Ο κινηματογράφος είναι μια γλώσσα. Εχει τη δυνατότητα να λέει πράγματα – σπουδαία, αφηρημένα πράγματα. Κι αυτό είναι που λατρεύω σ' αυτόν.
Εγώ δεν είμαι πάντοτε καλός στα λόγια. Ορισμένοι άνθρωποι είναι ποιητές κι έχουν έναν ωραίο τρόπο να εκφράζονται με λέξεις. Το σινεμά όμως είναι μια γλώσσα από μόνο του. Και μ' αυτή τη γλώσσα μπορείς να πεις τόσα πράγματα, γιατί έχεις στα χέρια σου ένα σωρό εργαλεία: τον χρόνο και τις σκηνές που διαδέχονται η μία την άλλη, τον διάλογο, την μουσική, τα ηχητικά εφέ. Κι έτσι, μπορείς να εκφράσεις ένα συναίσθημα ή μια σκέψη που δεν μπορούν να μεταφερθούν με άλλον τρόπο. Είναι ένα μαγικό μέσο.
Για μένα είναι τόσο ωραίο να σκέφτομαι αυτές τις εικόνες και τους ήχους να ρέουν από κοινού σε χρονική αλληλουχία, δημιουργώντας κάτι που μπορεί να γίνει μόνο μέσω του κινηματογράφου. Δεν είναι μόνο τα λόγια ή η μουσική – είναι μια ολόκληρη γκάμα στοιχείων που ενώνονται για να δημιουργήσουν κάτι που δεν υπήρχε πριν. Είναι η αφήγηση μιας ιστορίας, η κατασκευή ενός κόσμου, μιας εμπειρίας που κανείς δεν μπορεί να έχει παρά μόνο αν δει την ταινία.
Οταν συλλαμβάνω μια ιδέα για ταινία, με γοητεύει ο τρόπος με τον οποίο αυτή μπορεί να εκφραστεί κινηματογραφικά. Μου αρέσουν οι ιστορίες που περικλείουν αφηρημένες ιδέες, κι αυτό ακριβώς είναι που κάνει το σινεμά.
ΕΡΜΗΝΕΙΑ
Η ταινία θα πρέπει να στέκεται από μόνη της, χωρίς δεκανίκια. Είναι παράλογο να πρέπει ο σκηνοθέτης να εξηγεί με λόγια το νόημά της. Ο κόσμος της ταινίας είναι επινοημένος, και στους ανθρώπους αρέσει ενίοτε να εισέρχονται σ' αυτόν. Γι' αυτούς είναι ένας πραγματικός κόσμος. Κι αν μάθουν κάποια πράγματα για το πως έγινε αυτό ή για το τι σημαίνει εκείνο ή το άλλο, την επόμενη φορά που θα δουν την ταινία, η γνώση αυτή παρεμβαίνει στην εμπειρία της θέασης. Και τότε η ταινία παίρνει άλλη μορφή, γίνεται μια διαφορετική ταινία. Πιστεύω ότι έχει μεγάλη σημασία να διατηρείται ανέπαφος ο κόσμος της ταινίας και να μη λέγονται πράγματα που θα μπορούσαν να χαλάσουν την κινηματογραφική εμπειρία.
Δε χρειάζεται τίποτα πέρα από το ίδιο το έργο. Εχουν γραφτεί πολλά σπουδαία βιβλία, κι οι συγγραφείς τους έχουν προ πολλού πεθάνει, και δεν υπάρχει περίπτωση να τους ξεθάψει κανείς. Εχουν μείνει όμως τα βιβλία, και τα βιβλία σε κάνουν να ονειρεύεσαι και να σκέφτεσαι πράγματα.
Μερικές φορές κάποιοι λένε ότι δυσκολεύονται να καταλάβουν μια ταινία, αλλά εγώ πιστεύω ότι καταλαβαίνουν πολύ περισσότερα από όσα νομίζουν. Γιατί είμαστε όλοι προικισμένοι με τη διαίσθηση – μας έχει δοθεί το χάρισμα να διαισθανόμαστε πράγματα.
Κάποιος μπορεί να πει ότι δεν καταλαβαίνει από μουσική. Οι περισσότεροι όμως άνθρωποι βιώνουν τη μουσική με το συναίσθημα και συμφωνούν ότι η μουσική είναι κάτι αφηρημένο. Δε χρειάζεται να σπεύσεις να εξηγήσεις με λέξεις τη μουσική – αρκεί να την ακούσεις.
Ο κινηματογράφος μοιάζει πολύ με τη μουσική. Μπορεί να είναι κάτι πολύ αφηρημένο, αλλά οι άνθρωποι λαχταρούν να τον κατανοήσουν διανοητικά, να τον εξηγήσουν λεκτικά. Κι όταν δεν μπορούν, νιώθουν απογοήτευση. Μπορούν, ωστόσο, να βρουν κάποια εξήγηση που να πηγάζει από μέσα τους, αν βέβαια αφεθούν σε κάτι τέτοιο. Αν, για παράδειγμα, μιλούσαν σε φίλους, πολύ σύντομα θα άρχιζαν να καταλαβαίνουν πράγματα – τι είναι και τι δεν είναι το κάθε πράγμα. Και, φυσικά, θα συμφωνούσαν ή θα διαφωνούσαν με τους φίλους τους – πως είναι όμως δυνατόν να συμφωνούν ή να διαφωνούν χωρίς να ξέρουν ήδη; Το περίεργο είναι ότι πράγματι ξέρουν περισσότερα από όσα νομίζουν. Κι αυτά που ξέρουν, όταν τα εκφράσουν, γίνονται πιο ξεκάθαρα. Κι αφού κατανοήσουν κάτι, μπορούν να προσπαθήσουν να το διασαφηνίσουν λίγο παραπάνω συζητώντας πάλι με φίλους. Κι έτσι θα οδηγηθούν σε κάποιο συμπέρασμα. Και το συμπέρασμα αυτό να είναι βάσιμο.
DAVID LYNCH
ΚΥΝΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΨΑΡΙ
ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΣ, ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΝΤΣΙΟΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΤΑΚΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου